ژید و ژیدوفکا، اصطلاحاتی هستند که به ترتیب در چندین زبان اسلاوی برای اشاره به مردان و زنان یهودی به کار می‌روند.[۱][۲][۳] در زبان‌های روسی و اوکراینی، این اصطلاحات به عنوان عبارت‌های تحقیرآمیز شمرده می‌شوند.

روسی ویرایش

در زبان روسی امروزی، واژگان ژیدوفکا (жидовка) و ژید (жид)، همانند واژهٔ یید، از میانهٔ سدهٔ نوزدهم به عنوان توهین ضدیهودی به کار برده می‌شوند.[۴][۵]

اوکراینی ویرایش

تحت تأثیر زبان روسی، این واژگان در زبان اوکراینی امروزی نیز تحقیرآمیز شمرده می‌شوند.[۶][۷][۸]

در گویش غربی اوکراینی زبان ییدیش، «ژید» در معنای «یهودی» به کار برده می‌شود، همانگونه که در نام دودمان حسیدی زیدیتشوف دیده می‌شود.

در دسامبر ۲۰۱۲، ایهور میروشنیچنکو، سیاستمدار اوکراینی از حزب سووبودا در فیس‌بوک نوشت میلا کونیس، بازیگر هالیوود که یهودیست، «اوکراینی نیست بلکه یک ژیدیفکا است.»[۹] یهودیان اوکراینی به به‌کار بردن این واژه اعتراض کردند.[۱۰] مقامات سووبودا و واژه‌شناس اوکراینی اولکساندر پونوماریف استدلال کردند که در زبان اوکراینی، این واژه لزوما مانند زبان روسی معانی ضدیهودی ندارد، با این حال پونوماریف هشدار داد که این اصطلاح توسط مردم یهودی توهین‌آمیز شمرده می‌شود.[۱۱][۱۲] وزارت عدالت اوکراین اعلام کرد که استفادهٔ میروشنیچکو از واژه قانونی بود زیرا آن یک اصطلاح کهن برای یهودیان است و لزوما توهین‌آمیز نیست.[۱۳] در یک نامهٔ اعتراض که به میکولا آزارف، نخست‌وزیر اوکراین در آن زمان ارسال شد، اصطلاح ژیدووکا توسط ربی ماروین هیر از مرکز سیمون ویزنتال در آمریکا به عنوان «توهین موذیانه‌ای که نازی‌ها و همکارانشان هنگام جمع‌آوری یهودیان برای کشتن آنها در بابی یار و اردوگاه‌های مرگ به کار می‌بردند» توصیف شد.[۱۴]

سایر زبان‌های اسلاوی ویرایش

در زبان لهستانی واژگان ژیدووکا و ژید (لهستانی: żydówka / żyd) خنثی و غیرتوهین‌آمیز است و توسط یهودیان لهستانی برای توضیف خودشان به کار می‌رود. با این حال مشتقات سرشماری وجود دارد که برخی از آن‌ها می‌توانند توهین‌آمیز باشند، مانند واژهٔ ژیجیسکو (żydzisko).[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] به گفتهٔ برخی محققان، واژهٔ ژید و مشتقات آن در برخی موقعیت‌ها می‌تواند توهین‌آمیز باشد که به شخصی که آن را به کار می‌برد و هدف آن بستگی دارد و برخی افراد، چه یهودی چه غیریهودی، ممکن است در گفتن آن مضطرب باشند.[۱۹][۲۰][۲۱]

در بیشتر زبان‌های اسلاوی دیگر، مانند چکی/اسلواکی (židovka / židاسلوونیایی، کرواتی (židovka, židov برای «یهودی»؛ و Židovka, Židov برای «اسرائیلی» یا «ملت اسرائیل»[۲۲]) و همچنین زبان مجاری و لیتوانیایی که تحت‌تأثیر زبان‌های اسلاوی بودند، این اصطلاحات توهین‌آمیز نیستند و صرفاً به معنای «یهودی» هستند.

