جهانشاه درخشانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۰:
=== نظریات کتاب ===
{{بخش-خرد}}
۱. آگاهی‌های عمومی دربارهٔ ایرانیان پیش از تاریخ
نگارنده در این فصل به مقایسهٔ تاریخ‌های نوشته‌شده برای سرزمین‌هایی همچون اسرائیل،میان‌رودان (بین‌النهرین) و ایران می‌پردازد و اشاره می‌کند که در نگارش تاریخ این سرزمین‌ها برخلاف ایران برای نوشته‌های بومی آنان ارزش قائل شده اند و تاریخ یهودیان یکسره از تورات است در حالی که یافته‌های باستان‌شناختی چندانی روایت‌های توراتی را پشتیبانی نمی‌کند. دربارهٔ میان‌رودان نیز شخصیتی اسطوره‌ای مانند گیل‌گمش اکنون پیکر تاریخی دارد و حدود فرمانروایی آن ۲۷۰۰ پیش از میلاد ذکر می‌شود ولی دربارهٔ روایت‌های بومی ایرانی، پژوهشگران کنونی ارزش چندانی قائل نشده اند و آنان را یکسره نادیده گرفته اند و تاریخ ایران را با روایت‌های هرودوت آغاز کرده اند و حتی گزارش‌های او دربارهٔ دوران کهن‌تر ایران نیز نادیده گرفته شده است.
۲. فرضیهٔ کوچیدن آریاییان
در این فصل اشاره شده که روایت‌های سنتی ایران -که از دید پژوهشگران کنونی مورد تردید است- بر خلاف دانش امروزی ایران را خاستگاه آریاییان گزارش کرده است و دیگر کشورها را گرداگرد ایران دانسته است. سپس به این اشاره شده که اگر چه دانش امروز بر خاستگاه اروپایی آریاییان بهایی نمی‌گذارد، هنوز بازتاب آن در ذهن‌ها ریشه‌ای ژرف دارد. امروزه برای کوچ آریاییان ۴ شاهد می‌آورند که بدین شرح اند:
شاهدهای تاریخی
نوشتارهای آشوریان که برخوردهایی رزمی را با پارس‌ها و مادها در سدهٔ نهم پیش از میلاد گزارش کرده اند و به باور پژوهشگران این نخستین بار است که نام این قوم‌ها در نوشته‌های میان‌رودان آمده است. درخشانی بر این باور است که این دو نام از دیرباز (هزارهٔ سوم پیش از میلاد) در نوشته‌های سومری و اکدی آمده است. (به ترتیب به صورت مَده و [[پرشی|پَرَشی]] که در فصل‌های سپسین بدانان پرداخته است.)
شاهدهای باستان‌شناختی
آثار ویرانی در کانون‌های شهرنشینی، برای نمونه تپهٔ حصار در دامغان و تپهٔ گیان را دلیلی بر کوچ تازش‌وار آریاییان به فلات ایران دانسته اند. درخشانی بر این باور است که این نتیجه‌گیری الزامی نیست و تاکنون شاهدهای مستقل دیگر پشتیبان آن نبوده است. او این مطلب را بیان می‌دارد که ممکن است هم تازش‌گران و هم شهرنشینان هر دو آریاییان بوده باشند. از دیگر سو برخی گسترش سفال خاکستری را نشانهٔ تازش آریاییان به فلات ایران برمی‌شمارند ولی این شاهد نیز الزامی نیست و گسترش یک نوع سفال لزوماً نشان‌دهندهٔ تازش یک قوم نمی‌تواند باشد.
شاهدهای زبان‌شناختی
برخی از پژوهشگران پهنهٔ آسیای میانه را جایگاه کوچ آریاییان می‌دانند از روی که در این پهنه رد پای مطمئنی از قوم‌های غیرآریایی (یعنی پیش از آریایی) پیدا نشده است.
=== اعتبار ===
| |||