محاربه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
+ {{بهبود منبع}} |
انتقال از مفسد فی آلارض |
||
خط ۱:
'''محاربهٔ با خدا و افساد فی‌الارض''' یا به طور خلاصه '''محاربه''' جرمی در [[فقه]] و حقوق اسلامی است که برای آن [[مجازات|مجازات‌های]] سنگینی چون [[اعدام]] و قطع دست و پا درنظر گرفته شده‌است. فاعل این جرم، محارب و مفسد فی‌الارض نام دارد.
بنا بر ماده ۱۸۳ [[قانون مجازات اسلامی]] مجرمی که مفسد فی الارض بودن او احراز شده باشد حکم [[حد]]، که در این مورد اعدام است، برای او صادر می‌شود.▼
محاربه به معنای «جنگیدن»<ref>{{یادکرد وب
اصطلاح مفسدفی‌الارض در واقع از [[حقوق شرعی]] وارد قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران شده است. که در شرع فردی که مصداق این عنوان است در اصطلاح «[[مهدورالدم]]» شناخته می‌شود بدین معنی که خونش ارزش ندارد.▼
| نشانی = http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-e018f595afd747abaf9aba18712bbaeb-fa.html
| عنوان = محاربت
| تاریخ بازدید = ۱۶ آبان ۸۸
| نویسنده = دهخدا
| ناشر = لغتنامه دهخدا
}}
</ref> و افساد فی‌الارض به معنی «تباه‌کاری بر زمین» است. این اصطلاح در آیه ۳۳ [[سوره مائده]] آمده‌است: «همانا کیفر کسانی که به محاربه با خدا و رسولش برمی‌خیزند و برای فساد بر زمین می‌کوشند، قتل یا به دار آویختن یا بریدن دست‌ها و پاهایشان به طور معکوس و یا تبعید آن‌هاست. این مایهٔ خواری و رسوائی آنان در این جهان است و در آخرت نیز عذاب بزرگی خواهند داشت.» این آیه از مهمترین آیات مربوط به احکام کیفری در [[قرآن]] است که مباحث مفصلی در کتب فقهی و تفسیر را دامن زده و در مورد مفهوم و مصادیق آن نظرات مختلفی ابراز شده‌است.<ref>هوشنگ شامبیاتی، ''حقوق کیفری اختصاصی -جلد سوم،'' تهران: ژوبین، چاپ پنجم، ۱۳۸۵، ص ۴۷۱، ISBN 964-91662-3-8</ref>
== تاریخچه ==
در زمان حکومت [[پیامبر اسلام]] بر شهر [[مدینه]]، گروهی از راهزنان به مردم و چوپانان حمله می‌نمودند و آنان را به وضع فجیعی به قتل می‌رساندند. لذا آیه ۳۳ سوره مائده در این باب نازل شد و حکم به اعدام یا تبعید آنان صادر گشت.<ref>{{یادکرد وب
| نشانی = http://herisi.blogfa.com/post-8.aspx
| عنوان = مسایلی چند در مورد محاربه
| تاریخ بازدید = ۱۶ آبان ۸۸
| نویسنده = دکتر هاشم هاشم زاده هریسی
| ناشر = وبلاگ شخصی دکتر هریسی
}}
</ref>
{{نقل قول|حقیتاً غیر از این نیست کسانی که با خدا و پیامبر او به جنگ و محاربه فی الارض برمی‌خیزند و می‌کوشند که در روی زمین فساد ایجاد نموده، از جامعه و بندگان خدا سلب امنیت و آرامش کنند، جزای آنان کشتن یا به دار آویختن یا بریدن دست و پایشان و یا تبعید است و این مجازات‌ها نشان رسوایی و مهر ذلت و خواری بر پیشانی آنان در دنیا است و در آخرت نیز عذاب بزرگی در انتظارشان می‌باشد}}
▲== تاریخچه استفاده شدن در جمهوری اسلامی ==
این عنوان مجرمانه توسط [[صادق خلخالی]] حاکم شرع [[دادگاه انقلاب]] برای بسیاری از مقامات [[رژیم پهلوی]] را در کنار خود [[محمدرضا شاه]] و اکثر اعضای خانواده‌اش استفاده شد تا او بتواند حکم [[اعدام]] غیابی صادر کرده یا کسانی را که دستگیر شده بودند اعدام کند. از جمله افرادی که در این دوره تحت این عنوان اعدام شدند می‌توان به [[نادر جهانبانی]]، [[فرخ‌رو پارسا]]، [[نعمت‌الله نصیری]] و [[شهریار شفیق]] اشاره کرد.
