چشم حورس

چشم حورس نشان محافظت، قدرت پادشاهی و سلامت در مصر باستان می‌باشد. این چشم برای ایزدبانو وادجت (همینطور نوشته شده به صورت "ودجت"^[۱]^[۲]^[۳]، اودجات^[۴]، "اوآدجت"، "ودیوجت"، "ادجو" یا "اوتو"^[۵]) بوده و با نام چشم رع نیز شناخته می‌شود.^[۶]

وادجت - چشم حورس
به خط هیروگلیف

نام وادجت گرفته شده از کلمهٔ "وادج" به معنی "سبز" بوده اما در میان یونانیان و رومیان به نام «یوریوس» شناخته می‌شود که از کلمهٔ مصری "ایارت" به معنی "برخاسته" گرفته شده و با تصویر کبرای برخاسته، مفهوم محافظت را می‌رساند.^[۷] وادجت یکی از اولین خدایان مصری بوده و بعدها با خدابانویان دیگری چون باستت، سخمت، موت و حاثور ترکیب شد. وی خدای مصر سفلی بوده و معبد داخل دلتا را محافظت می‌کرده است.^[۷] حاثور نیز با این چشم نمایش داده شده است.^[۸]

طلسم‌های مراسم تدفین غالباً به شکل چشم حورس ساخته می‌شدند. وادجت یا چشم حورس عنصر اصلی هفت دستبند طلایی، عقیقی و لاجوردی پیدا شده در مومیایی شوشنک دوم است.^[۳] وادجت قرار بوده است تا از فرعون در برابر شیطان و زندگی پس از مرگ محافظت کند.^[۳] ملوانان مصری و خاورنزدیک در عصر باستان این نقش را بر روی قایق خود ترسیم می‌کردند تا در طول سفر دریایی در امان باشند.^[۹]

سمبل چشم حوروس : 𓂀

حوروس ویرایش

حورس ایزد آسمان در مصر باستان بود که به صورت یک شاهین، لاچین یا بحری تصویر می‌شده است.^[۱۰] چشم راست او با خدای خورشید، رع مرتبط بود. نقش چشم نشانگر چشم شاهین بوده و یک قطره اشک را در پایین داشت. آینهٔ تصویر، یا چشم چپ، گاهی به نشانهٔ ماه و خدای آن، تحوت، به کار می‌رفته است.^[۱۱]

بر اساس افسانه‌ها، ست و حورس بعد از مرگ ازیریس بر سر تخت پادشاهی او می‌جنگیدند و ست چشم راست حورس را از جا می‌کند. اکثر قسمت‌های چشم توسط حت‌حور یا تحوت گرد هم می‌آید و تکه‌ی آخر به کمک جادو ساخته می‌شود. زمانی که چشم حورس ترمیم می‌شود، آن را به پدرش تقدیم می‌کند تا شاید بتواند جانش را بازیابد. بنابراین، چشم حورس معمولاً به عنوان نماد فداکاری، شفا، ترمیم و محافظت استفاده می‌شود.^[۱۲]

حوروس

چشم به عنوان سمبل و هیروگلیف ویرایش

هفت هیروگلیف برای به تصویر کشیدن چشم استفاده شده است که معمول‌ترین آن "آیر ت" به معنی "ساختن و انجام دادن" یا "کسی که انجام می‌دهد" می‌باشد.^[۵] در افسانه‌های مصری چشم حورس تنها یک عضو دیداری بدون حس نیست بلکه عامل عمل، محافظت و غضب شناخته می‌شود.

ریاضیات ویرایش

ارزش‌های حسابی قسمت‌های چشم حورس.

کسرهای متعارفی با نمایش مربعی.

در مصر باستان اکثر کسرها را به صورت مجموع دو یا چند کسر متعارفی کوچکتر که کسر واحد (صورت آن‌ها ۱ است) می‌باشد، در می‌آوردند. به این صورت که ${\frac {3}{4}}={\frac {1}{2}}+{\frac {1}{4}}$ .

قسمت‌های مختلف چشم حورس در مصر باستان به صورت تقسیم عدد یک بر شش توان اول عدد دو فرض می‌شده است^[۱۳]:

قسمت راست چشم = ‎۱/۲

مردمک = ‎۱/۴

ابرو = ‎۱/۸

قسمت چپ چشم = ‎۱/۱۶

منحنی دم = ‎۱/۳۲

اشک = ‎۱/۶۴

تصور می‌شد که پاپیروس ریاضیات ریند شامل جداول کسرهای متعارفی چشم حورس باشند.^[۱۴] اما تحقیقاتی که از دههٔ ۱۹۷۰ بر روی ریاضیات مصری شروع شده و تاکنون نیز ادامه داشته، نشان داده است که این نظریه غلط بود و در سال ۲۰۰۳ جیم ریتر غلط بودن آن را ثابت کرد.^[۱۵]

سیر تکاملی علائم استفاده شده در ریاضی، با این که به قسمت‌هایی از چشم حورس شبیه بوده، کاملاً واضح است.

