گاز

گاز^[۱] (به انگلیسی: Gas) از حالت‌های ماده میان شش حالت ممکن (جامد، مایع، گاز، پلاسما، چگالش بوز-انیشتین و چگال فرمیونی) است. گاز در واقع یک مایع قابل تراکمی است که نه تنها به شکل ظرف خود در می‌آید؛ بلکه حجم خود را تا پر کردن آن ظرف نیز گسترش خواهد داد.^[۲]

وابستگی حرکت اتم‌ها یا مولکول‌های ماده از یکدیگر در حالت گاز، بسیار کم‌تر از حالت‌های جامد یا مایع است. در این حالت از ماده، فاصله‌های مولکول‌ها از یکدیگر بسیار زیاد است و به همین دلیل، نیروهای برهم‌کنش مولکولی در آن، بسیار اندک هستند. همین فاصلهٔ زیاد بین ذرات است که گاز را از مایع و جامد، متمایز می‌کند. این جدایی باعث می‌شود که گاز معمولاً بی‌رنگ و نامرئی در نگاه انسان مشاهده گردد. یک نمونهٔ بسیار شناخته شدهٔ گاز بخار آب است.^[۳]^[۴]

در حالت گازی نیز مولکولها به‌صورت کاتوره‌ای (Random) حرکت می‌کنند؛ اما از آنجا که فاصلهٔ آنها از یکدیگر زیاداست تعداد برخوردهای میان آن‌ها بسیار کم‌تر از حالت‌های دیگر ماده‌است.

گازها نیز مانند مایعات و پلاسما از شاره‌ها هستند.

زیرشاخه‌ای از فیزیک که به بررسی رفتار گازها در مقیاس ماکروسکپیک می‌پردازد ترمودینامیک نام دارد.

گاز خالص ممکن است از اتم ساخته شده‌باشد (مانند نئون)، یا مولکول دواتمی از یک نوع اتم (مانند اکسیژن)، یا مولکول ترکیبی ساخته شده از اتم‌های مختلف (مانند دی‌اکسید کربن). تعریف جزر میانگین مربّعی سرعت ذرّات گاز: براساس جرم مولی، ضریب اتمیسیته، دما و دیگر پارامترهای محیطی، سرعت ذرّات یک گاز تفاوت می‌کند. حتّی سرعت ذرّات یک گاز با گاز دیگر در دما و فشار برابر، برابر نیست. با تحلیل ابعادی می‌توان سرعتی برای ذرّات گاز در نظر گرفت که سرعت نرمال یا جذر میانگین مربّعی سرعت نامیده می‌شود.^[۵]^[۶]

جستارهای وابسته

منابع

↑ «گاز» [فیزیک‌] هم‌ارزِ «gas»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ گاز)
↑ "Gas". Merriam-Webster. 7 August 2023.
↑ This early 20th century discussion infers what is regarded as the plasma state. See page 137 of American Chemical Society, Faraday Society, Chemical Society (Great Britain) The Journal of Physical Chemistry, Volume 11 Cornell (1907).
↑ Zelevinsky, Tanya (2009-11-09). "—just right for forming a Bose-Einstein condensate". Physics (به انگلیسی). 2 (20): 94. arXiv:0910.0634. doi:10.1103/PhysRevLett.103.200401. PMID 20365964. S2CID 14321276.
↑ "Quantum Gas Microscope Offers Glimpse Of Quirky Ultracold Atoms". ScienceDaily (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-06.
↑ Helmont, Jan Baptist Van (1652). Ortus medicine, id est initial physicae inaudita... authore Joanne Baptista Van Helmont,... (به لاتین). apud L. Elzevirium. The word "gas" first appears on page 58, where he mentions: "... Gas (meum scil. inventum) ..." (... gas (namely, my discovery) ...). On page 59, he states: "... in nominis egestate, halitum illum, Gas vocavi, non longe a Chao ..." (... in need of a name, I called this vapor "gas", not far from "chaos" ...)

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Gas». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۵.

این یک مقالهٔ خرد فیزیک است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] «گاز» [فیزیک‌] هم‌ارزِ «gas»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ گاز)

[2] "Gas". Merriam-Webster. 7 August 2023.

[3] This early 20th century discussion infers what is regarded as the plasma state. See page 137 of American Chemical Society, Faraday Society, Chemical Society (Great Britain) The Journal of Physical Chemistry, Volume 11 Cornell (1907).

[4] Zelevinsky, Tanya (2009-11-09). "—just right for forming a Bose-Einstein condensate". Physics (به انگلیسی). 2 (20): 94. arXiv:0910.0634. doi:10.1103/PhysRevLett.103.200401. PMID 20365964. S2CID 14321276.

[5] "Quantum Gas Microscope Offers Glimpse Of Quirky Ultracold Atoms". ScienceDaily (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-06.

[6] Helmont, Jan Baptist Van (1652). Ortus medicine, id est initial physicae inaudita... authore Joanne Baptista Van Helmont,... (به لاتین). apud L. Elzevirium. The word "gas" first appears on page 58, where he mentions: "... Gas (meum scil. inventum) ..." (... gas (namely, my discovery) ...). On page 59, he states: "... in nominis egestate, halitum illum, Gas vocavi, non longe a Chao ..." (... in need of a name, I called this vapor "gas", not far from "chaos" ...)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]