▲بنا بر ماده ۱۸۳ [[قانون مجازات اسلامی]] مجرمی که مفسد فی الارض بودن او احراز شده باشد حکم [[حد]]، که در این مورد اعدام است، برای او صادر می‌شود.
▲اصطلاح مفسدفی‌الارض در واقع از [[حقوق شرعی]] وارد قوانین جزایی جمهوری اسلامی ایران شده است. که در شرع فردی که مصداق این عنوان است در اصطلاح «[[مهدورالدم]]» شناخته می‌شود بدین معنی که خونش ارزش ندارد.
بدلیل شدت مجازاتی که برای مفسد فی الارض در [[قانون جزایی]] پیش بینی شده است و همچنین سابقهٔ استفاده از آن، این عنوان در مواقعی برای تهدید منتقدان [[جمهوری اسلامی]] نیز استفاده شده است.<ref> {{یادکرد وب| نشانی=http://kayhannews.ir/880511/2.htm#other200|عنوان= غبار فتنه كه فرو می نشيند... (يادداشت روز) |نویسنده=[[حسین شریعتمداری]]|ناشر=[[روزنامه کیهان]]|زبان=فارسی}} </ref>
سطر ۱۲ ⟵ ۳۴:
در تاریخ [[۲۳ خرداد]] [[۱۳۸۶]] [[مجلس شورای اسلامی]] قانونی را تصویب کرد که به موجب آن این اصطلاح قضایی برای جرمِ بدون اسلحهٔ تکثیر و توزیع محتوای [[پورنوگرافی]] نیز بکار خواهد رفت.<ref> {{یادکرد وب| نشانی=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,2609130,00.html|عنوان= آیا تولیدکنندگان فیلمهای مستهجن «مفسد فی‌الارض» هستند؟ |ناشر=[[دویچه‌وله]]|زبان=فارسی}}</ref> <ref> {{یادکرد وب| نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f2_Parliament_bill_death_penalty_porn/397493.html|عنوان= تصویب مجازات مرگ برای تولید کنندگان پورنوگرافی |ناشر=[[رادیو فردا]]|زبان=فارسی}}</ref>
==
[[بغی]] در فقه اسلامی به جرایم سیاسی گفته می‌شود. بنابراین انتصاب محاربه به جرایم سیاسی از دید بسیاری از فقها غلط بوده و نمی‌توان به باغی اتهام محاربه فی الارض وارد نمود. از دید فقه اسلامی اتهام محاربه نیازمند آماده بودن سلاح و سلب امنیت از مردم است. [[خمینی]] در [[تحریرالوسیله]] گفته‌است:<ref>{{یادکرد وب
| نشانی = http://herisi.blogfa.com/post-8.aspx
| عنوان = مسایلی چند در مورد محاربه
| تاریخ بازدید = ۱۶ آبان ۸۸
| نویسنده = دکتر هاشم هاشم زاده هریسی
| ناشر = وبلاگ شخصی دکتر هریسی
}}</ref>
{{نقل قول| محارب کسی است که سلاح خود را آخته وآماده سازد وبه ترساندن مردم وسلب امنیت و ایجاد فساد در جامعه اقدام نماید خواه در صحرا باشد، یا در دریا، و یا درشهرها باشد یا در جاده‌ها، شب باشد یا روز، زن باشد یا مرد، در همه حالات محارب نامیده می‌شود و احکام محاربه با خدا در مورد او اجرا می‌گردد.}}
برخی از علما مانند [[حسین‌علی منتظری]]، علاوه بر «مسلح بودن» و «سلب کردن امنیت» از مردم، شرط «قصد ترساندن» داشتن را نیز برای احراز این جرم لازم می‌دانند.<ref>{{یادکرد
|فصل=ضمیمه
|کتاب=حق‌الناس
|نویسنده = محسن کدیور
|ناشر =تهران کویر
|چاپ=اول
|شهر=تهران
|صفحه=۲۴۶
|سال=۱۳۸۷
|شابک=۹۶۴-۸۱۶۱-۸۲-۸
}}</ref>