منابع ویرایش

  1. LaZebnik, Edith (1979). Such a Life. G. K. Hall. p. 108. ISBN 978-0-8161-6662-6. Retrieved 21 December 2012.
  2. "Mila Kunis Targeted By Anti-Semitic Ukrainian". TMZ. Retrieved 21 December 2012.
  3. Klier, John D. 1982. "Zhid: Biography of a Russian Epithet." The Slavonic and East European Review 60(1):1-15. JSTOR 4208429.
  4. Gelblum-Bross, Roma (1992). To Samarkand and Back. Roma Bross Reg'd. p. 110. ISBN 978-0-9695913-0-6. Retrieved 21 December 2012.
  5. Klier, John D. 1982. "Zhid: Biography of a Russian Epithet." The Slavonic and East European Review 60(1):1-15. JSTOR 4208429.
  6. Harvest of Despair: Life and Death in Ukraine Under Nazi Rule by Karel C. Berkhoff, Belknap Press of Harvard University Press, 2008, شابک ‎۰۶۷۴۰۲۷۱۸۳ (page 60)
  7. "Ukrainian government: Anti-Semitic pejorative used against Mila Kunis is legal". Jewish Telegraphic Agency. 20 December 2012. Retrieved 21 December 2012.
  8. Яременко В. і Сліпушко О.. Новий тлумачний словник української мови. — К. : Аконіт, 2000. — Т. 2 (Ж—О). — С. 26. — شابک ‎۹۶۶−۷۱۷۳−۰۲-X.
  9. "Mila Kunis Targeted By Anti-Semitic Ukrainian". TMZ. Retrieved 21 December 2012.
  10. "Ukrainian government: Anti-Semitic pejorative used against Mila Kunis is legal". Jewish Telegraphic Agency. 20 December 2012. Retrieved 21 December 2012.
  11. Glavcom.ua, Oleksandr Ponomariv [Олександр Пономарів], 28 November 2012, Reason to believe the word "жид" is not anti-Semitic (Підстав вважати слово "жид" антисемітським немає).
  12. Winer, Stuart. 19 December 2012. "Ukraine okays ‘zhyd’ slur for Jews." The Times of Israel.
  13. Winer, Stuart. 19 December 2012. "Ukraine okays ‘zhyd’ slur for Jews." The Times of Israel.
  14. "Mila Kunis Targeted By Anti-Semitic Ukrainian". TMZ. Retrieved 21 December 2012.
  15. Danusha Veronica Goska (2002). Bieganski: The Brute Polak Stereotype and Its Application in Polish-Jewish Relations and American Popular Culture. Indiana University. p. 26. "Żydek", according to linguist Maria Kaminska, was used in both a "pejorative and non-pejorative way".
  16. Peter Florian Dembowski (2005). Christians in the Warsaw Ghetto: An Epitaph for the Unremembered. University of Notre Dame Press. p. 136. ISBN 978-0-268-02572-4. In the singular , the word Żyd [ Zhid ) is not pejorative in Polish , despite the contrary belief widely held in America
  17. Antony Polonsky (2004). Jews in Łódź, 1820-1939. Littman Library of Jewish Civilization. p. 208. ISBN 978-1-904113-15-7.
  18. Robert Looby (27 March 2015). Censorship, Translation and English Language Fiction in People's Poland. Hotei Publishing. p. 140. ISBN 978-90-04-29306-9.
  19. Jewish Language Review. Association for the Study of Jewish Languages. 1988. p. 416.
  20. Axel Bangert (5 July 2017). Holocaust Intersections: Genocide and Visual Culture at the New Millennium. Taylor & Francis. p. 173. ISBN 978-1-351-56355-0.
  21. Danusha Veronica Goska (2002). Bieganski: The Brute Polak Stereotype and Its Application in Polish-Jewish Relations and American Popular Culture. Indiana University. p. 26. "Żydek", according to linguist Maria Kaminska, was used in both a "pejorative and non-pejorative way".
  22. "Žìdov". Croatian Language Portal (به کروات). Znanje. Retrieved 4 May 2022.