عصب محیطی: تفاوت میان نسخه‌ها

 

دستگاه عصبی محیطی شامل ۳۱ جفت [[عصب نخاعی]]،دوازده جفت [[عصب مغزی]](به غیر از بویایی و بینایی) و [[دستگاه عصبی خودکار]] است.

ریشه‌های اعصاب خارج شده از نخاع،با هم شبکه‌های عصبی را تشکیل می‌دهند و از این شبکه ها(مثلا شبکه بازویی، کمری،خاجی یا ساکرال)تنه‌های اعصاب محیطی اعضاء و اندام‌ها به وجود می‌آیند<ref>عشایری،محمد.ص ۱۱۸</ref>.

یک عصب محیطی ممکن است دارای فیبرهای حسی یا حرکتی و یا حسی-حرکتی باشد.

به طورکلی اجزای یک عصب محیطی عبارتنداز:

 

یک [[رشته عصبی]]<ref>Nerve fiber</ref> از قسمت‌های ذیل تشکیل می‌گردد:

* [[آکسون]]

* [[سلول شوان|غلاف شوان]].غلاف شوان از سلول‌هایی بنام شوان تشکیل می‌گردد.در آکسون بدون میلین،سلول‌های شوان پوشش نازکی برای آکسون ایجاد می‌کنند و در آکسون میلین دار آن را می‌سازند.میلین عامل مهمی جهت انتقال جریان عصبی به صورت الکتروتونیک است که منجربه هدایت جهشی<ref>Saltatory conduction</ref> جریان عصبی در مسیر فیبر عصبی می‌گردد.در حقیقت در نواحی حاوی میلین یک آکسون دپلاریزه شدن صورت نمی‌گیرد بلکه انتشار یونی در [[گره های رانویه]]<ref>Node of ranviers</ref> انجام می‌شود.آسیب میلین به هر علتی،باعث اختلال در انتقال جریان عصبی می‌گردد.

 

غلاف‌های یک عصب محیطی از خارج به داخل عبارتنداز:

 

حفاظت از فیبرها یا رشته‌های عصبی،از وظایف مهم غلاف‌های یک عصب محیطی است.اهمیت این غلاف‌ها نیز متفاوت بوده،به طوریکه نقش‌های زیادی را به پری نوریوم نسبت می‌دهند.

اپی نوریوم خارجی ترین لایه یک عصب محیطی بوده که از جنس بافت همبند سست عروقی است.این غلاف در داخل عصب محیطی از میان فاسیکول ها(دسته‌های عصبی)نیز عبور می‌کند.

دومین غلاف از خارج به داخل یک عصب محیطی بوده که فاسیکول ها(دسته جات عصبی) را احاطه می کند.پری نوریوم در ترمیم اعصاب محیطی نقش زیادی دارد.هر [[فاسیکول عصبی]](دسته عصبی)،خود حاوی رشته‌های عصبی حسی و حرکتی است.فاسیکول های اعصاب محیطی [[اندام فوقانی]] و [[اندام تحتانی]]،حاوی رشته های عصبی سمپاتیک نیز هستند.تعداد و اندازه این دسته ها(فاسیکول ها)در هر عصب محیطی و همچنین در نقاط مختلف آن با هم متفاوت است<ref>عشایری،محمد.ص 118</ref>.

 

در جراحی های ترمیمی میکروسکوپی اعصاب محیطی،توجه خاصی به این قسمت از غلاف عصب محیطی می گردد.آسیب غلاف پری نوریوم،یک عامل مهم ایجاد اختلال در جریان عصبی رشته های داخل هر فاسیکول است.

 

داخلی ترین غلاف یک عصب محیطی،اندونوریوم نام دارد که در داخل هر فاسیکول،رشته‌های عصبی را از یکدیگر مجزا می‌کند.اندونوریوم غلافی است که هر [[رشته عصبی]](فیبر عصبی) را احاطه می‌کند.

 

عوامل مختلفی می توانند منجربه ضایعه یک عصب محیطی گردند،که برخی از این عوامل عبارتنداز:

آسیب یک عصب محیطی ممکن است به طور مجزا،تارهای عصبی حسی،حرکتی و سمپاتیکی را درگیر کند و یا شامل ترکیبی از از آنها باشد.صدمه به رشته های حسی،منجربه اختلال حس نواحی خاص مربوط به آن عصب می گردد و ضایعه رشته های حرکتی،اختلال عملکرد عضله یا عضلات مرتبط با آنها را به همراه خواهد داشت.آسیب رشته های سمپاتیک،باعث اختلال فعالیت عروق و غدد عرق در اندام های فوقانی و تحتانی آن ناحیه می گردند.عدم ترشح عرق و پوسته پوسته پوست،از علایم آسیب رشته های سمپاتیک عصب محیطی است.قطع کامل عصب محیطی، باعث ایجاد مشکلات حسی-حرکتی و سمپاتیکی خواهد شد.