== محاربه در قوانین ایران ==
یکی از مهمترین جرایم علیه امنیت ملی در حقوق جمهوری اسلامی ایران محاربه‌است که در [[قانون مجازات اسلامی]] مصوب ۱۳۷۰ از ماده ۱۸۳ تا ۱۹۶ مورد اشاره قرار گرفته‌است.<ref name=teb>{{یادکرد وب| نشانی=http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=111825|عنوان= جرایم پس از انتخابات|زبان=فارسی}}</ref>
* '''اسلحه کشیدن برای ترسانیدن مردم'''<ref name=teb></ref>
** ماده ۱۸۳: هر کس که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد محارب فی الارض و [[مفسد فی‌الارض]] می‌باشد. براساس تبصره ۳ ماده فوق، میان [[سلاح سرد]] و [[سلاح گرم]] فرقی نیست.
* '''برهم زدن امنیت از طریق سرقت مسلحانه و قطع‌الطریق'''<ref name=teb></ref>
** ماده ۱۸۶: هر گروه یا جمعیت متشکل که در برابر حکومت اسلامی قیام مسلحانه کند مادام که مرکزیت آن باقی است تمام اعضاء و هواداران آن، که موضع آن گروه یا جمعیت یا سازمان را می‌دانند و به نحوی در پیشبرد اهداف آن فعالیت و تلاش موثر دارند محارب‌اند اگرچه در شاخه نظامی شرکت نداشته باشند.
* '''ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی'''<ref name=teb></ref>
** ماده ۱۸۷: هر فرد یا گروه که طرح براندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار، امکانات مالی موثر و یا وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آنها بگذارند محارب و مفسد فی‌الارض می‌باشند.
* '''نامزد شدن برای یکی از پستهای حساس حکومت کودتا'''<ref name=teb></ref>
** ماده ۱۸۸: هر کس در طرح براندازی حکومت اسلامی خود را نامزد یکی از پستهای حساس حکومت کودتا نماید و نامزدی او در تحقق کودتا به نحوی موثر باشد، «محارب» و «مفسد فی الارض» است.
** ماده ۱۹۰: حد محاربه و افساد فی‌الارض یکی از چهار چیز است: ۱.قتل ۲.آویختن به دار ۳.اول قطع دست راست و سپس پای چپ ۴.نفی بلد
** ماده ۱۹۱: قاضی در انتخاب هر یک از این امور چهارگانه مخیر است.
* '''تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور'''<ref name=teb></ref>
** ماده ۴۹۸: هر کس با هر مرامی، دسته، جمعیت یا شعبه جمعیتی بیش از دو نفر در داخل یا خارج از کشور تحت هر اسم یا عنوانی تشکیل دهد یا اداره نماید که هدف آن برهم زدن امنیت کشور باشد و محارب شناخته نشود به حبس از دو تا ده سال محکوم می‌شود.
** ماده ۴۹۹: هرکس در یکی از دسته‌ها یا جمعیت‌ها یا شعب جمعیت‌های مذکور در ماده (۴۹۸) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می‌گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده‌است.
** ماده ۴۹۹: در مورد کسانی که عضو نبوده بلکه صرفا حامی دسته یا جمعیتی می‌باشند قابل اعمال نیست.
== پانویس ==
{{پانویس}}
== جستارهای وابسته ==
* [[فساد فی‌الارض]]
[[رده:فقه]]
[[de:Muḥāraba]]
[[en:Moharebeh]]
[[it:Moharebeh]]
| |||