قورتان

قورتان، مرکز دهستان گاوخونی شمالی و روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ورزنه در استان اصفهان ایران است. این روستا در فاصله ۱۰۵ کیلومتری شرق اصفهان، ۱۰ کیلومتری شهر ورزنه و ۳۵ کیلومتری تالاب گاوخونی واقع شده است. ارتفاع از سطح دریا 1480 متر می باشد. رودخانه ی زاینده رود در طی مسیر حرکت خود به طرف تالاب گاوخونی  ازجنوب آن عبور می کند.

قورتان

تصویری از قورتان تصویری از قورتان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	ورزنه
بخش	مرکزی
دهستان	گاوخونی شمالی
نام‌های قدیمی	کورتون
قورتان ۳۲٫۴۵۲۷۶۱۴۶۴۲۶۴۷°شمالی ۵۲٫۵۵۷۵۴۲۲۹۹۲۵۷۲۹°شرقی / 32.4527614642647; 52.55754229925729
مردم
جمعیت	۱۲۸۳ نفر (سرشماری ۹۵)
کد آماری	۱۷۴۷۷۷

پیشینه تاریخی

روستای تاریخی  قورتان ورقی ناخوانده و غبار گرفته از تاریخ کهن ایران زمین و استان اصفهان است ،شاید گوشه ای ازدوران رونق و آبادی شهری را در روایات و داستان‌های کهنسالان آن بتوان یافت، اما راز سربه مهر این خطه درسینه پر اسرار کویر مدفون است.

از پیدایش قورتان تاریخ دقیق و درستی دردست نیست. اما به گواهی نام ها و محل هایی که وجود دارند  و با پیدا شدن بقایای ظروف سفالی در شرق روستا و درکنار زمین های کشاورزی حاشیۀ  رودخانه ی زاینده رود و با تشخیص باستان شناسان ،این تکه های سفالی به  هزاره اول نسبت داده شده وحکایت براین موضوع داردکه قدمت روستا چند هزار ساله  می باشد. در کنار کبوترخانه ای که در غرب روستا واقع گردیده است ، و  به زبان محلی به این مکان (بارام شاه)  می گویند که مخفف کلمه ی بهرام شاه است. قلعه ای وجود داشته که بعدها با ساختن قلعه ی اصلی روستا این مکان قلعه کنی (قلعه ی کهنه)  معرف گردیده، که بعدها تخریب و به زمین کشاورزی تبدیل شد.

وجه تسمیه روستا

به گفته دکتر جعفری زند در کتاب اصفهان پیش از اسلام: (شهر ها و محل هایی که نام آن ها با گور شروع شده است ، منطقه ی آن ها از زمین های اطراف پست تر و گود تر است که روستای گورتان نیز این ویژگی را دارد).

  موقعیت قلعه نشان می دهد که این واژه شبیه واژه های ترکی قور= سلاح یا قورچی= رئیس اسلحه خانه ، قورخانه= کارخانه اسلحه و قوریلتای به ضم قاف و کسر را ماخوذ از زبان مغولی و به معنی مجلس شورای نظامی است وبه زبان اهالی خوارزم قورلتان به معنی شورا و مشاورت با هم است و چنین استنباط می شود که قلعه قورتان جنبه نظامی و دفاعی داشته و به احتمال قوی انبار مهمات و با محل شورای نظامی گروهی از جنگجویان سلسله های دیلمی و سلجوقی بوده است. در حقیقت از شهر اصفهان تا این قلعه ارتباطی وجود داشته و امکان خبر و علامت دهی از روی قلعه های که با فواصل از اصفهان تا قلعه قورتان بوده امکان پذیر بوده است. درکتاب نزهه القلوب حمداله مستوفی قولتان نیز مشاهده شده است.

 همچنین در گذشته کورتون نیز گفته می شد.

جمعیت

این روستا در دهستان گاوخونی شمالی قرار دارد و براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن برابر با ۱،۲۸۳ نفر (۴۰۹ خانوار) بوده‌است.

مردم

مردم قورتان در کنار فارسی به زبانی خاص صحبت می کنند که به زبان ولاتی (ورزنه ای ) که ویژه ساکنان شرق اصفهان و برخی نقاط دیگر است که به اعتقاد زبان شناسان در فارسی قدیم و پهلوی ریشه دارد..

اقتصاد

شغل مردم این روستا کشاورزی و دامداری است.

آثار تاریخی

قلعه قورتان نزدیک به ۴۰ هزار متر مربع مساحت دارد و دارای ۱۴ برج بوده که دوبرج آن را رودخانه تخریب کرده است. قلعه میان جاده اصلی و رودخانه زاینده واقع شده است.