پهلوی سنگ‌نوشته‌ای
پهلوی کتیبه‌ای یا پهلوی سنگ‌نوشته‌ای یک شیوه نوشتاری برای زبان پارسی میانه بوده است.
| پهلوی کتیبه‌ای | |
|---|---|
 قطعه سنگ حکاکی شده به | |
| نوع | ابجد |
| زبان‌ها | زبان‌های_ایرانی#ایرانی_میانه |
| دورهٔ زمانی | 171–38 BC |
| سامانهٔ مادر |
الفبای_آرامی
|
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Phli, 131 |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Inscriptional Pahlavi |
| دامنه یونیکد | U+10B60–U+10B7F |
_104.jpg)
از شواهد اولیه می توان به کتیبه نوشته های پهلوی بر روی سکه ها و مهرها و سنگ نوشته های پادشاهان ساسانی و سایر افراد برجسته مانند کارتیر اشاره کرد.
در اواخر دورانی که زبان فارسی میانه گویشورانی داشته است برای سکه ها و نیز سنگ نوشته ها از همان خط پهلوی کتابی به جای کتیبه ای استفاده می شده است.
حروف ویرایش
پهلوی کتیبه ای از 19 حرف غیر متصل استفاده می کند [۱] [۲]:
| نام [A] | تصویر | نویسه | IPA [۳] |
|---|---|---|---|
| الف | 
|
𐭠 | / a /، / aː / |
| بث | 
|
𐭡 | / b / ، / w / |
| گیمل | 
|
𐭢 | / ɡ / ، / j / |
| دلت | 
|
𐭣 | /d/, /j/ |
| هه | 
|
𐭤 | /h/ |
| واو، عین، رش | 
|
𐭥 | / w / ، / ʕ / ، / r / |
| زایین | 
|
𐭦 | / z / |
| حث | 
|
𐭧 | / h / ، / x / |
| تت | 
|
𐭨 | / tˤ / |
| یود | 
|
𐭩 | / j / ، / eː / ، / iː / ، / d̠͡ʒ / |
| کاف | 
|
𐭪 | / k / ، / ɡ / |
| لامده | 
|
𐭫 | / l / ، / r / |
| مم، قوف | 
|
𐭬 | / m / ، / q / |
| نون | 
|
𐭭 | / n / |
| سامخ | 
|
𐭮 | / s / ، / h / |
| په | 
|
𐭯 | / p / ، / b / ، / f / |
| سادء | 
|
𐭰 | / t̠͡ʃ / ، / d̠͡ʒ / ، / z / |
| شین | 
|
𐭱 | / ʃ / |
| تاو | 
|
𐭲 | / t / ، / d / |
شماره ها ویرایش
پهلوی کتیبه ای اعداد خاص خود را دارد:
| مقدار | 1 | 2 | 3 | 4 | 10 | 20 | 100 | 1000 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نشانه | تصویر | 
|
|
|
|
|
|
|
|
| نویسه | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |
اعداد از راست به چپ نوشته می شوند. اعداد بدون ارتباط عددی معنادار به یکدیگر افزوده می شوند. به عنوان مثال ، 24 به صورت 𐭽𐭻 نوشته می شود (20 + 4). [۱]
یونیکد ویرایش
نسخه پهلوی کتیبه ای با انتشار نسخه 5.2 یونیکد در اکتبر 2009 به این استاندارد اضافه شد.
بلوک یونیکد مربوط به پهلوی کتیبه ای U+10B60–U+10B7F است:
| پهلوی کتیبه ای [1][2] | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+10B6x | 𐭠 | 𐭡 | 𐭢 | 𐭣 | 𐭤 | 𐭥 | 𐭦 | 𐭧 | 𐭨 | 𐭩 | 𐭪 | 𐭫 | 𐭬 | 𐭭 | 𐭮 | 𐭯 |
| U+10B7x | 𐭰 | 𐭱 | 𐭲 | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |||||
| نکات: | ||||||||||||||||
گالری ویرایش
-
-
-
سکه اردشیر بابکان (r. 224–42) با نوشته های پهلوی کتیبه‌ای -
![نقش برجسته ساسانی با مونوگرام Inspr پهلوی کتیبه‌ای که مخفف abzūn farr است ، به معنی "فر [او] افزون [باد]"](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg/120px-MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg)
.jpg)
![نقش برجسته ساسانی با مونوگرام Inspr پهلوی کتیبه‌ای که مخفف abzūn farr است ، به معنی "فر [او] افزون [باد]"](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:MIK_-_Sassaniden_Pahlavi-Monogramm.jpg)
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).
- ↑ Livinsky, BA; Guang‐Da, Zhang; Samghabadi, R Shabani; Masson, Vadim Mikhaĭlovich (March 1999), Dani, Ahmad Hasan (ed.), History of civilizations of Central Asia, Multiple history, vol. 3. The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750, Delhi: Motilal Banarsidass, p. 89, ISBN 978-81-208-1540-7.
- ↑ دنیل, پیتر تی; برایت, ویلیام, eds. (1996). سیستم‌‌های نوشتاری جهانی. موسسه انتشارات دانشگاه آکسفورد. pp. 518. ISBN 978-0195079937.