تی-۵۴/۵۵: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۹۶:
تی-۵۴ بیش از هر تانک دیگری در طول تاریخ تولید شده و برآورد می‌شود که در حدود ۸۶ تا ۱۰۰ هزار دستگاه از مدل‌های مختلف آن در کشورهای مختلف تولید شده باشد. این تانک از زمان آغاز تولید خود تاکنون شاهد بهینه‌سازی‌ها و اصلاحات متعددی بوده و کپی‌های مختلفی از آن تولید شده که '''تی-۵۵''' و [[تایپ ۵۹]] از معروفترین آن‌ها هستند. تفاوت اصلی تی-۵۵ که مهمترین بهینه‌سازی تی-۵۴ به شمار می‌رود و در سال ۱۹۵۸ وارد ارتش شوروی شد؛ برخورداری از سیستم محافظتی در برابر حملات اتمی-میکروبی-شیمیایی و حذف [[تیربار]] متوسط روی بدنه تانک است.
تی-۵۴ به عنوان جایگزینی برای [[تانک تی-۳۴]] طراحی شد که در [[جنگ جهانی دوم]] تانک اصلی ارتش سرخ بود. طراحی این تانک بر اساس تانک متوسط [[تی-۴۴]] صورت گرفت که خود بر اساس تی-۳۴ طراحی شده بود. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تانک‌های خانواده تی-۵۴/۵۵ فاصلهٔ بین چرخ اول و دوم تانک است. این تانک اولین تانک روس‌ها بود که می‌توانست به راحتی در زیر آب حرکت کند و از رودخانه‌هایی به عمق بیش از ۵ متر بگذرد.<ref>[http://science.howstuffworks.com/t-54-t-55-main-battle-tank.htm T-54/T-55 Main Battle Tank] How Staf Work</ref> در دهه ۱۹۸۰ تانک‌های پیشرفته‌تر [[تی-۶۲]]، [[تی-۶۴]]، [[تی-۷۲]] و [[تی-۸۰]] جای آن را در خط مقدم و واحدهای موتوری ارتش سرخ گرفتند اما هنوز هم بسیاری از ارتش‌ها انواع بهینه‌سازی شده این تانک را در زرادخانه‌های خود به عنوان نیروی ذخیره نگاه داشته‌اند و برخی از کشورها حتی از آن‌ها به عنوان تانک اصلی در نیروهای فعال خود استفاده می‌کنند.
در مجموع بیش از ۵۰ کشور از این تانک در نیروهای مسلح خود بهره برده‌اند و در بسیاری از نبردهای پس از [[جنگ جهانی دوم]] از آن استفاده شده‌است. از یورش ارتش سرخ و کشورهای عضو پیمان ورشو در سال ۱۹۵۶ به مجارستان گرفته تا منازعات چندین‌باره اعراب و اسرائیل که تی-۵۴ در اغلب آن‌ها مهمترین تانک ارتش‌های عربی بود. و از جنگ‌های فرسایشی چون [[جنگ ویتنام]] و [[جنگ ایران و عراق]] تا نبردهای داخلی خفیف‌تر چون [[جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۱)|جنگ داخلی ۲۰۱۱ لیبی]] این تانک چهره آشنایی در تصاویر درگیری‌های نظامی بوده‌است.
==تاریخچه==
تی-۵۴ در اصل به عنوان جایگزینی برای [[تانک تی-۳۴]] طراحی شد که در [[جنگ جهانی دوم]] تانک اصلی ارتش سرخ بود. طراحی این تانک بر اساس تانک متوسط [[تی-۴۴]] صورت گرفت که خود بر اساس تی-۳۴ طراحی شده بود. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تانک‌های خانواده تی-۵۴/۵۵ فاصلهٔ بین چرخ اول و دوم تانک است. این تانک اولین تانک روس‌ها بود که می‌توانست به راحتی در زیر آب حرکت کند و از رودخانه‌هایی به عمق بیش از ۵ متر بگذرد.<ref>[http://science.howstuffworks.com/t-54-t-55-main-battle-tank.htm T-54/T-55 Main Battle Tank] How Staf Work</ref>
مدل‌های اولیه تی-۵۵ برخلاف تانک‌های امروزین به [[تیربار سنگین]] روی برجک که وظیفه اصلی آن [[دفاع ضدهوایی]] است، مجهز نبودند. در سال ۱۹۷۰ با ورود [[بالگرد جنگنده|هلیکوپترهای هجومی]] به میدان جنگ تیربارهای [[دوشکا]] به این تانک‌ها افزوده شد. از سال ۱۹۷۴ سامانه‌های مسافت‌یاب [[لیزر]]ی، دوربین‌های دید در شب و دستگاه‌های رادیویی جدید برای این تانک طراحی و به آن افزوده شد. در سال ۱۹۶۵ شنی جدیدی برای این تانک ساخته شد که عمر مفید آن بین دو تا سه هزار کیلومتر یعنی دو برابر شنی‌های سابق بود. از دیگر بهینه‌سازی‌هایی که کارخانه‌های مختلف و ارتش‌های متعددی بر تانک‌های خانواده تی-۵۴ خود اعمال کرده‌اند؛ می‌توان به نصب موتورهای جدید، زره واکنشی انفجاری، توپ‌های جدید ۱۲۰ و ۱۲۵ میلی‌متری، سیستم‌های حفاظتی فعال، سیستم‌های کنترل آتش مجهز به مسافت‌یاب و دید گرمایی اشاره کرد. چنین پیشرفت‌هایی باعث شده تا برخی از ارتش‌های دارای بودجه پائین همچنان امکان استفاده از تانک‌های تی-۵۴ را حتی تا به امروز که نزدیک به هفتاد سال از طراحی آن می‌گذرد، داشته باشند. ▼
