ژنتیک حفاظت (به انگلیسی: Conservation genetics) یک زیرشاخه میان‌رشته‌ای از ژنتیک جمعیت است که هدف آن درک پویایی ژن‌ها در جمعیت‌ها عمدتاً برای جلوگیری از انقراض است؛ بنابراین روش‌های ژنتیکی را برای حفظ و بازسازی تنوع زیستی به کار می‌گیرد. پژوهشگران درگیر در ژنتیک حفاظت در زمینه‌های گوناگونی از جمله ژنتیک جمعیت، بوم‌شناسی مولکولی، زیست‌شناسی مولکولی، زیست‌شناسی فرگشتی و سیستماتیک آمده‌اند. تنوع ژنتیکی یکی از سه سطح اساسی تنوع زیستی است، بنابراین در حفاظت از اهمیت مستقیم برخوردار است. تنوع ژنتیکی بر سلامت و زنده‌ماندن درازمدت جمعیت‌ها تأثیر می‌گذارد زیرا کاهش تنوع ژنتیکی با کاهش برازش اندام، مانند مرگ و میر بالای نوجوانان، کاهش رشد جمعیت،[۱] کاهش ایمنی،[۲] و در نهایت خطر انقراض بیشتر مرتبط است.[۳][۴]

فناوری‌ها ویرایش

فناوری‌های ژنتیک خاصی برای ارزیابی ژنوم یک گونه با توجه به مسائل حفاظتی خاص و همچنین ساختار عمومی جمعیت استفاده می‌شود.[۵] این تجزیه و تحلیل را می‌توان به دو روش انجام داد، با DNA فعلی افراد یا DNA تاریخی.[۶]

تکنیک‌های تجزیه و تحلیل تفاوت بین افراد و جمعیت عبارتند از:

  1. آلوآنزیم‌ها
  2. چندریختی طول قطعه تصادفی
  3. چندریختی طول قطعه تقویت‌شده
  4. تکثیر تصادفی DNA چندشکلی
  5. چندریختی هم‌شکل تک‌رشته‌ای
  6. ماهوارک‌ها
  7. ریزماهواره‌ها
  8. چندریختی تک‌نوکلئوتیدی
  9. توالی‌یابی DNA

منابع ویرایش

  1. Leberg, P. L. (1990-12-01). "Influence of genetic variability on population growth: implications for conservation". Journal of Fish Biology (به انگلیسی). 37: 193–195. doi:10.1111/j.1095-8649.1990.tb05036.x. ISSN 1095-8649.
  2. Ferguson, Moira M; Drahushchak, Lenore R (1990-06-01). "Heredity - Abstract of article: Disease resistance and enzyme heterozygosity in rainbow trout". Heredity. 64 (3): 413–417. doi:10.1038/hdy.1990.52. ISSN 0018-067X. PMID 2358369.
  3. Frankham, Richard (2005-11-01). "Genetics and extinction". Biological Conservation. 126 (2): 131–140. doi:10.1016/j.biocon.2005.05.002.
  4. Saccheri, Ilik; Kuussaari, Mikko; Kankare, Maaria; Vikman, Pia; Fortelius, Wilhelm; Hanski, Ilkka (1998-04-02). "Inbreeding and extinction in a butterfly metapopulation". Nature (به انگلیسی). 392 (6675): 491–494. Bibcode:1998Natur.392..491S. doi:10.1038/33136. ISSN 0028-0836.
  5. Haig
  6. Wayne, Robert; Morin, Phillip (2004). "Conservation genetics in the new molecular age". Frontiers in Ecology and the Environment. 2 (2): 89–97. doi:10.1890/1540-9295(2004)002[0089:CGITNM]2.0.CO;2. ISSN 1540-9295.