گونه '''بومزادبوم‌زاد''' به [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه‌های زیستی]] مختصویژه یک [[زیستگاه]]، منطقه جغرافیایی، جزیره یا کشور که به صورت انحصاری فقطتنها در آن منطقه یافت شوند و بیرون از آن دیده نشوندنشوند، گفته می‌شود. در گذشته، به این گونه‌ها بیشترپیشتر '''بومی انحصاری''' گفته می‌شد<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/186799/endemism |عنوان=Endemism | ناشر =[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> اما درسالهایدرسال‌های گذشته، واژه فارسی و کوتاه‌تر ''بوم‌زاد'' جایگزین آن شد.
گونه‌های بومزادبوم‌زاد با احتمال بیشتری در مناطقی که از دیدگاه زیستی محفوظ و دورافتاده هستند، شکل پیدا می‌کنند. برای نمونه، بسیاری از جزیره‌ها به دلیل در انزوا بودن دارای گونه‌های گیاهی و جانوری بوم‌زاد هستند؛هستند که [[هاوایی]]، [[جزایر گالاپاگوس]]، و [[سقطرا]] از جمله این جزایر هستند. [[ماداگاسکار]] نیز به دلیل جداافتادگی از قاره [[آفریقا]]، دارای تعداد زیادی گونه‌های بوم‌زاد است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =Laurie Godfrey |نشانی=http://www.pbs.org/edens/madagascar/eden.htm |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =PBS |تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> دیگر مناطق منزوی و دورافتادهٔ اینچنینی را می‌توان در [[بلندی‌های اتیوپی]] یا آب‌های منزوی چون [[دریاچه بایکال]] یافت.
از آنجا که گونه‌های بوم‌زاد منحصر به یک منطقه جغرافیایی یا آب و هوای ویژه هستند، با هر گونه تغییر در محیط زیست‌شان می‌توانند به سادگی مورد تهدید انقراض قرار گیرند. فعالیت‌های انسانی نیز می‌توانند تاثیرتأثیر بسیاری در افول [[وضعیت بقا|وضعیت بقای]] گونه‌های بوم‌زاد داشته باشند. برای نمونه، تنها گونه [[دلفین]] منقرض شدهمنقرض‌شده در جهان [[دلفین رودخانه‌ای چین|باییجی]] بوم‌زادِبوم‌زاد [[چین]] بود که در دهه نخست سده ۲۱ میلادی به دلیل فعالیت‌های بشری نابود شد.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.iucn-csg.org/index.php/baiji/ |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =[[اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت|IUCN]] – Cetacean Specialist Group|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref>
