|
=== پیراهن چِل تریز ===
پیراهن گشاد و پرچینی که قد آن تا میان ساق پا می‌رسد. آستین آن از دو تکه و یک مرغک تشکیل می‌شود و مچ‌دار است و برای گشادی دامن آن از ترک‌های راسته و گود استفاده می‌کنند. برای دوخت این لباس ۸ تا ۱۰ متر پارچه نیاز است و اغلب به رنگ سفید می‌باشد. این پیراهن از ۴۰ تکه تشکیل می‌شود و دور سجاف و مچ آن را با نخ سیاه، [[سیاه‌دوزی سیستان|سیاه‌دوزی]] می‌کنند و روی آن کمربند شانه‌کش می‌بندند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده= |نشانی=https://dibaaart.com/2554/لباس-مردان-سیستان/|عنوان=لباس مردان سیستان|ناشر=لباس سیستانی |تاریخ= |تاریخ بازبینی=}}{{پیوند}}</ref>
=== پیراهن برچاک ===
پیراهنی بلند و گشاد تا پایین زانو است که در قسمت پایین دامن گشادتر می‌شود و دارای آستین بلند و گشاد و بدون سردست می‌باشد. در دو طرف دامنِ پیراهن، چاکی وجود دارد که به آن برچاک می‌گویند. این پیراهن یقه گرد دارد و چاک یقه آن بر روی شانه چپ به وسیله دکمه بسته می‌شود.
=== شلوار ===
شلوار مردان [[سیستانی‌ها|سیستانی]] پرچین است و لیفه‌ای برگردان دارد و از دو ساق و یک میان ساق فراخ تشکیل شده‌است. شلوار به وسیله بندهایی که توسط خود مردم منطقه بافته می‌شود بر روی بدن محکم می‌گردد. معمولاً برای دوخت این پوشش ۶ تا ۸ متر پارچه نیاز است.
=== پیراهن معمول ===
این پیراهن از گذشته تاکنون دستخوش تغییر و تحول گشته و از گشادی آن کاسته شده‌است. پیراهن مردان سیستانی در گذشته راسته و گشاد و جادار دوخته می‌شد که در جلو فاقد سجاف و از سرشانه شکافی مورب تا زیر سینه داشت و به وسیله دکمه‌ای روی شانه بسته می‌شد و روی آن با ابریشم سفید، [[خامه‌دوزی]] می‌شد. آستین آن گشاد و پرچین و مچ‌دار بوده و قد آن تا زیر زانو می‌رسید و جیب چهارگوش در پهلوها داشته‌است. به مرور زمان از گشادی آستین این پیراهن کاسته شده و به شکل راسته با مچ درآمد. در جلو سجاف با یقه یا بدون یقه و قد آن تا زانو در در دو طرف پهلو دارای چاک و جیب چهارگوش می‌باشد.
=== جلیقه ===
جلیقه نیم تنه‌ای است که در اصطلاح محلی به آن باسکَت می‌گویند و پوشیدن آن مورد علاقه [[مردم سیستانی|مردم سیستان]] است. در گذشته جلیقه را از نمد و گاه ابریشم تهیه می‌کردند که جلو بسته متداول بوده و از سمت سرشانه جلو بسته و توسط کمربند یا تسمه باز و بسته می‌شد ولی در حال حاضر جلو باز یقه هفت گلابی و دارای دو جیب مغزی‌دار در بالا و پایین است. رنگ جلیقه اغلب مشکی است.
=== جوقه ===
نوعی کت که به علت دوام و هزینه بسیار بالا آن را تا چند نسل به تن می‌کردند. این کت امروزه مشابه ژاکت‌هایی است که مردان مورد استفاده قرار می‌دهند و از پشم رنگ خورده بافته می‌شد.
=== ستوه ===
کتی شبیه کت‌های نظامی با رنگ کرم شتری و پشمی بوده که یقه انگلیسی داشت و افراد مرفه بر روی این کت کمربندی از تار طلا می‌بستند که به کمر تار طلا شهرت داشت و از کمر آن خنجری آویزان می‌کردند یا از کمربند شونه‌کش که به شکل مایل است بر روی کت می‌بستند. مردان [[سیستان]] از ستره پشمی که از پشم شتر بافته می‌شد در هنگام سرما استفاده می‌کردند.
=== قبا ===
تن‌پوش مردانه بلندی که در زمستان می‌پوشیدند. یقه آن گرد و بدون برگردان بوده و معمولاً لبه بلندی داشت و با سنجاق تزئینی باز و بسته می‌شد و جلو سینه و سرآستین را برای زیبایی بیشتر [[یراق‌دوزی]] می‌کردند. قسمت جلو باز بوده و با دکمه باز و بسته می‌شد. آستین‌های ساده و گشادی داشته و در طرفین آن در پهلوها جیبی تعبیه شده بود. معمولاً دو چاک در پهلوها و یک چاک در وسط پشت قبا گذاشته می‌شد و رنگ آن معمولاً بور و سیاه بود و قد قبا تا زانو می‌رسید. این لباس در گذشته‌ها، مخصوص افراد بسیار مرفه [[سیستان]] بود.