در مجموع بیش از ۵۰ کشور از این تانک در نیروهای مسلح خود بهره برده‌اند و در بسیاری از [[جنگ|جنگ‌های]] پس از [[جنگ جهانی دوم]] از آن استفاده شده‌است. ارتش سرخ و کشورهای عضو پیمان ورشو از آن در [[حمله سال ۱۹۵۶ به مجارستان]] و [[حمله سال ۱۹۶۸ به چکسلواکی]] بهره جستند. در جنگ‌های [[جنگ شش‌روزه|۱۹۶۷]] و [[جنگ یوم کیپور|۱۹۷۳]] اعراب و اسرائیل تی-۵۴ مهمترین تانک ارتش‌های عربی بود. در جنگ‌های ویتنام، کامبوج، اوگاندا، [[جنگ ایران و عراق]]، حمله عراق به کویت، [[جنگ خلیج فارس]]، [[جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۱)|جنگ داخلی ۲۰۱۱ لیبی]] و بسیاری از درگیری‌های نظامی دیگر نیز از این تانک استفاده شده‌است. در دهه ۱۹۸۰ تانک‌های پیشرفته‌تر [[تی-۶۲]]، [[تی-۶۴]]، [[تی-۷۲]] و [[تی-۸۰]] جای آن را در خط مقدم و واحدهای موتوری ارتش سرخ گرفتند اما هنوز هم بسیاری از ارتش‌ها انواع بهینه‌سازی شده این تانک را در زرادخانه‌های خود به عنوان نیروی ذخیره نگاه داشته‌اند و برخی از کشورها حتی از آن‌ها به عنوان تانک اصلی در نیروهای فعال خود استفاده می‌کنند.
===بهینه‌سازی‌ها===
[[پرونده:T-54-.jpg|250px|left|thumb|تی-۵۴، موزه‌ای در اسرائیل]]
این تانک از زمان آغاز تولید خود تاکنون شاهد بهینه‌سازی‌ها و اصلاحات متعددی بوده و کپی‌های مختلفی چه تحت لیسانس یا بدون لیسانس از آن تولید شده‌است. تی-۵۵ که مهمترین بهینه‌سازی تی-۵۴ به شمار می‌رود و در سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۰ وارد ارتش شوروی شد؛ از یک سیستم محافظتی ساده در برابر حملات اتمی-میکروبی-شیمیایی برخوردار است، طراحی برجک آن تغییر کرده و [[تیربار]] متوسط روی بدنه تانک برای حمل مهمات بیشتر حذف شده‌است و از بقیه جهات دقیقاً مشابه تی-۵۴ است.
[[تایپ ۵۹]] مدل تولید چین تی-۵۴ است که در طول دوران تولید خود که تا دهه ۱۹۸۰ به طول انجامید شاهد بهینه‌سازی‌های متعددی بر اساس تکنولوژی تانک‌های پیشرفته‌تر شوروی و تانک‌های غربی بوده‌است و هنوز نیز بسیاری از آن‌ها با اصلاحات فراوان در [[ارتش آزادیبخش خلق]] فعال هستند.
▲مدل‌های اولیه تی-۵۵ برخلاف تانک‌های امروزین به [[تیربار سنگین]] روی برجک که وظیفه اصلی آن [[دفاع ضدهوایی]] است، مجهز نبودند. در سال ۱۹۷۰ با ورود [[بالگرد جنگنده|هلیکوپترهای هجومی]] به میدان جنگ تیربارهای [[دوشکا]] به این تانک‌ها افزوده شد. از سال ۱۹۷۴ سامانه‌های مسافت‌یاب [[لیزر]]ی، دوربین‌های دید در شب و دستگاه‌های رادیویی جدید برای این تانک طراحی و به آن افزوده شد. در سال ۱۹۶۵ شنی جدیدی برای این تانک ساخته شد که عمر مفید آن بین دو تا سه هزار کیلومتر یعنی دو برابر شنی‌های سابق بود. از دیگر بهینه‌سازی‌هایی که کارخانه‌های مختلف و ارتش‌های متعددی بر تانک‌های خانواده تی-۵۴ خود اعمال کرده‌اند؛ می‌توان به نصب موتورهای جدید، زره واکنشی انفجاری، توپ‌های جدید ۱۲۰ و ۱۲۵ میلی‌متری، سیستم‌های حفاظتی فعال، سیستم‌های کنترل آتش مجهز به مسافت‌یاب و دید گرمایی اشاره کرد. چنین پیشرفت‌هایی باعث شده تا برخی از ارتش‌های دارای بودجه پائین همچنان امکان استفاده از تانک‌های تی-۵۴ را حتی تا به امروز که نزدیک به هفتاد سال از طراحی آن می‌گذرد، داشته باشند.
[[سفیر-۷۴]] که با نام تی-۷۲زد نیز شناخته می‌شود از بهینه‌سازی‌های این تانک در ایران است که بر اساس تانک‌های تایپ-۵۹ تولید چین و تی-۵۵آ تولید شوروی صورت گرفته‌است تانک سفیر از سال ۱۳۷۴ وارد نیروهای مسلح ایران شد و در سال ۲۰۱۰ حدود ۵۴۰ دستگاه از آن در خدمت نظامی فعال قرار داشته‌اند.
| |||