امیرحسن دهلوی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات:افزودن الگو دیگر کارکردهای امیر |
Mazdakabedi (بحث | مشارکتها) ابرابزار |
||
خط ۱:
{{دیگر کاربردها|امیر}}
'''امیر نجمالدین حسن بن علاء سجزی'''، معروف به '''
== زندگی ==
امیر نجمالدین حسن بن علاء سجزی ملقب به «سعدی هندوستان»<ref>{{پک|سدارنگانی|۱۳۴۵|ک=پارسیگویان هند و سند|ص=}}</ref> زادهٔ ۶۵۰-۶۴۹ ه. ق. و درگذشتهٔ ۷۳۸-۷۳۷ ه. ق. ، از عارفان و شاعران بزرگ پارسیگوی قرن هفتم و هشتم هجری قمری در [[هندوستان]] است. امیر حسن اصالتاً [[اهالی سیستان|سیستانی]] بوده و در هندوستان اقامت داشتهاست. وی کاتب [[شیخ نظام الدین اولیا]] و معاصر و دوست صمیمی [[امیر خسرو دهلوی]]، و مانند او شاعر دربار شاهان [[دهلی]] بود.<ref>{{پک|سدارنگانی|۱۳۴۵|ک=پارسیگویان هند و سند|ص=}}</ref>
== آثار ==
وی دیوانی شامل قصاید – غالباً در مدح [[سلطان علاءالدین خلجی]] – و غزلیات و قطعات و رباعیات و مثنوی – در مدح همین سلطان – دارد، ولی شهرتش بیشتر در غزلهای شیرین و روان و پرحالی است که در آن همچون [[فخرالدین عراقی]] سبک [[سعدی]] را به سبک [[حافظ]] نزدیک کردهاست.<ref>سعید نفیسی، مجلهٔ ارمغان، شمارهٔ ۸-۹، سال ۱۳۰۸، ص۵۷۴.</ref> سبک امیر حسن در میان [[سبک عراقی]] و [[سبک هندی|هندی]] است. به عقیدهٔ [[شبلی نعمانی]]<ref>ترجمهٔ داعی، ج۲، ص۹۷.</ref> «آن پایه از سوز و گداز و جوش و خروشی که در کلام او وجود دارد حتی در کشتهٔ محبت وی – [[امیر خسرو دهلوی|امیر خسرو]] – هم یافت نمیشود».<ref>{{پک|سدارنگانی|۱۳۴۵|ک=پارسیگویان هند و سند|ص=}}</ref>
آثار او تاکنون دو بار و با دو تصحیح متفاوت در جامعهٔ فارسیزبان به چاپ رسیدهاست:
* حسن دهلوی: دیوان، (مصحح:) لاله سلامت شایوا، [[تاجیکستان]]/[[دوشنبه (تاجیکستان)|دوشنبه]]: [[انتشارات عرفان]]، ۱۳۶۹.<ref>{{پک|دهلوی|۱۳۶۹|ک=حسن دهلوی: دیوان|ص=}}</ref>
* دیوان حسن دهلوی (سدهٔ هفتم و هشتم)، (به کوشش:) [[احمد بهشتی شیرازی]] و [[حمیدرضا قلیچخانی]]، [[ایران]]/[[تهران]]: [[انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]]، ۱۳۸۳.<ref>{{پک|دهلوی|۱۳۸۳|ک=دیوان حسن دهلوی|ص=}}</ref>
در زمینهٔ تصوف نیز اثری دارد:
* رسالهٔ مخالمعانی، (به کوشش:) [[آذرمیدخت صفوی]]، [[هند]]/[[علیگر]]: [[دانشگاه اسلامی علیگر]]، انستیتوی تحقیقات فارسی، انتشارات، ۱۳۸۶.<ref>{{دهلوی|۱۳۸۶|ک=رسالهٔ مخالمعانی|ص=}}</ref>
== نمونه شعر ==
{{شعر}}
{{ب|مشتاق
{{ب|
{{ب|گفتی که چرا سخن نگفتی، چون به من رسی | نظاره جمل تو، خاموشی آورد}}▼
{{م|***}}
{{ب|صد نامه نوشتیم و جوابی ننوشتند|این هم که جوابی ننوشتند جواب است}}
{{م|***}}
{{ب|مرا از زلف تو مویی بسندهاست|فضولی میکنم بویی بسندهاست}}
{{ب|چه لشکر میکشی بر قلب عشاق|صف مغلوب را هویی بسندهاست}}
{{ب|حسن گر طالب حبلالمتینی|ز خوبان تار گیسویی بسندهاست}}
{{ب|و گر محراب خواهی بهر طاعت|از ایشان طاق ابرویی بسندهاست}}
{{م|***}}
{{ب|روزم تو برفروز و شبم را تو نور بخش|کاین کار تست، کار مه و آفتاب نیست}}
{{ب|ای محتسب تو خیمه به خمّارخانه زن|بگذر ز ما که مستی ما از شراب نیست}}
{{م|***}}
{{ب|عشقبازان دیگرند و عشقسازان دیگرند|آنچه در فرهاد میبینم کجا پرویز داشت؟}}
{{م|***}}
{{م|***}}