=== کلاه ===
در منطقه [[سیستان]] از همان دوران کودکی کلاه بر سر می‌گذاشتند و آن را در زمستان و تابستان مورد استفاده قرار می‌دادند و مردان هرگز سر برهنه ظاهر نمی‌شدند و کلاهی از پشم یا کورک بر سر می‌نهادند. کلاهی که مردان در خانه به هنگام استراحت می‌پوشیدند عرقچین نام داشت که از جنس پارچه نخی بود و کناره‌های آن با نخ ابریشمی [[دست‌دوزی]] می‌شد. مردان [[سیستان]] از چند نوع کلاه استفاده می‌کردند:
# کلاه پشمی: این کلاه را در صحرا بر سر می‌کنند و جنس آن از پشم گوسفند است.
# کلاه قوس: این کلاه را مردان مسن در جشن‌ها و مراسم در زیر لنگ بر سر می‌کردند.
# کلاه پوستی: همان‌طور که از اسم آن پیداست، پوستی بوده که افراد مرفه مخصوصاً دامادها آن را بر سر می‌گذارند.
# کلاه نمدی: این کلاه میان چوپانان متداول است و جنس آن از نمد و مخصوص مناطق سردسیر است.
# لَنگُتِه: مردان [[سیستان]] برای پوشش سر خود از سربندی به نام لنگته استفاده می‌کنند. این سربند مشابه عمامه است اما به شکل عمامه روحانیون آن را به سر نمی‌پیچند بلکه یک سر آن را لای سربند و سر دیگر آن را رها می‌کنند. طول آن از ۱۰ تا ۱۱/۵ متر می‌رسد و عرض آن ۱/۵ متر است. جنس آن از ململ یا پارچه‌های نازک خارجی است. سربند آن‌ها بیشتر سفید یا خاکستری است.
# عرق چین: کلاه دستبافی است که معمولاً سفید بوده و آن را زیر لنگته بر سر می‌کنند.
=== لنگ ===
پارچه‌ای است به طول ۳ متر و عرض حدود ۱/۵ متر که دور گردن و شانه آویخته می‌شود. جوانان بیشتر از لنگ‌های الوان استفاده می‌کنند و در جشن‌ها و مراسم عروسی لنگ سفید کاربرد بیشتری دارد. از لنگ علاوه بر به دوش انداختن و آویختن به دور گردن استفاده‌های دیگری همچون خشک کردن بدن و سر و صورت بعد از استحمام و وضو گرفتن، به هنگام نماز خواندن آن را بر روی سر نهاده یا به زیر پا می‌اندازند و گاه آن را به دور کمر می‌بندند و به عنوان کیسه از یک گوشه آن برای محل بذر و کاشتن در زمین زراعتی استفاده می‌کنند. به هنگام خرید و آوردن جنس به منزل از مزرعه لنگ را به عنوان دستمال به کار می‌برند.
=== پتو ===
پارچه‌ای است پشمی که حدود ۱/۵ متر پهنا و ۲ متر طو ل دارد. آن را به دور کمر و گردن و شانه می‌اندازند و در حقیقت وسیله‌ای است گرم‌کننده که در زمستان جای لنگ را می‌گیرد. این شال را به گونه‌ای دور گردن و سر و صورت می‌پیچند که فقط چشم و بینی از میان آن نمایان است. [[مردم سیستانی|سیستانی‌ها]] معمولاً شال کمر نمی‌بندند و شال سر را به کمر می‌بندند. شال را در رنگ‌های مختلف تهیه می‌کنند و به این شال در منطقه [[سیستان]]، پتو اطلاق می‌شود. این شال را از جنس نمد درست می‌کنند و علاوه بر به دوش انداختن مانند لنگ هم از آن استفاده می‌کنند.
پالتوی نمدی: دامداران و کشاورزان از بالاپوش نمدی استفاده می‌کردند که یقه آن مثلثی شکل و آستین آن بلند و قد آن تا زیر زانو یا بالای زانو می‌رسید.
=== کفش ===
کفش‌های متعددی در [[سیستان]] وجود دارد و معمولاً از کفش‌های زیر استفاده می‌شود:
کتوک: نوعی کفش که در گذشته، تهیدستان آن را به پا می‌کردند. تخت آن از چوب و دارای دو حفره بود که بند از آن عبور می‌کرد و در پشت پا بسته می‌شد.
نیم بوت: کفشی است که ساق پا را می‌پوشاند و در گذشته مردم غنی و ثروتمند از آن استفاده می‌کردند.
کفش چرمی: کفشی است که چرم آن از [[قائنات]] می‌آمد و در گذشته مخصوص خوانین این مناطق بود.
=== پاپیچ ===
نوعی نوار پهن که طول آن ۱ متر و عرض آن ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر می‌باشد. دامداران و روستاییان آن را در [[زمستان]] به دور پای خود می‌پیچند و جنس آن از پشم گوسفند است و در بعضی نقاط به آن بند می‌گویند.
=== جوراب ===
پاپوشی است که در فصل زمستان از آن استفاده می‌کنند و دو نوع است. جوراب پشمی که از پشم گوسفند به صورت ساده یا رنگی می‌بافند. معمولاً از رنگ‌های قرمز، سیاه و سفید استفاده می‌کنند و جوراب نمدی که از نمد بافته می‌شود.
== پوشاک زنان ==
| 