'''مواد جهش زاجهش‌زا''' یا '''موتاژنموتاژن‌ها'''ها در [[ژنتیک]]، مواد یا عواملی هستند که نه تنها بر روی [[سلول زایا|سلول‌های جنسی]] بلکه بر روی [[سلول سوماتیک|سلول‌های سوماتیک]] نیز تأثیر می‌گذارند در صورتی‌که به مقدار و زمان کافی با [[دی‌ان‌ای]] در تماس قرار بگیرند. این تأثیر به صورت ایجاد تغییر در DNA یا عوامل ژنتیکی خواهد بود. در بسیاری از جهش‌ها در [[سرطان]]، مادهٔ جهش زاجهش‌زا موادِ [[ماده سرطان زا|سرطان زاسرطان‌زا]] هستندخوانده می‌شوند.
== شناختِ موتاژن‌ها ==
نخستین مواد جهشجهش‌زای زای شناسایی شدهشناسایی‌شده مواد [[ماده سرطان زا|سرطان زاسرطان‌زا]] بودند. [[تومور|تومورها]] بیش از ۲۰۰۰ سالِ پیش و پیش از کشفِ [[کروموزوم|کروموزومهاکروموزوم‌ها]] و [[دی‌ان‌ای]] شناسایی و توضیح داده شده بودند. [[بقراط]] [[پزشک]] [[یونان|یونانی]] تومورها را به خرچنگ karkinos تشبیه و نام نهاده بود. واژه cancer به معنی خرچنگ است و از [[زبان لاتین|لاتین]] مشتق شده‌است.<ref>{{یادکرد ژورنال|url=http://link.springer.com/article/10.1245/s10434-009-0886-6/fulltext.html |title=Ancient Greek and Greco–Roman Methods in Modern Surgical Treatment of Cancer |author=Niki Papavramidou, Theodossis Papavramidis, and Thespis Demetriou |journal=Annals of Surgical Oncology |year=2010 |volume=17|issue=3|pages=665–7 |doi= 10.1245/s10434-009-0886-6 |pmid= 20049643}}</ref>
