ویکی‌پدیا:گزیدن مقاله‌های خوب/دیوان حافظ

دیوان حافظ

خوب شد

مقاله از سطح مقالات خوب به وضوح بالاتر است و امید می رود با برطرف کردن چند نکته (که فراتر از سطح مقالات خوب) مطرح شد، وارد پروسه برگزیدگی هم بشود. ٪ مرتضا (بحث) ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۴۱ (UTC)

بحث زیر بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

---

پیشاخوبیدگی دیوان حافظ

ویرایش ورودی‌ها
اندازهٔ مقاله	۱۲۶٬۸۵۲
آیا مقاله ترجمه از ویکی‌های دیگر است؟	خیر
املا و انشای خوب
دیباچهٔ مناسب
منبع‌دارکردن همهٔ مطالب
یادکرد صحیح منابع
جایگزینی منابع نامعتبر (به‌خصوص منابع ویکیایی) با منابع معتبر
بررسی حق نشر (متن و پرونده‌ها)
جعبهٔ اطلاعات و/یا جعبهٔ گشتن مناسب
رده و میان‌ویکی مناسب
تصویر(های) مناسب
پیوند به محتوا(ها)ی مرتبط در پروژه‌های خواهر
پیوند پایدار منابع برخط	به‌زودی انجام می‌شود
هنوز ناظر وپ:گمخ صحت ورودی‌ها را تأیید نکرده‌است.

 دیوان حافظ (ویرایش | تاریخچه) • بحث • پی‌گیری

نامزدکنندگان: Kamranazad (بحث • مشارکت‌ها) -- کوروش/^بحث ‏۲۲ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۲۳ (UTC)

تاریخ نامزد کردن: ‏۲۲ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۵ (UTC)

بررسی‌کننده: ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۲۸ (UTC)

• ۱٬۱۹۲ روز پیش نامزد شده‌است.

به‌شعرِ حافظِ شیراز می‌رقصند و می‌نازند

سیه‌چشمانِ کشمیریّ و ترکانِ سمرقندی

پیرو مقالهٔ نخست، مقالهٔ دیوان حافظ برای بررسیِ روندِ خوب شدن ارائه می‌شود. برای این مقاله، هدفْ برگزیدگی است. از نوبتِ پیشین تاکنون، @Darth Kourosh: نازنین و بنده بسیاری مقالات را ساختیم که عمده‌ترین‌شان اینها هستند: اثرگذاری‌های حافظ،‌ ترجمه‌های دیوان حافظ، فهرست آثار درباره حافظ، نسخه‌های دیوان حافظ، آثار هنری مرتبط با دیوان حافظ. مقالاتِ دیگر در الگوهای کناریِ حافظ و دیوان حافظ قابلِ مشاهده هستند. افزون‌بر اینها، مقالهٔ ۱۶۹ غزلِ حافظ نیز ساخته شد که برای نخستین بار، گامِ بزرگی در راستای ساختِ مقالاتِ مربوط به محتوای آثارِ بزرگانِ ادبِ فارسی در ویکی‌فاست. مقالهٔ دیوان حافظ تقریباً از هیچ و وضعیتی اسفناک و ننگین برای ویکی‌فا به مقاله‌ای درخور تبدیل شد که هنوز هم جای کار دارد. باقیِ گفتنی‌ها در صفحهٔ مقالهٔ نخست گفته شد.

پیش از هر بررسی، ذکرِ یک نکتهٔ بسیار مهمْ ضروری می‌نماید:

ما در مقالاتِ شخصیت‌هایی که تنها یک اثر دارند، با معضلی روبه‌رو هستیم و آن تفکیکِ میان آفریننده و آفریده است. گاهی این دو، آنچنان درهم تنیده هستند که سخت بتوان مرزی میانِ موضوعاتِ مربوط به هریک کشید؛ چنانکه فردوسی و شاهنامه چنین هستند و گاهی نمی‌دانیم که آیا برای بیانِ یک موضوع باید در فردوسی سخن برانیم یا در شاهنامه. حافظ و دیوانش هم همین‌گونه هستند؛ مثلاً شاید هر کس یک نظر داشته باشد که جای پرداخت به موضوعی مانندِ سبکِ شعری، در حافظ است یا در دیوانش؛ اثرگذاری‌ها جایش در حافظ است یا در دیوانش؛ و یا موضوعاتِ دیگر. ما باید فکری به حالِ این موضوع بکنیم.

