در شاخه مهایانه از دین بودیسم، مفهوم کمال‌یابی یا پارمیتا (pāramitā) به فضیلت‌هایی اشاره دارد که بوداسف‌ها (بیداروجودها) در مراحل پیشرفته سیر و سلوک خود از آن‌ها برای کاستی‌زدایی و متعاقباً نزدیک‌تر شدن به روشنی‌یابی (بودا شدن) استفاده می‌کنند.

کمال‌یابی‌ها

در کیش مهایانه، به رهاشدگان از رنج بیداروجود می‌گویند و بیداروجودها در راه رهایی از تولد ادواری و رسیدن به نیروانا (خاموشی کامل شعله طلبیدن‌ها، خشم، و افکار واهی) از یک‌رشته تمرینات کمال‌یابی بهره می‌گیرند که تعداد آن‌ها شش مورد است:

مهایانه

ویرایش
  • کمال‌یابی سخاوت dāna-pāramitā
  • کمال‌یابی اخلاق‌مداری śīla-pāramitā
  • کمال‌یابی استقامت kṣānti-pāramitā
  • کمال‌یابی کوشایی vīrya-pāramitā
  • کمال‌یابی درون‌پویی dhyāna-pāramitā
  • کمال‌یابی فرزانگی prajñā-pāramitā

در سوترای ده گام Daśabhūmika Sūtra که از متون اولیه و پرنفوذ مهایانه است چهار کمال‌گرایی دیگر نیز ذکر شده‌است:

  • کمال‌یابی تدبیر Upāya pāramitā
  • کمال‌یابی عزم و اراده Praṇidhāna pāramitā
  • کمال‌یابی نیروی روانی Bala pāramitā
  • کمال‌یابی دانش Jñāna pāramitā

ترواده

ویرایش

در کیش ترواده ۱۰ کمال‌یابی را در نظر می‌گیرند:

  • کمال‌یابی سخاوت Dāna-pāramitā
  • کمال‌یابی اخلاق‌مداری śīla-pāramitā
  • کمال‌یابی ناطلبیدن Nekkhamma-pāramitā
  • کمال‌یابی فرزانگی Paññā-pāramitā
  • کمال‌یابی کوشایی Viriya-pāramitā
  • کمال‌یابی استقامت Khanti-pāramitā
  • کمال‌یابی صداقت Sacca-pāramitā
  • کمال‌یابی تصمیم Adhiṭṭhāna-pāramitā
  • کمال‌یابی مهر Mettā-pāramitā
  • کمال‌یابی ثبات روحی Upekkhā-pāramitā

منابع

ویرایش