پیوند شیمیایی (به انگلیسی: Chemical bond) به نیروهایی که اتم‌ها یا مولکول‌ها را کنار هم نگه می‌دارد گفته می‌شود و بر دو دسته‌اند:

  1. پیوندهای میان اتمی: پیوند کووالانسی - پیوند یونی - پیوند فلزی
  2. پیوندهای میان مولکولی: نیروی واندروالسی - پیوند هیدروژنی

این پیوندها می‌تواند بین دو اتم یکسان یا دو اتم متفاوت باشد که در حالت اول آن را مولکول جور هسته و در حالت دوم آن را مولکول ناجور هسته می‌نامند. استحکام پیوند شیمیایی را الکترونگاتیوی (یا الکترونگاتیویته) تعیین می‌کند. تعداد پیوندهای شیمیایی در مولکول‌های مختلف متفاوت است و از یک پیوند در مولکول‌های سادهٔ دو اتمی تا پیوندهای بسیار در ماکرومولکول‌ها را شامل می‌شود.[۱][۲]

پیوند کووالانسی ویرایش

پیوندی را کووالانسی گویند که در آن اتم‌ها الکترون‌های منفرد خود را با هم به اشتراک بگذارند این پیوند بین نافلز و نافلز به وجود می‌آید. واین پیوند را با نمودار بدر هم نشان می‌دهند.

پیوند یونی ویرایش

پیوند یونی با انتقال الکترون همراه است یعنی یکی از اتم‌های واکنش دهنده یک یا چند الکترون از دست می‌دهد و اتم دیگر یک یا چند الکترون می‌گیرد؛ و پیوند یونی، قویتر از پیوند هیدروژنی و واندروالسی است.

پیوند فلزی ویرایش

پیوندی که بین اتم‌های فلز اتفاق می‌افتد را پیوند فلزی می‌گویند. همان‌طور که قبلاً گفته شد، جامدهای یونی به صورت مذاب و محلول رسانای جریان الکتریکی هستند ولی به صورت جامد نمی‌باشند. جامدهای فلزی در حالت جامد نیز رسانای جریان الکتریسیته‌اند، پیوند بین اتم‌های جامد نه از نوع یونی و نه از نوع کووالانسی است. این پیوند را که به علت وجود الکترون‌های آزاد و جاذبهٔ بین این الکترون‌ها با اتم‌های جامد می‌باشد، پیوند فلزی می‌نامند.

نیروی واندروالسی ویرایش

  1. بین مولکول‌های دو قطبی-دوقطبی=متانول و کلروفورم
  2. بین مولکول‌های ناقطبی تشکیل دو قطبی القایی (نیروی پراکندگی لاندن)=هگزان و اکتان
  3. یون-دو قطبی=سدیم با آب
  4. قطبی-ناقطبی=ید در اتانول
  5. یون-دو قطبی القایی (فوق‌العاده ضعیف و همین‌طور نادر)

پیوند هیدروژنی ویرایش

بین مولکول‌هایی پیوند بین H و یکی از سه عنصر F,N,O وجود داشته باشد مثل آب و اتانول

پیوند نوسانی ویرایش

در ژانویه ۲۰۱۵ (بهمن ۱۳۹۳) پژوهشگران کانادایی پیوند جدیدی را کشف کردند که پیوند نوسانی یا ارتعاشی[۳] نامیده می‌شود. معمولاً بین دو اتم بزرگ مثل برم و یک اتم کوچک مانند هیدروژن برقرار می‌شود.[۴]

پانویس ویرایش

  1. American Scientist Online
  2. Peter Atkins and Julio de Paula, Physical chemistry, W. H. Freeman; 8th edition, U.S.A, 2006. ISBN 0-7167-8759-8
  3. vibrational bond
  4. ScienceAlert New type of chemical bond discovered Source: Scientific American

منابع ویرایش

  • کتاب مبانی شیمی نوشته باهره عربشاهی صفحهٔ ۵۳

جستارهای وابسته ویرایش