در بخش «دست‌نویس» پیر بوداق آق‌قویونلو به یک صفحه ابهام‌زدایی پیوند دارد؛ لطفاً پیوندش را اصلاح کنید. با احترام. Taddah (بحث) ‏۱ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۰ (UTC)

@Taddah: سلام، شد. ممنون از توجه. -- |کامران آزاد| ۱۷ فروردین ۱۴۰۰، ساعت ۲۳:۳۸ (ایران) ‏۶ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۰۸ (UTC)

تاریخ ها در مواردی میلادی و در مواردی شمسی است. باید یکدست شود.--سید (بحث) ‏۲۳ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۳۹ (UTC)

•  نظر: شاید بهتر باشد چنتا عکس هم به مقاله افزوده بشه. مقاله به این بلندی و پر از متن برای من یکی یکم خسته‌کننده به نظر می‌رسه و عکس‌ها می‌تونن زیبایی بصری مقاله رو افزایش بدن. RIZORIUS^TALK ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۰۳ (UTC)

در رابطه با فال حافظ هم شاید بتوان بخشی اضافه کرد … RIZORIUS^TALK ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۰۴ (UTC)

سلام @Rizorius: عزیز، بله، فال دردستِ نوشتن است. عکس هم چشم، تصاویرِ مناسبی پیدا کنیم، می‌افزاییم. ممنون از توجه‌تان :) -- |کامران آزاد| ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۳۶ (ایران) ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۰۶ (UTC)

خب کم کم شروع کنیم کامران جان. ضمن تشکر از شما و کورش گرامی از آوردن این مقاله مهم به گمخ؛ می دانی که مقالات مهم را به مرور می خوانم و ذره ذره موارد را می نویسم.

• «جامع دیوان» عنوان رایجی در کتابهای حافظ شناسی است. اما واژه ای عمومی نیست و احتمالا افراد در نگاه اول معنای آن را متوجه نشوند. اگر عنوان بخش اول را «گردآوری» بگذاریم زیباتر است مضافا این که خودتان از از همین فعل در جمله اول این بخش استفاده کرده اید. پیشنهادم این است که محمد گلندام را «گردآوری کننده» معرفی کنید تا به فهم نزدیکتر باشد.

  اصلاحش کردم.

• در مورد ترتیب قرار گرفتن شعرها در دیوان حافظ جمع آوری شده توسط محمد گلندام (حروف الفبایی مصرع دوم بیت اول) توضیحی می دهید؟ گویا این روش منتقدانی هم دارد و گویا افرادی آن را به ترتیب دیگری تنظیم کرده اند که متداول نشده است.

  چشم، برایش مطلبی می‌آورم.

  فعلاً مطلبی آورده شد. متأسفانه تا این لحظه مطلبی در نقدِ این روش پیدا نشد. اگر شد، حتماً آورده می‌شود.

• بخشی که با عنوان «زبان» آورده اید به نظرم ارتباط زیادی با زبان ندارد. قالب را مطرح کرده اید و وزن را که وزن بیشتر به موسیقی شعر مربوط است تا زبان.

  یک نکته‌ای را برای دو بخشِ زبان و سبک عرض کنم: راستش من در هنگامِ نگارشِ ساختارِ اولیه برای اینکه ذهنِ خودم کمی باز شود، از مقالهٔ شاهنامهٔ جناب خالقی مطلق در دزا بهره گرفتم. ایشان در بخشِ زبانِ آن مقاله به قالب و بحرِ شاهنامه و سرچشمهٔ بحرِ متقارب پرداخته‌اند. البته می‌دانم که هر موضوعی ویژگی‌های خودش را دارد و نمی‌توان همیشه به یک روش رفت. حالا نمی‌دانم اصولی‌تر کدام است؟ یعنی بنویسیم وزن و عروض؟ یا وزن و بحر؟ یا بحر و عروض؟ :) یک بار با سالار مفصل در این‌باره گفتگو داشتیم و خواستیم میان‌ویکی‌ها را هم درست کنیم که جلومان را گرفتند. :)

  به نظر من «ویژگی های عروضی» عنوان مناسبی برای این بخش است. در زیربخش زبان خوب است به واژگان و نحوه بیان مطالب پرداخته شود. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۵ (UTC)

  -- |کامران آزاد| ۱۳ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۵۷ (ایران) ‏۴ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۷ (UTC)

• وقتی صحبت از سبک می کنیم، اولین چیزی که در مورد شاعران ایرانی به ذهن متبادر می شود این است که از سبکهای خراسانی و عراقی و هندی پیرو کدام بوده اند، حال آن که در بخش سبک اشاره ای به این موارد نشده است.

