طرسوس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
جز ویکی سازی: اصلاح و حذف موارد
خط ۹۴:
'''طَرسوس'''، '''طَرَسوس'''، '''تارس'''، '''تارسوس''' یا '''ترسوس''' {{به یونانی| Ταρσός}} نام شهر و بخش بزرگی در [[استان مرسین]] [[ترکیه]] کنونی‌است. این شهر در ۱۵ کیلومتری [[مرسین]] و ۴۰کیلومتری [[آدانا]] است.
 
این شهر پیشینهٔ تاریخی کهنی دارد. در زمان چیرگی [[جمهوری روم|رومیان]] مرکز [[کیلیکیه (استان روم)|استان]] [[کیلیکیه]] بود. همچنین صحنهٔ نخستین دیدار [[کلئوپاترا]] و [[مارک آنتونی]]؛ و نیز زادگاه [[پولس]] بوده‌استبوده‌ است.
 
== ریشه‌شناسی ==
[[هیتی‌ها]] این شهر را تارسا می‌خواندند. طرسوس شکل یونانی این نام‌استنام‌ است که می‌نماید ریشه در نام خدایی به نام تارکا داشته‌باشدداشته‌ باشد. تارسیسی نام دیگری‌استدیگری‌ است که به این شهر داده‌اند. انطاکیهٔ بر سیدنوس، یولیوپولیس و دارسون{{ارمنی| Տարսոն}} نام‌های دیگریند که در بازه‌های گونه‌گونگوناگون تاریخی بر این شهر نهاده‌اند.
 
[[هیتی‌ها]] این شهر را تارسا می‌خواندند. طرسوس شکل یونانی این نام‌است که می‌نماید ریشه در نام خدایی به نام تارکا داشته‌باشد. تارسیسی نام دیگری‌است که به این شهر داده‌اند. انطاکیهٔ بر سیدنوس، یولیوپولیس و دارسون{{ارمنی| Տարսոն}} نام‌های دیگریند که در بازه‌های گونه‌گون تاریخی بر این شهر نهاده‌اند.
== تاریخ ==
یافته‌های باستانشناسی در تپهٔ گوزوکولو نشان می‌دهد که این منطقه پیوستگی پیشرفت از دورهٔ [[نوسنگی]] تا [[عصر برنز اولیه]] داشته‌استداشته‌ است.
 
[[اسرحدون]] در لشکرکشیش این شهر را تارسیسی ثبت کرده‌استکرده‌ است. [[شلمانصر یکم]] و [[سناخریب]] نیز به همین سان. افسانه‌ای یونانی این شهر مربوط به [[آشوربانیپال]] می‌داند. [[استرابون]] پایه‌ریزی طرسوس را به دست مردمانی از [[آرگوس]] می‌داند. افسانه‌ای دیگر می‌گوید که اسبی بالدار به نام [[پگاسوس]] گم‌می‌شودگم‌ می‌شود و در این شهر فرود می‌آید و پایش زخمی می‌شود، پس نام این شهر را طرسوس به معنای کفِ پا می‌گذارد. [[یاقوت حموی]] نام این شهر را از نام طرسوس بن الروم بن الیفزبن سام بن نوح <ref>لغتنامهٔ دهخدا؛ ذیل نام طرسوس</ref> می‌داند.
 
در دورهٔ تاریخی نخست این شهر در زیر فرمان [[هیتی‌ها]] بود. سپس [[آشور]]یان بر آن دست یازیدند تا اینکه سرانجام بخشی از [[شاهنشاهی هخامنشی]] گردید. این شهر از ۴۰۰ پیش از میلاد مرکز یک [[ساتراپی]] بوده‌است. [[گزنفون]] گزارش می‌دهد که در هنگام لشکرکشی [[کورش کوچک]] به سوی [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]] پادشاه این شهر ایرانی‌ای به نام سوئنیسیس بوده‌استبوده‌ است.
 
[[اسکندر مقدونی]] در تازشش به ایران در ۳۳۳ پیش از میلاد از اینش هر گذشته‌استگذشته‌ است. با چیرگی [[سلوکیان]] فرهنگ و زبان یونانی هم چیرگی روزافزونی بر این شهر یافت. در ۱۷۱ پیش از زایش در گزارش‌هایی که بر شورش این شهر بر [[آنتیوخوس چهارم]] رفته‌است از کتابخانه‌های بزرگ آن یاد می‌شود. طرسوس در آن زمان انطاکیه بر سیدنوس نام‌داشتنام‌ داشت. این شهر در این دوره رقیب مکاتب فلسفی [[اسکندریه]] و [[آتن]] بوده‌استبوده‌ است.
 
[[پومپه]] این شهر را ضمیمهٔ [[جمهوری روم]] ساخت و این شهر مرکز استان [[کیلیکیه]] گردید. [[ژولیوس سزار]] بدان نام یولیوپولیس داد. [[مارک آنتونی]] و [[کلئوپاترا]] برای نخستین بار در این شهر دیدار کردند. باشندگان این شهر در ۶۶ پیش از میلاد دارای شهروندی رم شدند. چند [[امپراتور روم]] در این شهر به خاک سپرده‌شده‌اندسپرده‌ شده‌اند چون [[مارکوس کلودیوس تاسیتوس|مارکوس کلودیوس تاکتیکوس]]، [[ماکسیمینوس ترکس|ماکسیمینوس]] و [[ژولین مرتد]].
 
در [[۶۳۷ (میلادی)]] و در روزگار [[خلفای راشدین]] سردار عرب [[خالد بن رشید]] این شهر را گشود. در ۹۶۵ برابر با [[۳۵۴ (هجری)]] [[نقفور]] –امپراتور [[روم شرقی]]-این شهر را مرزهای خلافت جدانمود و بدین سان تا یک سده پس از آن این شهر بخشی از [[امپراتوری بیزانس]] بود. سرانجام [[سلجوقیان]] بر آن دست یازیدند تا اینکه دیگر باره در گرماگرم [[جنگ‌های صلیبی]] به دست مسیحیان افتاد و پایتخت [[پادشاهی ارمنی کیلیکیه]] گردید. در ۱۳۶۰ این شهر به دست [[مردمان ترک|ترک‌های]] [[رمضان‌اوغلو]] (از [[ملوک طوایف آناتولی]]) افتاد. سرانجام در ۱۵۱۷ [[سلیم یکم]] اینجا را به خاک [[عثمانی]] پیوست.
 
== پانویس ==