 

شدت ضایعه یک عصب محیطی از نظرسدن<ref>Seddon</ref> به سه گروه تقسم می شود که شامل موارد زیر است:

هرگاه فشار وارده به عصب محیطی منجربه اختلال موقتی در هدایت جریان عصبی گردد،نوروپراکسی اطلاق می شود.در این حالت به دلیل خفیف بودن آسیب،برگشت رشته های عصبی عصب محیطی،خود به خود و به طور کامل خواهد بود.مدت زمان برگشت با توجه به میزان فشار وارده به عصب محیطی،متغیر بوده و در حدود چندین ساعت الی چند ماه خواهد بود.مدت زمان برگشت خود به خودی و کامل فیبرهای عصبی،به طور متوسط طی 6 الی 8 هفته صورت می گیرد.

اگر آکسون ها و پوشش میلین آنها دچار ضایعه گردند،ولی بافت های پیوندی(غلاف ها) و [[سلول های شوان]] سالم باقی بمانند،آسیب عصب محیطی از نوع آکسونوتمزیس است.چون پیوستگی آکسونی ازبین می رود،[[دژنرسانس والرین]](Wallerian degeneration) اتفاق می افتد<ref>[http://www.medstudents.com.br/neuroc/neuroc4.htm Classification of Nerve Injuries - MEDSTUDENTS - Neurosurgery<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>.اولین بار والر(Waller) پدیده آسیب آکسونی را تفسیر کرده بود و به همین جهت بنام دژنرسانس والرین معروف است.به هنگام آسیب آکسونی،قسمت انتهایی(دیستال) آکسون به مرور ازبین می رود و اگر آکسون حاوی میلین نیز باشد،تخریب آن را هم به همراه دارد،اما سلول های شوان باقی مانده و تکثیر می گردند.به تدریج ماکروفاژها محل را ترک می کنند و غلاف آندونوریوم،بسیاری از سلول های شوان را در خود جای می دهد.

 

قسمت فوقانی(پروگزیمال) آکسون آسیب دیده با ایجاد جوانه ای به رشد خود در مسیر غلاف ادامه می دهد.سرعت رشد آکسون در تنه اعصاب محیطی،سریع تر از شاخه های کوچکتر همان عصب محیطی به هنگام آسیب است.در انسان،ترمیم با سرعت 5 میلی متر در روز در تنه های عصبی بزرگتر و با سرعت 2 میلی متر در روز در شاخه های ظریفتر ادامه می یابد<ref>میناگر،علیرضا و وثوق آزاد، ژاک.ص 42</ref>.در آکسونوتمزیس،بهبودی عصبی خود به خودی بوده و معمولا نیازی به عمل جراحی ندارد.

 

در این حالت،تنه عصب محیطی به طور کامل قطع شده و علاوه بر آکسون،غلاف های عصبی نیز پاره می شوند.بریدگی ها،نیروهای کششی و ضربات شدید می توانند باعث پارگی یک عصب محیطی گردند.بنابراین،فقدان عملکرد حسی،حرکتی و اتونوم(خودکار) وجود دارد.در نوروتمزیس،به علت عدم بهبودی خود به خودی عصب محیطی،به عمل جراحی نیاز است.

 

== پانویس ==

{{پانویس}}

* [[رشته عصبی]]

* [[فساد والرین]]

* [[اعصاب مغزی]]

 

{{چپ چین}}

* Williams & Warwick/ Gray's Anatomy;

 

[[رده:دستگاه عصبی پیرامونی]]

[[dv:ފަތިނާރު]]

[[en:Peripheral nerve]]

[[eo:Nervo]]

[[fr:Nerf]]

[[gl:Nervio]]

[[id:Saraf]]

[[is:Taug]]

[[it:Nervo]]

[[la:Nervus]]

[[lt:Nervas]]

[[mk:Нерв]]

[[nl:Zenuw]]

[[pl:Nerw]]

[[pt:Nervo]]

[[qu:Ankucha]]

[[ru:Нерв]]

[[simple:Nerve]]

[[sl:Živec]]

[[sr:Живац]]

[[sv:Nerv]]

[[th:เส้นประสาท]]