اشه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات:افزودن الگو کارکردهای دیگر |
Pbahramian (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{منبع}}▼
{{دیگر کاربردها|آرتا}}
در [[دین زرتشتی]] اشا مفهوم گسترده‌ای دارد که به قولی چکیده کل دین زرتشتی است. اشا به معنی راستی و درستی است؛ اما معنی ژرفتر آن قانونی است ازلی و ابدی که [[اهورامزدا]] وضع کرده که براساس آن هر کنشی، واکنشی در بر دارد و هر کار نیک یا بدی پاداش یا پادافره خود را در پی دارد.بگونه نظم موجود در طبیعت که بنمایه راستی دارد را ''اشه'' میگویند<ref>Dhalla, Maneckji Nusservanji (1938), History of Zoroastrianism, New York: OUP</ref>.
==ریشه واژه==
واژه "اشه" در [[فارسی باستان]] ''''اَردَ (arda)'' تلفظ میشده است.کمی مفهوم پیچیده دارد و بیشتر معنای خود [[واژه]] ای آن را "راستی" یا فرمان به کار نیک" دانسته اند.تلفظ [[ریگ ودا|ودایی]] آن ''رته'' عنوان می شده که معنای نظم طبیعی جهان را با خود داشت.در [[زبان نیاهندوایرانی]] آنرا معادل *artá حدس زده اند.در [[فارسی میانه]] بصورت اشاوهیشت و ارداوهیشت و به [[فارسی نو]] بصورت [[اردیبهشت]] رسیده است.برخی نیز مانند گری اعتقاد دارند که تفاوت ارتا و اشا از یک اختلاف املایی سرچشمه میگیرد و احتمال بدلیل قرائت بد و تلفظ بد یک حرف باستانی است<ref>Gershevitch, Ilya (1955), "Word and Spirit in Ossetic", Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 (3): 478–489, doi:10.1017/S0041977X0011239X</ref>.اما بطور کلی حقیقت و درستی نزدیکترین و احتمالا صحیحترین برداشت از واژه "اشه" دانسته شده است.
==اردیبهشت امشاسپند==
اردیبهشت و یا به تلفظ اوستایی آن اشه وهیشته از [[امشاسپندان]] و یا همان [[فرشته|فرشتگان]] طراز اول اهورامزداست که فروزه های هفت گانه خدانیز دانسته شده اند.[[اردیبهشت]] در [[مزدیسنا]] و اساطیر و باورها وابسته به آن زیباترین امشاسپند است.او در برابر ناراستی در جهان قرار میگیرد و پیروان او را ''اشون'' میگویند.او نه تنها در این جهان حافظ نظم اخلاقی و طبیعی است و با آفریده های مخرب و ناهماهنگ [[اهریمن]] می ستیزد در دوخ نیز نظم را نگاه میدارد و مراقب است که دیوان دوزخیان را بیش از آنچه سزاوار آنند عذاب ندهند.او در اساطیر ایرانی هماورد ایندرا است که همان روح ارتداد است<ref>شناخت اساطیر ایران.جان هیلنز.ترجمه ژاله آموزگار.نشر چشمه تهران88.ص72</ref>.در نبرد با ایندره ایزدانی چون [[مهر]] , [[سروش]] ,[[نریوسنگ]] , اورا یاری می دهند<ref>فرهنگ و زبانهای باستانی ایران.محبوبه خدایی.نشر ققنوس.تهران.چاپ اول سال 88.صفحه 243</ref>.
==در اوستا==
واژه اشه در اوستا و بویژه ر گاهان بسیار بکار رفته است.[[زرتشت]] در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اشه میداند.در یسن44بند11 میگوید: "تا توش و توان دارم میکوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم" .یکی از مقدس ترین دعاهای زردشتی دعای "اشم وهو" است که در آن اشه و راستی ستایش میشود.که یک ذکر 12 واژه ای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است.دعا که ظاهرا برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: ''اشه نیک , اشه نیکترین است.مطابق آرزوست,مطابق آرزو خواهد بود,اشه از آن اشه وهیشته است'' <ref>زردشتیان,باورها و آداب دینی آنان.مری بویس.ترجمه عسگر بهرامی.نشر ققنوس.تهران.چاپ یازدهم.1388 صفحه 62</ref>
==جستارهای وابسته==
* [[مزدیسنا]]
* [[گاهان]]
* [[اردیبهشت]]
* [[امشاسپندان]]
{{مزدیسنا}}
{{پانویس}}
{{ویکی‌واژه}}
| |||