کیش‌مات: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Iroony صفحهٔ کیش و مات را به کیش و مات (فیلم) منتقل کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
[[تصویر: CheckmateProper.jpg|250px|farme|thumb|left|شاه سیاه کیش و مات شده است و بازی پایان یافته است.]]
'''کیش و مات''' یا '''شاه مات''' به شرایطی در [[شطرنج]] گفته می‌شود که در آن شاه یکی از طرف‌های بازی در خانه‌ای قرار بگیرد که از سوی مهره حریف [[کیش (شطرنج)|کیش]] شود و نتواند به خانه‌های کناری برود زیرا در آنجا نیز یا مهره‌های دیگری هستند یا آنجا نیز کیش می‌شود و همچنین بازیکنی که شاهش مورد کیش قرار گرفته است نتواند با مهره‌ای دیگر جلوی کیش شدن شاهش را بگیرد.در این حالت بازیکن شکست می‌خورد و بازی به پایان می‌رسد.<ref>[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5679/98/text زبان و ادبیات » نامه انجمن » بهار 1382 - شماره 9 صفحه 28 نویسنده مصطفی ذاکری]</ref>
==پیشینه==
در شطرنج ساسنکریت (500 تا 700 میلادی) شاه می‌توانست گرفته شود و این پایان بازی بود.ایرانیان (سال 700 تا 800 میلادی) ایده هشدار به شاه را معرفی کردند(که امروزه به نام کیش شناخته می‌شود).این برای جلوگیری از پایان زودهنگام و اتفاقی بازی مطرح گردید.بعدها ایرانیان قوانینی را به بازی افزودند که در آن شاه نمیتوانست از خانه کیش بیرون بیاید یا از خطر کیش رهایی یابد به این شکل مهره شاه نمیتوانست توسط طرف روبرو گرفته شود و این شاه مات بود که نقطه منطقی و قطعی برای پایان بازی بود.(پس از کیش مات هر حرکتی غیرقانونی بود)<ref>Davidson, Henry (1949), A Short History of Chess, McKay, ISBN 0-679-14550-8 (1981 paperback)</ref>
<ref>Hooper, David; Whyld, Kenneth (1992), The Oxford Companion to Chess (2nd ed.), Oxford University Press, ISBN 0-19-280049-3</ref>
<ref>Sunnucks, Anne (1970), The Encyclopaedia of Chess, St. Martins Press, ISBN 978-0-7091-4697-1</ref>
<ref>McKean, Erin (2005), The New Oxford American Dictionary (2nd ed.), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-517077-1</ref>
<ref>Golombek, Harry (1976), Chess: A History, Putnam, ISBN 0-399-11575-7</ref>
==ریشه واژه==
واژه کیش مات در اصل از واژه [[فارسی]] شاه مات است که به معنی شاه بی دفاع یا شاه شکست خورده یا شاه مورد حمله بی آنکه شاه مرده باشد ، است.<ref>{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=checkmate|title=Online Etymology Dictionary|accessdate=May 29, 2010|last=Harper|first=Douglas|coauthors=Dan McCormack|archiveurl=http://web.archive.org/web/*/http://www.etymonline.com/index.php?term=checkmate|archivedate=September 29, 2005}}</ref><ref>[[New Oxford American Dictionary]]</ref>این تصور که چون شطرنج از راه [[جهان اسلام]] به [[اروپا]] آمده است و مات در [[عربی]] به معنی مرده است و شاه مات به معنی شاه مرده است ، اشتباه می‌باشد.<ref>Davidson, Henry (1949), A Short History of Chess, McKay, ISBN 0-679-14550-8 (1981 paperback)</ref>
مقدم پیشنهاد می‌کند که ریشه شناسی واژه مات از فعل ماندن در فارسی آمده است.که در زبان [[لاتین]] maneo و در زبان [[یونانی]] meno است و یعنی شاه به صورت ترک شده مانده است و در برگردان رسمی غافلگیر ترجمه شده است.در حالت نظامی به آن حمله شده است (نه غافلگیر) و در واقع به شاه در حالت مات حمله شده است و وی ترک شده است.<ref>Davidson, Henry (1949), A Short History of Chess, McKay, ISBN 0-679-14550-8 (1981 paperback)</ref>
==منبع==
{{پانویس}}
[[رده:واژگان شطرنج]]
[[af:Skaakmat]]
[[az:Mat (şahmat)]]
[[be:Мат]]
[[be-x-old:Мат]]
[[bg:Мат]]
[[ca:Escac i mat]]
[[cs:Mat]]
[[cy:Siachmat]]
[[da:Skakmat]]
[[de:Schachmatt]]
[[el:Ματ]]
[[en:Checkmate]]
[[es:Jaque mate]]
[[eu:Xake mate]]
[[fo:Skák og mát]]
[[fr:Échec et mat]]
[[gl:Xaque mate]]
[[ko:체크메이트]]
[[it:Scacco matto]]
[[he:מט]]
[[lb:Schachmatt]]
[[lt:Matas (šachmatai)]]
[[hu:Sakk-matt]]
[[mk:Мат (шах)]]
[[nl:Schaakmat]]
[[ja:詰み]]
[[no:Sjakkmatt]]
[[nn:Sjakkmatt]]
[[pl:Mat (szachy)]]
[[pt:Xeque-mate]]
[[ro:Mat (șah)]]
[[ru:Мат (шахматы)]]
[[si:ස්තම්භනය]]
[[simple:Check and checkmate]]
[[sk:Šachmat]]
[[sl:Mat]]
[[fi:Shakkimatti]]
[[sv:Schackmatt]]
[[ta:இறுதி முற்றுகை]]
[[tr:Mat]]
[[uk:Мат (шахи)]]
[[vec:Scaco mato]]
[[zh:將死]]
| |||