{{ب|حال من مسکین به شه حُسن که گوید؟|درد دل موری به سلیمان که رساند؟}}
{{ب|بوی سر آن زلف درین کلبه که آرد؟|پیراهن یوسف سوی کنعان که رساند؟}}
{{ب|گیرم چو سِکَنَدر همهجا میرسدم دست|پایم به سر چشمهٔ حَیوان که رساند؟}}
{{م|***}}
{{ب|عمریست که من در سر، سودای فلان دارم|یک شهر خبر دارد من از که نهان دارم؟}}
{{م|***}}
{{ب|صلح کردم به بوسهٔ دهنت|چکنم وقت تنگ میبینم}}
{{م|***}}
{{ب|مدعیی گفت به لیلی به طنز|رو، که بسی چابک و موزون نهای}}
{{ب|لیلی از آن حال بخندید و گفت|با تو چه گویم که تو مجنون نهای}}
{{م|***}}
{{ب|بتی چون تو چرا در پرده باشد؟|مگر از ننگ چون من بتپرستی}}
{{م|***}}
{{ب|خیز ای خطیب، برخوان هر خطبهای که خواهی|رویش نگر چو عیدی، ابرو نماز گاهی}}
{{ب|یا رب نگاه داری چشم و چراغ ما را|گرچه نکرد هرگز بر حال ما نگاهی}}
{{پایان شعر}}
== جستارهای وابسته ==
* [[زبان فارسی در هندوستان]]
== پینوشت ==
{{پانویس}}
== منابع ==
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =سدارنگانی| نام =هرومل| عنوان =[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1548436 پارسیگویان هند و سند]|ماه =| سال =۱۳۴۵| ناشر =بنیاد فرهنگ ایران| مکان انتشارات =تهران|شابک=}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =دهلوی | نام =امیر حسن | نام ویراستار =آذرمیدخت | نام خانوادگی ویراستار =صفوی | پیوند ویراستار =آذرمیدخت صفوی | عنوان =رسالهٔ مخالمعانی | کوشش = | نشانی =http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1889867 | سال =۱۳۸۶ | ناشر =[[دانشگاه اسلامی علیگر]]، انستیتوی تحقیقات فارسی، انتشارات | مکان =[[علیگر]]}}
* {{یادکرد کتاب | همان =بله | نام خانوادگی =دهلوی | نام =امیر حسن | عنوان =دیوان حسن دهلوی (سدهٔ هفتم و هشتم) | کوشش =[[احمد بهشتی شیرازی]]، [[حمیدرضا قلیچخانی]] | نشانی =http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/638123 | سال =۱۳۸۳ | ناشر =[[انجمن آثار و مفاخر فرهنگی]] | مکان =[[تهران]] | شابک =۹۶۴-۷۸۷۴-۳۴-۰}}
* {{یادکرد کتاب | همان =بله | نام خانوادگی =دهلوی | نام =امیر حسن | نام ویراستار =لاله | نام خانوادگی ویراستار =سلامت شایوا | پیوند ویراستار =لاله سلامت شایوا | عنوان =حسن دهلوی: دیوان | کوشش = | نشانی =http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/893673 | سال =۱۳۶۹ | ناشر =[[انتشارات عرفان]] | مکان =[[دوشنبه (تاجیکستان)|دوشنبه]]}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =حسینی | نام =باقر | عنوان =علما و دانشمندان سیستان | نشانی =http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/658933 | سال =۱۳۸۰ | ناشر =[[دانشگاه زابل]]، روابط عمومی | مکان =[[زابل]]}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =معصوم علیشاه| نام =محمد معصوم بن زینالعابدین | پیوند نویسنده =معصوم علیشاه | عنوان =طرایق الحقایق | کوشش =[[محمدجعفر محجوب]] | نشانی =http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/701031 | جلد =۲ | سال =۱۳۸۲ | ناشر =[[انتشارات سنایی]] | مکان =تهران | شابک =۹۶۴-۶۲۹۰-۲۹-۹| صفحه =۳۰۸}}
{{مشاهیر استان سیستان و بلوچستان}}
[[رده:اهالی سیستان]]
[[رده:شاعران پارسیگوی اهل هندوستان]]
|