الفبای آرامی
الفبای آرامی، الفباییست که توسط آرامی‌ها و با اقتباس از الفبای فنیقی استفاده می‌شد.[۱] الفبای آرامی را می‌توان گفت اولین سامانهٔ نوشتاری‌ای در دنیای باستان بود که می‌توانستند آن را با قلم و به صورت روان بر روی کاغذ یا پوست حیوان بنویسند. الفبای آرامی از لحاظ تاریخی دارای اهمیت است، زیرا تقریباً همه سیستم‌های نوشتاری مدرن در خاورمیانه از این الفبا اقتباس گرفته‌اند، و همچنین بسیاری از سیستم‌های نوشتاری آلتائیک آسیای مرکزی و شرقی نیز الگو گرفته از این الفبا هستند.[۲]
| الفبای آرامی | |
|---|---|
| نوع | ابجد |
| زبان‌ها | زبان آرامی، زبان عبری، زبان سریانی، زبان مندایی، Edomite |
| دورهٔ زمانی | ۸۰۰ پیش از میلاد تا ۶۰۰ پس از میلاد |
| سامانهٔ مادر |
هیروگلیف مصری
|
| سامانهٔ فرزند | الفبای عبری الفبای تدمری ادسایی حضرانی خط مندایی خط الیمایی الفبای نبطی →الفبای عربی خط براهمی [a] خروشتی الفبای سریانی →الفبای سغدی →خط اویغوری →خط مغولی →مانچو خط پهلوی N'Ko alphabet |
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Armi, 124 |
| Imperial Aramaic | |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Imperial Aramaic |
| دامنه یونیکد | U+10840–U+1085F |
[a] هنوز بر سر آرامی بودن ریشه خط براهمی بحث است و توافقی جهانی صورت نگرفته‌است. | |
الفبای آرامی احتمالاً نمونه اولیه خط براهمی هند، نیای تمام خطوط هندی بوده‌است. اشکال بسیاری از حروف براهمی تأثیر واضح سامی را نشان می‌دهد. این انتقال احتمالاً در قرن هفتم قبل از میلاد انجام شده‌است. تطبیق خط آرامی با زبان هند و آریایی در هند به هیچ وجه ساده و سرراست نبوده‌است. علاوه بر این، خط براهمی در اصل از راست به چپ نوشته شده‌است.[۱] خط آرامی برای نگارش زبان‌های یونانی، هندی، انشانی، خوزی، قبطی، آرامی، عبری، سریانی و مندایی نیز به کار می‌رفته‌است. همچنین در آینده برای نگارش پهلوی[نیازمند ابهام‌زدایی] از آن بهره گرفته شد. بعدها الفبای نبطی و عبری از آن مشتق شد. در بین الفبای مدرن امروزی زبان عبری نزدیک‌ترین ارتباط را با این خط دارد.
جدول سنجشی الفبای آرامی با عبری، عربی و سریانی ویرایش
| نام حرف | شکل حرف | برابر عبری | برابر عربی | برابر سریانی | آوا |
|---|---|---|---|---|---|
| آلَف | 
|
א | أ | ܐ | /ʔ/; /a:/, /e:/ |
| بیث | 
|
ב | ب | ܒ | /b/, /v/ |
| گامَل | 
|
ג | ج | ܓ | /ɡ/, /ɣ/ |
| دالَث | 
|
ד | د | ܕ | /d/, /ð/ |
| هی | 
|
ה | ه | ܗ | /h/ |
| واو | 
|
ו | و | ܘ | /w/; /o:/, /u:/ |
| زَین | 
|
ז | ز | ܙ | /z/ |
| حیث | 
|
ח | خ، ح | ܚ | /ħ/ |
| طیث | 
|
ט | ط | ܛ | /tˤ/ با فشار |
| یوذ | 
|
י | ی | ܝ | /j/; /i:/, /e:/ |
| کاف | 
|
כ ך | ک | ܟܟ | /k/, /x/ |
| لامَذ | 
|
ל | ل | ܠ | /l/ |
| مِم | 
|
מ ם | م | ܡܡ | /m/ |
| نون | 
|
נ ן | ن | ܢܢ ܢ | /n/ |
| سمکَث | 
|
ס | س | ܣ | /s/ |
| عین | 
|
ע | غ، ع | ܥ | /ʕ/ |
| پی | 
|
פ ף | ف | ܦ | /p/, /f/ |
| صاذی |  ، 
|
צ ץ | ص | ܨ | با فشار /sˤ/ |
| قاف | 
|
ק | ق | ܩ | /q/ |
| ریش | 
|
ר | ر | ܪ | /r/ |
| شین | 
|
ש | ش، س | ܫ | /ʃ/ |
| تَو | 
|
ת | ت، ث | ܬ | /t/، /θ/ |
.jpg)
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "alphabet". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2021-11-26.
- ↑ "Aramaic alphabet". Wikipedia (به انگلیسی). 2010-11-14.
Wikipedia contributors, "Aramaic alphabet," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aramaic_alphabet&oldid=396775238 (accessed November ۲۱، ۲۰۱۰).
- آذرنوش، آذرتاش، راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، چاپ سوم. تهران: انتشارات توس، ۱۳۸۸. شابک ۳-۴۳۶-۳۱۵-۹۶۴-۹۷۸
- https://archive.org/details/ISBN -9780195079937/page/89/mode/1up