کوفای
کو-وای که در زبان مائوری (بومیان نیوزیلند)، کوفای تلفظ می‌شود درخت کوچکی از جنس تلخ‌بیان در خانواده باقلائیان است. این سرده (جنس) هشت گونه دارد که Sophora microphylla و S. tetraptera اهمیت بیشتری دارند. تمام گونه‌های Sophora بومی نیوزلند هستند. زیستگاه طبیعی آنها در کنار جویبارها و در حاشیه جنگل، در مناطق پست یا فضای باز در کوهستان‌هاست.[۱] درختان کوفای در سرتاسر نیوزلند رشد می‌کنند و در بسیاری از خانه‌ها برای تزئین کاشته می‌شوند. در خارج از نیوزلند، کوفای معمولاً به آب و هوای معتدل دریایی محدود می‌شود.
گلهای کوفای به‌طور غیررسمی به‌عنوان گل ملی نیوزلند در نظر گرفته می‌شوند.[۲][۳]
کلمه kōwhai نیز در زبان مائوری به معنی رنگ زرد است که اشاره به رنگ گل‌ها دارد.[۴]
هشت گونه کووای عبارتند از:
- Sophora chathamica، کووای ساحلی
- Sophora fulvida
- Sophora godleyi
- Sophora longicarinata
- Sophora microphylla، کووای کوچک‌برگ
- Sophora molloyi
- Sophora prostrata
- Sophora tetraptera با برگ بزرگ[۵][۶]
بیشتر گونه‌های کووای تا ارتفاع حدود ۸ متر رشد می‌کنند و پوست نسبتاً صاف با برگهای کوچک دارند. S. microphylla دارای برگهای کوچک (۰٫۵–۰٫۷ سانتی‌متر طول و ۰٫۳–۰٫۴ سانتی‌متر عرض) و گلهائی به طول ۲٫۵–۳٫۵ سانتی‌متر است در حالی‌که S. tetraptera دارای برگ‌هایی به طول ۱–۲ سانتی‌متر و گل‌هایی به طول ۳–۵ سانتی‌متر است.
میوهٔ کوفای نیام مخصوصی است که در بین بذرها فرورفتگی دارد و به شکل غلافی تقسیم شده‌است و هر نیام دارای شش یا بیشتر دانه صاف و سخت است. بیشتر گونه‌ها دانه‌های زرد دارند، اما Sophora prostrata دانه‌های سیاه دارد. بسیاری از گونه‌های کووای نیمه برگ‌ریز هستند و بیشتر برگهای خود را بلافاصله پس از گلدهی در ماه اکتبر یا نوامبر از دست می‌دهند، اما به‌سرعت برگهای جدیدی تولید می‌کنند. ریزش برگ‌ها سبب نمایش بهتر گل‌ها و جلب پرندگان است که در گرده‌افشانی نقش مهمی دارند.
چوب کووای متراکم و محکم است و در گذشته برای ابزار و ماشین آلات استفاده می‌شده‌است.[۷]
Sophora یکی از چهار جنس حبوبات بومی در نیوزیلند است. سه سرده دیگر عبارتند از Carmichaelia, Clianthus, و Montigena.[۶]
سمیت
ویرایشتمام قسمت‌های کووای، به ویژه دانه‌ها، برای انسان سمی هستند.[۸] با این حال، به نظر می‌رسد هیچ مورد تأیید شده‌ای از مسمومیت شدید در انسان به دنبال مصرف کووای در نیوزیلند گزارش نشده‌است.[۹]
استفاده سنتی مائوری‌ها
ویرایشبهطور سنتی مائوری‌ها از شاخه‌های انعطاف‌پذیر به عنوان مصالح ساختمانی در خانه‌های خود و بهدام انداختن پرندگان استفاده می‌کردند. گلهای کووای منبع رنگ زرد بودند. همچنین، هنگامی که گلهای کووای در اواخر زمستان و اوایل بهار شکوفا می‌شوند، زمان کاشت کومارا (سیب زمینی شیرین) است.[۱۰]
مائوری‌ها همچنین از درخت کووای به عنوان دارو استفاده می‌کردند. پوست آن را با سنگ‌های داغ در کاسه ای گرم می‌کردند و برای درمان زخم‌ها ضماد می‌کردند یا روی کمردرد میمالیدند[۱۱] یا برای درمان کبودی یا دردهای عضلانی دم‌کرده می‌ساختند.[۱۲] اگر کسی بوسیله فوک گزیده می‌شد، دمنوشی از کووای تهیه می‌کردند و روی زخم‌اش می‌گذاشتند و می‌گفتند که بیمار ظرف چند روز بهبود می‌یابد.[۱۱]
منابع
ویرایش- ↑ KOWHAI – 1966 Encyclopaedia of New Zealand – Te Ara
- ↑ "Kowhai" in New Zealand A to Z.
- ↑ Kōwhai: Native plants (doc.govt.nz)
- ↑ "kōwhai". Te Aka.
- ↑ "Sophora". سیستم اطلاعاتی جامع تاکسونومیک.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ The Current Taxonomy of New Zealand Legumes
- ↑ Poole, Alec Lindsay (1966). "Kowhai". An Encyclopaedia of New Zealand. Retrieved 8 September 2012.
- ↑ "Poisonous Plants at the Royal New Zealand Institute of Horticulture". Retrieved 2008-05-20.
- ↑ Slaughter, Robin; Beasley, Michael; Lambie, Bruce; Wilkins, Gerard; Schep, Leo (2012). "Poisonous plants in New Zealand: a review of those most commonly enquired about to the National Poisons Centre". The New Zealand Medical Journal. Archived from the original on 2013-01-09. Retrieved 2013-03-27.
- ↑ "Sophora microphylla (Kowhai)". Taranaki Educational Resource: Research, Analysis and Information Network. Archived from the original on 25 August 2012. Retrieved 31 August 2012.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ "Rongoā – medicinal use of plants – Other medicinal plants". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. 2 March 2009. Retrieved 8 November 2010.
- ↑ Durie, Sir Mason (2010). "Te whakahaumanutanga me te oranga hinengaro o mua – Ka mātaia ngā huanga o te rongoā – Traditional healing and mental health: measuring the effectiveness of rongoā" (PDF). Best Practice Journal. Best Practice Advocacy Centre. June (28): 5–7.