  توضیحِ این هم مثلِ بالایی؛ ولی سبکِ عراقی را می‌افزایم.

  مطلبِ سبکِ عراقی افزوده شد.

• آیا بخشی از مطالبی که در «سبک» آمده بهتر نیست در مقاله خود حافظ بیاید؟ بحث اثرپذیری حافظ بحث گسترده ای است و شما بخشی از بحث را که اثرپذیری از قرآن است را به خوبی باز کرده اید. اما شاعر علاوه بر آن از مثلا سنایی و سعدی و خواجوی کرمانی اثرپذیری هایی داشته است. طرح همه این مباحث در اینجا زیاد پسندیده نیست. به نظرم اشاره گذرایی داشته باشید و بحث مفصلش را به مقاله حافظ ببرید.

  دربارهٔ این موضوع کلاً خودم اکنون هیچ نظری ندارم. همانطور که در بندِ آخرِ متن بالا در لیدِ گمخ نوشتم، گاهی تفکیک میان اینگونه آثار بسیار سخت است. به‌نظرم یک گفتگوی جامع در این‌باره داشته باشیم. اگر موافقید، در بحث ریسه‌ای می‌گشایم تا آنجا به نتیجه برسیم.

فعلا تا اینجا. ٪ مرتضا (بحث) ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۳ (UTC)

@مرتضا: سلام مرتضاجان، بهترید ان‌شاءالله؟ ممنون از توجهِ شما. بله، عجله‌ای نیست؛ ذره‌ذره پیش می‌رویم. چشم، به‌مرور موارد را انجام می‌دهیم. -- |کامران آزاد| ۹ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۱۸ (ایران) ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۸ (UTC)

بله کامران جان. خدا رو شکر، به روال عادی زندگی برگشتم. تشکر از این که در این مدت جویای احوال بودی. ٪ مرتضا (بحث) ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۹ (UTC)

@مرتضا: خب خداروشکر. ان‌شاءالله همیشه سلامت باشید. -- |کامران آزاد| ۹ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۷ (ایران) ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۲۷ (UTC)

• بابت بخش «ابیات الحاقی» به شما تبریک می گویم. واقعا ابتکار نابی انجام دادید که می تواند الگویی برای دیگر کتابهای ادبی کهنمان هم باشد. عالی. می شود در مرحله برگزیدگی منابع دیگری هم به آن افزود تا صرفاً دیدگاه یک پژوهشگر نباشد.

  ممنونیم، لطف دارید. بله، به فکر گسترشش هستیم. فعلاً که به سالار گفتم دچار یأس فلسفی شدم. :) چون بعضی غزل‌ها که در این منبعْ الحاقی معرفی شده، مثلاً در نسخهٔ سایه اصلی آمده است! ازاین‌رو تجمیعِ همهٔ نظرها در این‌باره کارِ سختی است؛ اما تلاش‌مان را می‌کنیم.

  ان‌شاءالله در برگزیدگی.

• در بخش ترجمه به نظرم جای خالی یک پاراگراف برای ترجمه ترکی حس می شود. همچنین این سوال برایم مطرح است که آیا ترجمه ای به عربی صورت نگرفته؟ چون در پاراگراف اول که فهرست بلندی از زبانها را ارائه کردید، از عربی ذکری به میان نیامده است.

  تنبلیِ من بود که در مقالهٔ ترجمه‌های دیوان، به ترکی و عربی نپرداختم. با خودم گفتم بعداً می‌افزایم و هنوز کار نکردم. :) چشم، درستش می‌کنم.

  ترکی افزوده شد. به عربی هم اشاره شده بود. پاراگرافِ نخست را یک بارِ دیگر ملاحظه بفرمایید. توجه داشته باشید که پاراگراف نخست، بخش‌بندی دارد.

