سلطنت مملوک (دهلی): تفاوت میان نسخه‌ها

پس از آنکه [[محمد غوری]] خودش یا بواسطهٔ فرماندهان سپاهش شمال هند را تا مصب رود گنگ فتح کرد، غلام ترک خود یعنی قطب‌الدین ایبک را به حکومت [[دهلی]] گماشت.<ref name="لین پل، استانلی">لین پل، استانلی. تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان حکومتگر. ج ۲</ref> دوره تصدی ایبک به عنوان یک فرمانروای [[سلسله غوریان|غوری]] بین ۱۱۹۲ - ۱۲۰۶، شاهد هجوم به منطقه مرکزی [[رود گنگ|گنگ]] در هند بود و به تاسیس برخی حکومت‌های جدید منجر شد.<ref name=C_Anzalone_۱۰۰>Anzalone, p. ۱۰۰</ref> ایبک بلافاصله پس از درگذشت محمد غوری در سال ۶۰۲ هق/ (۱۲۰۶ م) خود را حاکم منطقه خواند و به این ترتیب نخستین دولت اسلامی را که فقط در هند حکومت می‌کرد بنا نهاد. زیرا سرزمین هند اسلامی تا این زمان چیزی بیش از یکی از ایالات دور دست حکمرانان [[غزنویان]] نبود.<ref name="لین پل، استانلی">لین پل، استانلی. تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان حکومتگر. ج ۲</ref>

از دیگر حاکمان مهم این خاندان [[رضیه‌]] است او اولین سلطان زن مسلمان در [[شبه قاره هند]] و دختر سلطان شمس‌الدین التمش بود که از ۶۳۴ ق/ ۱۲۳۶ م تا ۶۳۷ ق/ ۱۲۴۰م۱۲۴۰ م در دهلی فرمانروایی داشت.<ref name="اطلاعات ">سید کمال حاج سید جوادی. این قند پارسی که به بنگاله می‌رود</ref>

[[غیاث‌الدین بلبن|غیاث‌الدین بَلْبَن]] به عنوان آخرین سلطان بزرگ این خاندان شناخته می‌شود که در سال ۶۶۳ق۶۶۳ ق/ ۱۲۶۵م۱۲۶۵ م به تخت سلطنت نشست.<ref name="اطلاعات ">سید کمال حاج سید جوادی. این قند پارسی که به بنگاله می‌رود</ref> غیاث الدّین اُلُغ خان ، ممتازترین سلطان از خاندان سلاطین مملوک دهلی به شمار می‌رود او در اصل غلامی ترک از قبیله البری ، و از اعضای گروه معروف چِهِلگانی (چهل غلامِ پرورده سلطان اِلتُتْمِش ) بود و به سبب شایستگی و استعداد خویش پیشرفت کرد تا جایی که [[ناصرالدین محمودشاه]] (۶۴۴ـ ۶۶۴ ق)، پادشاه زاهد او را وزیر و «نایب مملکت» کرد و دختر او را به همسری برگزید. بَلْبَن عملاً در سراسر سلطنت محمود، فرمانروایی داشت و عوامل تجزیه و تفرقه را مهار کرد و در اداره کشور اعمال قدرت نمود. در ۶۶۴، پس از درگذشت محمود، که فرزند نداشت، سلطنت خود را باعنوان غیاث الدین بلبن ، رسماً آغاز کرد و تجربه‌های دوران نیابتش، او را در جایگاهی مطلوب قرارداد.<ref name="دانشنامه بزرگ اسلامی">دانشنامه بزرگ اسلامی - بلبن</ref>

شاهزاده [[علاءالدین محمد پسر بلبن | علاءالدین محمد]] (ملقب به قاآن الملک شهید) فرزند غیاث‌الدین بلبن که به جانشینی او تعیین شده بود، حامی و مورد ستایش [[امیرخسرو دهلوی]] و [[حسن دهلوی|خواجه حسن دهلوی]] بود. در زمان او [[ملتان]] مرکز زبان فارسی در شبه قاره شد. «عبدالحی بن فخرالدین الحسنی» در کتاب «نزهه الخواطر» نوشته که علاءالدین محمد، [[سعدی شیرازی]] را به ملتان دعوت کرده و به آنجا آورده‌است و در مجلس او همیشه [[شاهنامه]] و دیوان [[خاقانی]] و [[انوری]] و [[نظامی گنجوی|خمسه نظامی]] و اشعار امیرخسرو خوانده می‌شده‌است.<ref name="اطلاعات ">سید کمال حاج سید جوادی. این قند پارسی که به بنگاله می‌رود</ref> شاهزاده امیر محمّد، در سال ۶۸۵،۶۸۵ ق، در جنگی شدید با مغول‌ها ، کشته شد، و بلبن ، احتمالاً بر اثر همین ناکامی پس از یک سال در ۶۸۶ ق درگذشت. این واقعه فروپاشی سلطنت ممالیک را رقم زد و سه سال پس از آن که [[سلطنت خلجی|خَلْجی‌ها]] زمام سلطنت دهلی را به دست گرفتند.<ref name="دانشنامه بزرگ اسلامی">دانشنامه بزرگ اسلامی - بلبن</ref>