یکسوساز: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تصحیح فنی و نوشتاری متن. |
افزودن شکل و متن برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱:
{{مهندسی برق}}
[[پرونده:Brueckengleichrichter IMGP5380.jpg|بندانگشتی|انواع یکسوساز]]
'''
برای کاهش [[تموج (الکترونیک)|تَمَوُج]] {{به انگلیسی|Ripple}} یا نوسانات ناخواسته ولتاژ خروجی مدار، یک [[خازن]] موازی و برای کاهش نوسانات جریان خروجی، یک [[خودالقا|سلف]] سری به مدار اضافه می‌شود.
خط ۱۳:
در یکسوسازهای قابل‌کنترل پیشرفته، از مدار مجتمع (آی‌سی) استفاده می‌شود.
یکسوسازهای جدید، به روش [[منبع تغذیه سوئیچینگ|سوئیچینگ]] کار می‌کنند؛ ابتدا با تبدیل ولتاژ متناوب ورودی به ولتاژ مستقیم تنظیم‌نشده با
یکسوسازها کاربرد فراوان دارند. مثلا به عنوان اجزای [[منبع تغذیه]] جریان مستقیم و سیستم‌های انتقال جریان مستقیم با ولتاژ بالا استفاده می‌شوند.
== انواع
=== یکسوساز نیم‌موج ===
در یکسوساز نیم موج نیم سیکل از امواج ورودی عبور می‌کند و نیم سیکل دیگر، کامل حذف می‌شود. به عبارت دیگر، وقتی ولتاژ ورودی بزرگتر از صفر است جریان از دیود عبور می‌کند و در خروجی ظاهر می‌شود و وقتی کوچکتر از صفر می‌شود، جریان از دیود عبور نمی‌کند.<ref>{{cite web |last1=Wayand |first1=Ben |url=https://fcbuy.ir/رکتیفایر-rectifier-چیست-؟/|title=رکتیفایر چیست}}</ref>
[[File:Halfwave.rectifier.en.svg|600px|thumb|left| یکسوسازی نیم‌موج]]<math>V_{dc}=\frac{V_{peak}}{\pi}</math>
در اینجا:
V<sub>dc</sub> یا V<sub>av</sub> - ولتاژ خروجی DC یا متوسط،
V<sub>peak</sub>، مقدار قله ولتاژهای ورودی فاز،
V<sub>rms</sub>، [[مقدار مؤثر|ریشه میانگین مربع]] (RMS) مقدار ولتاژ خروجی.{{clear}}
=== یکسوساز تمام‌موج ===
در
[[File:Fullwave.rectifier.en.svg|thumb|left|600px|یکسوسازی تمام‌موج با ترانسفورماتور [[سر وسط|سروسط]] و دو دیود.]]<math>V_{dc}=\frac{2V_{peak}}{\pi}</math>{{clear}}
[[File:Gratz.rectifier.en.svg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Gratz.rectifier.en.svg|چپ|بندانگشتی|600x600پیکسل|یکسوساز پل گریتز: یکسوساز تمام-موج با استفاده از چهار دیود.]]
{{clear}}
== قطعات
قبل از توسعه
در یکسوسازهای ساده، از دیود استفاده می‌شود. در کاربردهایی که بیش از
یکسوسازهای پرقدرت، مانند آنهایی که در انتقال برق جریان مستقیم با ولتاژ بالا (HVDC) استفاده می‌شوند، از قطعات نیم‌رسانای سیلیکونی، مانند[[تریستور]]<nowiki/>ها یا سایر سوییچ‌های کنترل‌شونده [[الکترونیک حالت-جامد|حالت جامد]]، استفاده می‌شود.
== مدارهای یکسوساز ==
== نسبت تبدیل ==
نسبت تبدیل (همچنین "نسبت یکسوسازی" یا ''نسبت دگرش'' نامیده می شود، و به طور گیج‌کننده، "[[بازدهی الکتریکی|بازدهی]]") η به عنوان نسبت توان خروجی DC به توان ورودی از منبع AC تعریف می شود. حتی با یکسوسازهای ایده‌آل، این نسبت کمتر از 100% است، زیرا بخشی از توان خروجی به جای جریان مستقیم، توان متناوب است که به صورت [[تموج (الکترونیک)|تموج]]<nowiki/>هایی که روی شکل موج DC قرار می‌گیرند، ظاهر می‌شود.
برای یکسوسازهای نیم-موج این نسبت بسیار کم است.
<math>P_\mathrm {AC} = {V_\mathrm{peak} \over 2} \cdot {I_\mathrm {peak} \over 2}</math>
<math>P_\mathrm {DC} = {V_\mathrm{peak} \over \pi} \cdot {I_\mathrm {peak} \over \pi}</math>
بنابراین حداکثر نسبت تبدیل برای یکسوساز نیم-موج است،
<math>\eta = {P_\mathrm {DC} \over P_\mathrm {AC}} \approx 40.5\% </math>
به طور مشابه، برای یکسوساز تمام-موج،
<math>P_\mathrm {AC} = {V_\mathrm{peak} \over \sqrt 2} \cdot {I_\mathrm {peak} \over \sqrt 2}</math>
<math>P_\mathrm {DC} = {2 \cdot V_\mathrm{peak} \over \pi} \cdot {2 \cdot I_\mathrm {peak} \over \pi}</math>
<math>\eta = {P_\mathrm {DC} \over P_\mathrm {AC}} \approx 81.0\% </math>
== منابع ==
| |||