• «مانند شخصیت‌هایی چون..» از آنجا که مانند و معنای مشابهی دارند، به نظرم جمله را طوری تغییر دهید که یکی باقی بماند.

  سوتی است دیگر! :)

• «دست‌نویس‌های دیوان حافظ یا مستقلند یا بخشی از جنگ، سفینه یا مجموعه هستند.» پیشنهاد: «دست‌نویس‌های دیوان حافظ یا مستقلند یا بخشی از جنگ، سفینه یا مجموعه.» هستند به قرینه لفظی حذف شود. منظور از جنگ، «جُنگ» است؟

  مثلِ بالایی. :) بله، جُنگ است. فکر کنم یک جای دیگر، حرکت گذاشته بودم و دیگر اینجا نگذاشتم. اما حالا اینجا را هم ابهام‌زدایی کردم.

• در مورد نسخه های دست نویس، به طور خاص بعضی نسخه ها هستند که مورد توجه پژوهشگران و مصححان قرار گرفته اند. خوب است در این بخش چند مورد از آنها مشخص شوند.

  چشم.

• «پیش از این نیز اشارهٔ ویژه‌ای به پژوهش‌های بنیادی قاسم غنی شد» اشارهٔ اینچنین به بخش های قبلی مقاله در ویکی پدیا به نظرم ناصواب است. این کار در مقالات چاپی رواج دارد چون این اطمینان هست که تغییری در آن ایجاد نمی شود. اما در ویکی پدیا اینطور نیست و هر آینه خودتان یا ویرایشگر دیگری ممکن است بخشی از مقاله را طوری اصلاح کند که این اشاره را بی اثر نماید. بنابراین پیشنهاد می کنم از عباراتی مانند «همان طور که گفته شد»، یا «با توجه به فلان بخش» و مانند این به جد بپرهیزیم.

  دقیقاً! خودم هم همیشه روی این مسئله در ویکی وسواس داشته‌ام. بازهم سوتی! :)

• به نظرم نسخه چاپی و تصحیح باید از هم تفکیک شوند و بخش مستقلی به تصحیح ها اختصاص دهید. در بخش نسخه چاپی، اشاره به اولین نسخ چاپی در ایران یا خارج از ایران می تواند مفید باشد که احتمالا زیاد هم مفصل نیست. اما در بخش تصحیح ها به نظرم می توان بیش از این مطلب نوشت.

  اجازه دهید بیشتر کنکاش کنم.

• در مورد «شرح»ها نیز جای خالی یک عنوان مستقل حس می شود. در بخش نسخه ها اشاره ای به شرح سودی کرده اید که به نظرم می تواند هسته اولیه بخش شرح ها باشد.

  چشم، باید به یک ساختار برسیم.

• پیشنهاد می کنم مواردی را که در بخش فرهنگ ها آورده اید، به صورت جدول بیاورید.

  چشم.

• ساختار بخش «اثرگذاری» را نمی پسندم. نمی توان «نسخه ها» و «پژوهش ها» و حتی «ترجمه ها» را عنوانهای فرعی بخش «اثرگذاری» دانست. نسخه های خطی، چاپی و ترجمه می تواند در ذیل سرفصلی به نام «انتشار» مجتمع شود، فرهنگها و پژوهشها و آثار هنری هم می تواند در سرفصلی با نام «درباره» یا «پژوهشها و بازآفرینی ها» تجمیع شود.

  خب از دیدگاهی، همهٔ اینها می‌توانند تحت تأثیرِ حافظ صورت گرفته باشند. هوم؟

• در مورد آثار هنری، حدس می زنم از اشعار حافظ به صورت کاشی کاری روی دیوار مساجد و بقاع استفاده شده است. اگر منبعی در این زمینه یافتید خوب است اضافه کنید.

  چشم، اگر موردی یافتیم می‌افزاییم.

  من فراموش کرده بودم که در مقالهٔ دختر مطلبش آمده. مطلبش جدولی است و متنی نیست. در مقالهٔ دیوان هم سعی کردیم مختصری از مقالهٔ دختر را بیاوریم. فکر می‌کنم لینکِ اصلی که در بالای بخش آمده، کفایت می‌کند. -- |کامران آزاد| ۱۳ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۵۵ (ایران) ‏۴ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۵ (UTC)

• در مورد تفال به دیوان حافظ هم که قبلا ربزوریوس به درستی اشاره کرد و جایش خالی است.

