پیشنویس:کتابشناسی هوهانس خان ماسحیان
هوهانس خان …
ترجمههایی که تا کنون از آوانس خان شناختهام بر اساس نظم تاریخی به این صورت مرتب شدنی است و از آن مشهور است که حدود پانزده سال در این رشته فعالیت مستمر داشتهاست.
- اخبار روز، ترجمه سال ۱۳۰۱.[الف]
- عقیده در باب ایران و هند، ترجمه سال ۱۳۰۱، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۳۷۸.
- سیاحتنامه اومبری، ترجمه ستال ۱۳۰۲، کتابخانه سلطنتی سابق، ش ۲۴۰.
- شورش هندوستان در ۱۸۵۷، ترجمه سال ۱۳۰۴، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۵۹۰/۱.
- هندوستان و استیلای انگلیس، ترجمه سال ۱۳۰۴، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۵۹۰/۲.
- سفرنامه بنجامین آمریکایی، ترجمه سال ۱۳۰۵، کتابخانه سلطنتی سابق، ش ۲۱۹ و ۲۲۰.
- مدخلیت ایران در مسئله شرق، نوشته فلیکس و بچرسکی، ترجمه سال ۱۳۰۶, فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۱۸۷.
- سفرنامه استانلی به آفریقا، ترجمه سال ۱۳۰۸، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۱۷۰۹.
- تاریخ بیست و شش ساله حکومت الکساندر دویم، ترجمه سال ۱۳۱۲، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۱۸۳۳.
- میشل استروگف، ترجمه سالهای ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ در دو مجلد، فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، ف ۱۸۱۰ و ۱۸۵۲.
- سیاحت نامه دور دنیا، ژول ورن، از روی نوردومند، ترجمه سال ۱۳۱۴، کتابخانه سلطنتی سابق، ش ۲۳۸.
- سفرنامه برادران شرلی که علیقلی خنا سردار اسعد آن را به چاپ رسانید.
- تحقیقات دربارهٔ چین از ولتر، ترجمه آوانس پسر زرگر باشی، کتابخانه ملک، ش ۳۷۲۴.
تا کنون سه کتاب از ترجمههای هوانس خان ماسحیان به چاپ رسیدهاست. یگانه کتابی که مترجم کتاب را به خوبی به خوانندگان خود معرفی کردهاست، کتاب شورش هندوستان ۱۸۵۷ است که به کوشش صفاءالدین تبرائیان چاپ شدهاست. ایرج افشار در مقدمهٔ کتاب مذکور هوهانس خان ماسحیان را بهطور شایسته معرفی کرده و صفاءالدین تبرائیان نیز از معرفی کامل او دریغ نداشتهاست. تبرائیان در مورد کتاب شورش هندوستان ۱۸۵۷ مینویسد:
دومین کتاب «سفرنامه بنجامین آمریکایی» است که هوهانس خان ماسحیان آن را در سال ۱۳۰۵ ترجمه کردهاست. این کتاب با نام «ایران و ایرانیان»، نوشته ساموئل گرین ویلز بنجامین، نخستین وزیرمختار آمریکا در ایران، در سالهای بعد منتشر گردید.
ساموئل بنجامین در سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۳ قمری در ایران میزیست و یکی از نخستین خارجیانی بود که شاهد اجرای تعزیه در تکیه دولت بود و مشاهدات و برداشتهای خود را در مورد تعزیه در این کتاب آوردهاست.
در نسخهای از ترجمه کتابِ مستر بنجامین که نزد نگارنده است به هیچ وجه از مترجم و منشی کتاب ذکری نیست، اطلاعی که در این خصوص نقل شده و منقول از قول مغفور محمدعلی فروغی (متوفی ۱۳۲۱ ه.ش) است که در آن ایام زیر دست پدر خود در انطباعات و دارالترجمه دولتی کار میکرد.
کتاب ایران و ایرانیان در سال ۱۳۶۳ به اهتمام رحیمزاده ملک در تهران منتشر گردید.
یکی از کتابهایی که هوهانس خان ماسحیان از زبان انگلیسی به زبان فارسی ترجمه کردهاست، کتاب مسافرتهای برادران شرلی است. سر دنیس راس در مقدمه کتاب مزبور مینویسد:
هوهانس خان به احتمال بسیار کتاب سفرنامه برادران شرلی را در سال ۱۳۰۷ ه.ق (۱۸۹۰م) ترجمه کردهاست. او در یکی از سفرهای خود به انگلستان در کتابخانه موزه بریتانیا سفرنامه برادران شرلی را که در زمان شاه عباس صفوی به ایران سفر کرده بودند، دید و توانست نسخه ای از آن را به دست آورد. او چون به ایران بازگشت به ترجمه آن پرداخت. هوهانس خان ماسحیان در مقدمه کتاب مزبور مینویسد:
دستنویس ترجمه کتاب سفرنامه برادران شرلی را در سال ۱۳۰۷ به ناصرالدین شاه تقدیم گردید. اعتمادالسلطنه، وزیر انطباعات اواخر دوره ناصری، در خاطرات خود در روز شنبه ششم ذیقعده ۱۳۰۷ قمری چنین مینویسد:
کتاب سفرنامه برادران شرلی در سال ۱۲۳۰ با چاپ سربی در تهران به طبع رسید. در مقدمه کتاب مزبور آمدهاست:
کتاب سفرنامه برادران شرلی با مقدمه محبت آئین، به وسیله انتشارات کتابخانه منوچهری در سال ۱۳۵۲ تجدید چاپ شد. در مقدمه کتاب مزبور نوشته شدهاست:
یادداشت
ویرایش- ↑ Hovhannes Masehyan
پانویس
ویرایشمنابع
ویرایش- آندرانیک هویان (۱۳۸۰). کتاب ارمنیان ایران. مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها با همکاری انتشارات هرمس. ص. ۳۸۲–۳۹۴. شابک ۹۶۴-۳۶۳-۰۰۷-۲.
- لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. صص. ۴۰۶. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.
- مشکنبریانس، ژیلبرت. = «هوهانس خان ماسحیان» مقدار
|پیوند=
را بررسی کنید (کمک). فصلنامه فرهنگی پیمان. دریافتشده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۹. - آراکلیانس، رافی. «آوانس خان ماسحیان (مساعد السلطنه)،سیاستمدار تسبیح گردان ارمنی». فصلنامه پیمان.
- رائین، اسماعیل (۱۳۴۹). ایرانیان ارمنی. مؤسسه انتشارات امیرکبیر. ص. ۴۴.