نگارخانه ویرایش

آویز چشم حورس یا وادجت
جعبه چوبی
ظرف سفالی منقوش به بس که چشم حورس را در دست دارد
مجموعه‌ای از طلسم‌ها، موزه بریتانیا اتاق ۶۲
طلسم سفالین وادجت، موزه لوور
سوسک سرگین غلتان، موزه هنر والترز

منابع ویرایش

↑ Pommerening, Tanja, Die altägyptischen Hohlmaße (Studien zur Altägyptischen Kultur, Beiheft 10), Hamburg, Helmut Buske Verlag, 2005
↑ Stokstad, Marilyn (2007). "Chapter 3: Art of Ancient Egypt". Art History. Volume 1 (3rd ed.). Upper Saddle River, N.J.: Pearson Prentice Hall. ISBN 9780131743205. OCLC 238783244.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ Silverman, David P. Chapter 14 "Egyptian Art". Ancient Egypt. Duncan Baird Publishers, 1997. p.228
↑ Alessandro Bongioanni & Maria Croce (ed.), The Treasures of Ancient Egypt: From the موزه مصر in قاهره, Universe Publishing, a division of Rizzoli Publications Inc., 2003. p.622. According to the editors, "Udjat" was the term for amulets which used the Eye of Horus design.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ Butler, Edward P. "Wadjet". Goddesses and Gods of the Ancient Egyptians: A Theological Encyclopedia. Henadology: Philosophy and Theology. Retrieved October 4, 2010.
↑ Wörterbuch der ägyptischen Sprache 1, 268.13
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, George Hart ISBN 0-415-34495-6
↑ "Lady of the West". Hethert.org. Archived from the original on 27 January 2010. Retrieved 2012-01-17.
↑ Charles Freeman, The Legacy of Ancient Egypt, Facts on File, Inc. 1997. p.91
↑ Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 202.
↑ "Eye of Horus, Eye of Ra (Udjat, Wedjet)". Symboldictionary.net. Archived from the original on 23 February 2012. Retrieved 2012-01-17.
↑ Pinch, Geraldine (2004). Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt. Oxford University Press. pp. 131–132
↑ Stewart, Ian (2009). Professor Stewart's Hoard of Mathematical Treasures. Profile Books. pp. 76–80. ISBN 978 1 84668 292 6.
↑ Hilary Wilson (1995). Understanding Hieroglyphs: A Complete Introductory Guide. London: Michael O'mara Books Ltd. p. 165
↑ Jim Ritter, « Closing the Eye of Horus: the Rise and Fall of 'Horus-Eye Fractions' », in Under One Sky: Astronomy and Mathematics in the ancient Near East, ed. J. Steele and A. Imhausen, Münster: Ugarit-Verlag, 2002, p. 297-323. See also V. Katz (ed.), The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook, Princeton: Princeton University Press, 2007 et E. Robson & J. Stedall (eds.), The Oxford Handbook of the History of Mathematics, Oxford: Oxford University Press, 2009.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eye of Horus». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.

[1] Pommerening, Tanja, Die altägyptischen Hohlmaße (Studien zur Altägyptischen Kultur, Beiheft 10), Hamburg, Helmut Buske Verlag, 2005

[2] Stokstad, Marilyn (2007). "Chapter 3: Art of Ancient Egypt". Art History. Volume 1 (3rd ed.). Upper Saddle River, N.J.: Pearson Prentice Hall. ISBN 9780131743205. OCLC 238783244.

[Silverman-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ Silverman, David P. Chapter 14 "Egyptian Art". Ancient Egypt. Duncan Baird Publishers, 1997. p.228

[4] Alessandro Bongioanni & Maria Croce (ed.), The Treasures of Ancient Egypt: From the موزه مصر in قاهره, Universe Publishing, a division of Rizzoli Publications Inc., 2003. p.622. According to the editors, "Udjat" was the term for amulets which used the Eye of Horus design.

[Henadology-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ Butler, Edward P. "Wadjet". Goddesses and Gods of the Ancient Egyptians: A Theological Encyclopedia. Henadology: Philosophy and Theology. Retrieved October 4, 2010.

[6] Wörterbuch der ägyptischen Sprache 1, 268.13

[ReferenceA-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, George Hart ISBN 0-415-34495-6

[8] "Lady of the West". Hethert.org. Archived from the original on 27 January 2010. Retrieved 2012-01-17.

[9] Charles Freeman, The Legacy of Ancient Egypt, Facts on File, Inc. 1997. p.91

[10] Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 202.

[11] "Eye of Horus, Eye of Ra (Udjat, Wedjet)". Symboldictionary.net. Archived from the original on 23 February 2012. Retrieved 2012-01-17.

[12] Pinch, Geraldine (2004). Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt. Oxford University Press. pp. 131–132

[13] Stewart, Ian (2009). Professor Stewart's Hoard of Mathematical Treasures. Profile Books. pp. 76–80. ISBN 978 1 84668 292 6.

[14] Hilary Wilson (1995). Understanding Hieroglyphs: A Complete Introductory Guide. London: Michael O'mara Books Ltd. p. 165

[15] Jim Ritter, « Closing the Eye of Horus: the Rise and Fall of 'Horus-Eye Fractions' », in Under One Sky: Astronomy and Mathematics in the ancient Near East, ed. J. Steele and A. Imhausen, Münster: Ugarit-Verlag, 2002, p. 297-323. See also V. Katz (ed.), The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook, Princeton: Princeton University Press, 2007 et E. Robson & J. Stedall (eds.), The Oxford Handbook of the History of Mathematics, Oxford: Oxford University Press, 2009.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]