هادرون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲:
 
== مقدمه ==
طبق [[الگوی کوارک]] [۱]، خصوصیات هادرون‌ها مقدمتا از طریق به اصطلاح کوارک‌های ظرفیت تعیین می‌گردد. مثلا، پروتون از دو [[کوارک بالا]] (هر کدام دارای [[بار الکتریکی]] ۳/۲+) و یک [[کوارک پایین]] (واجد بار الکتریکی ۳/۱-) تشکیل می‌شود. با افزودن این بارها به هم، بار پروتونی برابر با ۱+ حاصل می‌شود. اگرچه کوارک‌های مرکب نیز حامل [[بار رنگ]] (بی ارتباط با رنگ ظاهری) اند، ویژگی نیروی قوی هسته‌ای که [[تحدید رنگ]] نامیده می‌شود مستلزم آن است که هر وضعیت ترکیبی حامل بار ته نشست رنگ نباشد. یعنی، هادرونها باید بی‌رنگ باشند. دو روش برای تحقق این امر وجود دارد: سه کوارک با رنگهای متفاوت، یک کوارک تکرنگ و یک [[ضدپاد کوارک]] حامل عامل ضد رنگ. هادرونهایهادرون‌های مبتنی بر الگوی اول ابرون‌ها هستند در حالی که هادرونهایهادرون‌های نوع اخیر [[مزون|مزون‌ها]] نامیده می‌شوند.
همچون کلیه [[ذرات فرواتمی]]، برای هادرونهاهادرون‌ها نیز [[اعداد کوانتومی]] تعیین می‌گرددمی‌شود که به بازنمودهای [[گروه پوآنکاره]] مربوط می‌گردد: (m) pc J که در آن J عدد کوانتومی اسپین، p زوجیت ذاتی ذره، و c هم یوغی بار یا زوجیت نوع c و گشتاور چهارگانه ذره m (یعنی جرم آن) هستند. توجه کنید که جرم هادرون بسیار کوچک بوده و به جرم کوارکهایکوارک‌های ظرفیت آن بستگی دارد و نیز در اثر معادل جرم- انرژی، بخش اعظم جرم از مقدار فراوان انرژی مرتبط با نیروی قوی هسته‌ای حاصل می‌شود. هادرونهاهادرون‌ها نیز می‌توانند حامل اعداد کوانتوم دارای تعامل ضعیف همچون [[ایزواسپین]] (یا [[زوجیت نوع- G]])، و [[شگرفی]] باشند. تمام کوارکهاکوارک‌ها یک عدد کوانتومی افزایشی و ابقا شده به نام عدد [[باریون]] (B) دارند که معادل ۳/۱+ برای خود کوارکها و مقدار ۳/۱- برای ضدپاد کوارکهاکوارک‌ها است. این یعنی آن که باریونهاباریون‌ها- گروه‌های سه کوارکی- عدد باریونی ۱ = B دارند در حالی که مزونهامزون‌ها دارای عدد باریونی ۰ = B می‌باشنداند.
هادرونهاهادرون‌ها وضعیتهایوضعیت‌های تحریک شده‌ای تحت عنوان ارتعاشات دارند. هر هادرون در وضعیت عادی می‌تواند وضعیتهایوضعیت‌های تحریک شده مختلفی داشته باشد؛ طی آزمایشهای فیزیک ذرات صدها نوع ارتعاش برای آنها مشاهده شده‌است. ارتعاشات بسیار سریع (طی حدود ۲۴- ۱۰ ثانیه) در اثر نیروی قوی هسته‌ای تخریب می‌شوند.
 
در فازهای دیگر ماده [[پویافام کوانتوم]] QCD، هادرونها از بین می‌روند. مثلا، در دما و فشار بسیار زیاد، در صورت وجود اعداد تعاملی ضعیف در کوارکها، نظریه پویافامی کوانتوم (QCD) پیش بینی می‌کند که کوارکها و [[گلوؤن|گلوؤن‌ها]] بطور ضعیف با هم تعامل نموده و دیگر درون هادرونها محدود نخواهند شد. این خصوصیت به عنوان [[آزادی مجانبی]] شناخته می‌شود که به لحاظ آزمایشگاهی در مقیاسهای انرژی بین یک گیگا الکترون ولت (Gev) و یک ترا الکترون ولت (Tev) [۲] مورد تایید قرار گرفته‌است.