ایل دنبلی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴:
«دنبلی» ترکیب کلمهٔ دنبل و یای نسب است و «دنبل» نام کوهی در منطقهٔ دیاربکر.<ref name=d>[http://donboli.info/_fpclass/feedback.htm]</ref>
==
=== نسب ===
[[شرف‌خان بدلیسی]] در [[شرفنامه بدلیسی|شرفنامه]] (نخستین منبعی به طور مستقل به شرح تاریخ و جغرافیای قوم [[کرد]] پرداخته) چنین آورده است:«عشاير دنبلي از ولايت [[بختی|بُختي]] آمده در مابين اكراد ايشان را دنبلي‌بُخت مي‌خوانند.» منابع متاخر نسب امرای دنبلی را به [[برمکیان]] متصل می‌سازند. این دو فرضیه را نمی‌توان مغایر هم دانست، اما برای پذیرش انتساب دنبلیان به برامکه به مستندات و مدارک قوی‌تری نیاز است.<ref name=H>کوروش هادیان. "جایگاه و کارکرد خاندان دُنبُلی در تاریخ ایران</ref>
===
ایل دنبلی ابتدا بر [[آیین یزیدی]] بوده‌است. پس از استقرار در [[خوی]]، عده‌ای از اُمرای دنبلی به [[سنت]] می‌گرایند. در اوایل صفویه تا زمان [[اسماعیل دوم]]، دنبلیان بر دو مذهب [[سنی شافعی]] و یزیدی بوده‌اند و احتمالاً از زمان [[عباس یکم]] به [[تشیع]] گرویده‌اند، تا جایی که در دوران [[افشار]]، [[زندیه]] و [[قاجار]] اغلب آنان پیروی تشیع بوده‌اند.<ref name=H>کوروش هادیان. "جایگاه و کارکرد خاندان دُنبُلی در تاریخ ایران</ref>
=== تاریخچه ===
بدلیسی در شرفنامه، هنگام تقسیم‌بندی حکام [[کردستان]] به سه طبقه «سلاطین، امرای بزرگ و سایر امرا» امرای دنبلی را در دسته سوم، یعنی پایین‌ترین رده ذکر می‌کند و اشارات مختصری به ترقی برخی اعضای این خاندان در روزگار [[آق‌قویونلو]] و امارت آنان در ولایت [[حکاری]] دارد. در برابر برخی دیگر پیشینه این خاندان را به قرن چهارم هـ.ق می‌رسانند و بر این باورند که امرای دنبلی از این تاریخ تا زمان [[شیخ حیدر صفوی]] در آذربایجان و کردستان حکومت مستقل داشته‌اند و نخستین بار شمس‌الملک دنبلی که ممدوح [[خاقانی]] بوده‌است، شهر [[خوی]] را مقر حکومت خود قرار می‌دهد و در آبادانی آن می‌کوشد. مستندات تاریخی دربارهٔ تاریخ دنبلیان پیش از [[آق‌قویونلو]]ها اندک و ناروشن است.<ref name=H>کوروش هادیان. "جایگاه و کارکرد خاندان دُنبُلی در تاریخ ایران</ref>
بنابه نوشته شرفنامه، [[تهماسب اول]] لقب «سلطان» و «اِلکای خوی» را به حاجی‌بیگ دنبلی نوادهٔ عیسی‌بیگ (حاکم خوی) داد و مأموریت حفاظت از مرز [[ایران]] و [[عثمانی]] در ناحیهٔ [[وان]] را به او سپرد. حاجی‌سلطان دنبلی در نتيجهٔ اختلافات ديرينه با عشيرهٔ كرد محمودی بارها با ايشان درگير شد و در نهايت در يكی از يورش‌های محمودی‌ها در سال ۹۵۵ هـ.ق به قتل رسيد. در این درگیری نیروهای عثمانی از محمودی‌ها حمایت می‌کردند. مدتی بعد دنبلیان از انقیاد تهماسب خارج شدند و برخلاف میل او عمل می‌کردند، در نتیجه تهماسب عدهٔ زیادی از آنان را به قتل رسانید. دنبلیان براثر این رفتار، به سلطان عثمانی پناه بردند. منصوربیگ دنبلی از نوادگان عیسی‌بیگ از طرف سلطان عثمانی به حکومت [[قطور]] گمارده شد و ایل دنبلی نيز بر گرد او جمع شدند. پس از منصور پسرش ولی‌بیگ به حکومت رسید.
=== مشاهیر ===
== پانویس ==
| |||