  بله، کورش جان قرار است زحمتش را بکشد. فعلاً مشغولِ امتحانات است. قرار است از مدتی دیگر شروع کند.

• به نظرم بخشی هم باید به ضرب المثلهایی که منشاءشان دیوان حافظ بوده اختصاص یابد.

  چشم.

• بعضی از یادکردها با اشاره موس به منبع اصلی اشاره نمی کنند (مانند ضیاء، دادجو و سمسار) که احتمالا علت آن استفاده از پارامتر رف در الگوی یادکرد است. اگر اصلاح شوند زیبنده تر است.

  این را من بررسی کردم، درست بود! مطمئنید متصل نمی‌شود؟

٪ مرتضا (بحث) ‏۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۵۴ (UTC)

@مرتضا: ممنون از توجهِ شما. :) -- |کامران آزاد| ۱۱ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۴۸ (ایران) ‏۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۸ (UTC)

@Kamranazad: درود. کار در چه مرحله ای است؟ ٪ مرتضا (بحث) ‏۳ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۵ (UTC)

@مرتضا: سلام، دردستِ کار است. حجمِ ضرب‌المثل‌ها خیلی بالاست و کوروش جان دارد زحمتش را می‌کشد. ساختار را هم من یک تستِ تازه زدم. نظرتان چیست؟ باقیِ موارد هم دردستِ پژوهش است. -- |کامران آزاد| ۱۲ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۳۳ (ایران) ‏۳ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۰۳ (UTC)

@Kamranazad صد روز بگذرد رکورد گمخی که یکسال باز بود را کسب می‌کنید!

از پک‌سنج استفاده می‌کنید؟ مقاله چند منبع در بخش «منابع» دارد که هرگز در متن به کار نرفته‌اند (مثلاً کتاب کمالی سروستانی). خوب است که این‌ها را ببرید به بخش «مطالعه بیشتر» — حجت/^بحث ‏۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۳:۳۱ (UTC)

@Huji: من خودم از وضعیتِ مقاله اطلاع دارم. -- |کامران آزاد| ۱۲ آذر ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۲۴ (ایران) ‏۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۵۴ (UTC)

@Kamranazad: احساس می‌کنم جمله‌تان با فحن نبود. — حجت/^بحث ‏۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۳۶ (UTC)

@Huji: این مشکل شماست که چنین احساسی دارید. -- |کامران آزاد| ۱۳ آذر ۱۴۰۰، ساعت ۱۰:۱۵ (ایران) ‏۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۴۵ (UTC)

@Kamranazad: فکر می‌کنم که جملهٔ آخرتان نقض وپ:نزاکت بود. — حجت/^بحث ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۴۱ (UTC)

@مرتضا یا @Sa.vakilian لطفا یکی از این دو گرانقدر زحمت بررسی‌اش را بکشد، زیرا تا حد خوبی پیش رفته و بنده کارهای نهایی را انجام می‌دهم. با مهر فولکلور^/بحث ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۱۹ (UTC)

موارد اصلاحی مشخص شده است. اگر موارد انجام شده، اعلام بفرمایید تا بررسی ادامه پیدا کند. ٪ مرتضا (بحث) ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۵۳ (UTC)

شرمنده فرصت ندارم.--سید (بحث) ‏۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۴۰ (UTC)

@مرتضا: سلام مرتضاجان و وقت بخیر. سرانجام با زحمت‌های فشرده و سنگینِ کوروشِ عزیز، مقالهٔ ارسال‌المثل‌ها و مثل‌های دیوان حافظ ساخته شد. این‌گونه کارها، کارهای سترگی است که ویکی‌فا باید قدردانِ زحمتِ کاربرانش باشد. قصدِ تعریفِ بی‌جا و بازارگرمی ندارم، اما حقیقتاً چنین کارهایی جای تقدیری شایسته دارد. حالا مقالهٔ دیوان برای بررسیِ دوباره و احتمالاً نهاییِ شما آماده است. :) ممنونیم مرتضای گرامی و عزیز. -- |کامران آزاد| ۷ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۲۰:۰۰ (ایران) ‏۲۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۳۰ (UTC)

درود و با تشکر از زحمات شما و کوروش عزیز. چشم. در اسرع وقت بررسی می کنم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۷ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۳۲ (UTC)

---

بحث بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.