انجمن‌های جنبش مشروطه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴:
در اواخر دوره [[ناصرالدین شاه]] و اوایل حکومت [[مظفرالدین شاه]] عده‌ای از روشنفکران و گروهی از کارگزاران حکومتی که با کشور های اروپایی در ارتباط بودند و علل واپسماندگی سیاسی و اجتماعی ایران را در نبود قانون و محترم نشمردن آزادی های فردی میدانستند بتدریج زمزمه اصلاحات را شروع کردند. این اصلاحات بر سه پایه اصلاح قانون مدنی ِ اصلاح ساختار حکومت دربار و جلوگیری از دخالت بیگانگان استوارشده بود.
==آثار اولیه==
شاید بتوان سید [[جمال‌الدینسیدجمال‌الدین اسدآبادی]] را از پیشقدمان مبارزات اصلاح طلبانه مردمی دانست. هرچند کوشش وی بیشتر متوجه بیدار نمودن شاهان بود ولی گسترش افکار او در بوجود آمدن انجمن‌ها بی‌تاًثیر نبود. [[میرزا ملکم‌خان|میرزا ملکم ناظم‌الدوله]] نیز با تاًسیس [[فراموشخانه]] و سپس تشکیل مجمع‌آدمیت( بنام گروه حزب اله) از بنیان گذاران هسته های اولیه انجمن‌ها محسوب میشود.<ref> پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت صفحه ۵۸</ref>
 
در واقعه قرارداد رژی نیز شاهد خیزش‌های مردمی و تشکیل هسته‌های اولیه انجمن‌ها هستیم. قرارداد [[انحصار تنباکو]] یکی از موارد بمیان کشیدن مردم و کمک به ایجاد تشکّل‌ها میباشد.
خط ۱۲:
عده‌ای از انجمن‌ها قبل از پیروزی مشروطه فعالیت مخفی داشتند و فعالیت و اساسنامه و اسامی اعضاء آنها علنی نبود.
==انجمن‌های سیاسی==
در زمان واقعه تو پخانه و قبل از بتو پ بستن مجلس بیش از ۴۸ انجمن در تهران به فعالیت سیاسی مشغول بودند. تعداد انجمن های ایالتی و سیاسی در کشور به بیش از ۱۰۰ انجمن میرسیدمی‌رسید و انجمن‌های ایالتی نیز در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی دخالت میکردند.
 
===موافق مشروطه===
خط ۲۲:
بطور مخفی در محرم ۱۳۲۲ توسط عده‌ای از آزادیخواهان و اصلاح‌طلبان تاًسیس گردید. همانند انجمن مخفی ماهیت انقلابی داشت. اعضاء اصلی عبارت بودند از [[ملک‌المتکلمین]] - [[میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل|میرزا جهانگیرخان]](صور اصرافیل)- محمد رضا مساوات - [[جمال الدین واعظ اصفهانی|سیدجمال واعظ]] - [[یحیی دولت‌آبادی]] - [[حاجی سیاح|حاج سیاح]] - علی اکبر ساعتساز - سلیمان‌خان میکده و دیگران. بیش از ۶۰ عضو داشت.
 
این انجمن کمیته‌ای بنام «کمیته انقلاب» داشت که با گروه [[حیدرخان عمواوغلی]] همکاری داشتند و [[عباس آقا تبریزی|عباس آقاتبریزی]] کشندهکٌشنده [[علی‌اصغر اتابک]] ( امین السلطان) از این کمیته بود.
====انجمن تبریز====
در ۱۳۲۴ قمری تاًسیس شد و از انجمنهایانجمن‌های پرقدرت بود. رهبران جنبش تبریز در آن عضو بودند و در ابتدا ۲۰ عضو داشت و گروهی از حزب اجتماعیون‌عامیون( سوسیال‌دموکرات) قفقاز نیز با این انجمن همکاری داشت.
====دیگر انجمن‌های طرفدار مجلس====
*انجمن‌های '''آذربایجان'''٬ '''شاه آباد'''٬ '''مظفری'''٬ '''طلاب'''٬ '''مرکزی'''٬ '''اصناف''' و '''برادران دروازه قزوین''' از فعالترین و قوی ترین انجمن‌هائی بودند که در [[واقعه میدان توپخانه]] و محاصره مجلس اعضاء را مسلح کرده و به مقابله آمده بودند.
*'''برادران دروازه دولت'''
*'''فاطمیه'''
*'''مرکزی''' به ریاست ارشد‌الدوله
*'''انجمن مخفی ثانی''' در سال ۱۳۲۴ قمری توسط سید محمد طباطبایی تاًسیس شد.
*'''[[انجمن مخدرات وطن|مخدرات وطن]]'''
*'''[[انجمن نسوان وطنخواه ایران|نسوان وطنخواه]]'''
*'''سعادتفاطمیه'''
*'''انصار'''
====انجمن‌های شهرستان====
علاوه بر انجمن‌های ایالتی و ولایتی که در شهرستان‌ها تاًسیس شده بود در تهران نیز چندین انجمن مربوط به شهرستان‌ها فعالیت میکرد:
* انجمنهای'''آذربایجان'''٬ '''اصفهانی‌ها'''٬ '''جنوب'''٬ '''شیرازی‌ها'''٬ '''اتحادهمدان'''٬ '''مجمع انسانیت'''
===مخالف مشروطه===
*'''انجمن اسلامیه تبریز''' که توسط میرهاشم دوچی تاًسیس شد.
 
*'''انجمن‌خدمت''' توسط علاءالدوله و عده ای از امرا و درباریان برای مقابله با انجمن‌های طرفدار مجلس تاًسیس گردید.
 
سطر ۴۵ ⟵ ۴۷:
*'''انجمن همت‌آباد'''
*'''انجمن الهی'''
*'''سعادت تبریز'''
==جستارهای وابسطه==
 
سطر ۵۳ ⟵ ۵۶:
*دولت‌آبادی، یحیی. ''حیات یحیی'' جلد ۲ و ۳
*[[مستشارالدوله|مستشار الدوله]]، یوسف. ''[[رساله یک کلمه]]''به اهتمام علی‌رضا دولتشاهی تهران انتشارات بال ۱۳۸۵
{{الگو:شخصیت‌های مشروطه}}
 
[[رده:جنبش مشروطه]]