گای فاکس
گای فاکس یا گایدو فاکس (انگلیسی: Guy Fawkes؛ انگلیسی: Guido Fawkes؛ /fɔːks/؛ زادهٔ ۱۳ آوریل ۱۵۷۰ – درگذشتهٔ ۳۱ ژانویه ۱۶۰۶)[۱] سربازی انگلیسی و کاتولیک‌مذهب بود که در توطئهٔ نافرجام سال ۱۶۰۵ معروف به «توطئه باروت» برای منفجر کردن پارلمان و کشتن شاه جیمز یکم به تلافی آزار کاتولیک‌های انگلستان شرکت داشت[۱] و از آنجایی که او بود که همراه با باروت دستگیر و سپس شکنجه و مجبور به لو دادن هم‌دستانش شد، بیشتر او را به عنوان عامل این توطئه می‌شناسند.[۲]
| گای فاکس | |
|---|---|
 نگاره‌ای از گای فاکس اثر جورج کرویکشانک، که در رمان گای فاکس اثر ویلیام هریسون اینسورث در سال ۱۸۴۰ منتشر شد. | |
| Details | |
| والدین | ادوارد فاکس(پدر) ایدت(مادر) |
| محل تولد | ۱۳ آوریل ۱۵۷۰ (presumed) یورک، انگلستان |
| دیگر نام‌ها | گیدو فاکس، جان جانسون |
| شغل | سرباز, آلفرز |
| Plot | |
| ثبت‌شده | ۲۰ مه ۱۶۰۴ |
| دستگیرشده | ۵ نوامبر ۱۶۰۵ |
| Conviction(s) | خیانت ملی |
| درگذشته | ۳۱ ژانویه ۱۶۰۶ (۳۵ سال) وست‌مینستر، لندن، انگلستان |
| عامل | دار زدن |
ماسک معروف گای فاکس
ویرایش
ماسک گای فاکس امروزه به عنوان نمادی در هکتیویسم و آنارشیسم به کار می‌رود
زندگی
ویرایشسالهای آغازین
ویرایشگای فاکس در۱۵۷۰ در یورک و در یک خانوادهٔ یورکشایری برجسته زاده شد.[۱] او ابتدا پروتستان‌مذهب بود. اما سپس به آیین کاتولیک رومی گروید.[۳] روح ماجراجو و تعصبات مذهبی فاکس سبب شد تا او انگلستان پروتستانی را در ۱۵۹۳ ترک گوید و در ارتش اسپانیا در هلند نام‌نویسی نموده[۱] و تا ۱۶۰۴ در آنجا به خدمت مشغول باشد.[۳]
پیوستن به توطئهٔ باروت
ویرایشدر همین دوران رابرت کیتسبی، عامل اصلی توطئهٔ باروت و هم‌دستان کاتولیکش به‌این نتیجه رسیده بودند که برای پیشبرد نقشه‌شان به فردی نظامی که به سادگی شناسایی نشود نیاز دارند. پس در آوریل ۱۵۸۴ کسی را فرستادند تا گای فاکس را با آنها همراه سازد و او که اطلاع دقیقی از جزئیات نقشه نداشت به توطئه‌گران پیوست.[۱]
آنها سپس سردابی را که تا زیر کاخ امتداد داشت اجاره کردند و فاکس ۲۴ بشکهٔ باروت (برخی منابع این تعداد را کمتر گفته‌اند) را در آنجا قرار داد و برای پنهان‌سازی رویشان را با زغال‌سنگ و دسته‌جات هیزم پوشاند.[۱] قرار بر این بود که آنها به هنگام افتتاح پارلمان توسط شاه جیمز یکم در ۵ نوامبر ۱۶۰۵ بشکه‌ها را منفجر کرده و شاه را به‌قتل برسانند.[۴]
خنثی‌شدن نقشه، دستگیری و مرگ گای فاکس
ویرایشبا این حال نقشهٔ آنها پیش از انفجار باروت‌ها لو رفت و گای فاکس در شب ۴–۵ نوامبر دستگیر شد. او را زندانی و آنقدر شکنجه کردند تا نام هم‌دستانش را اعتراف نمود. با دستگیری دیگر توطئه‌گران، گای فاکس و هم‌دستانش در ۲۷ ژانویهٔ ۱۶۰۶ از سوی هیأتی ویژه محاکمه و محکوم به مرگ شده و چند روز بعد در ۳۱ ژانویه همان سال در مقابل ساختمان پارلمان اعدام شدند.[۱]
جشن شب گای فاکس
ویرایشبنا بر سنت هر ساله در پنجم نوامبر جشنی در بریتانیا به‌مناسبت خنثی‌شدن این توطئه برگزار می‌شود[۱] که شب گای فاکس (به انگلیسی: Guy Fawkes Night) نام دارد.[۴] این جشن شامل آتش‌بازی می‌باشد و کودکان نقابدار با وسایل بازیافتی عروسک گای فاکس را می‌سازند و درخواست «یک پنی برای گای» و سوزاندن پیکرک‌های گای فاکس می‌نمایند.[۱]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ "Guy Fawkes" (به انگلیسی). Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 25 November 2010.
- ↑ "Guy Fawkes" (به انگلیسی). Oxford University Press. Archived from the original on 27 November 2010. Retrieved 25 November 2010.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ David Crystal (1995), The Cambridge Biographical Encyclopedia (به انگلیسی) (Second edition ed.), Cambridge University Press, p. p.326
{{citation}}:|edition=has extra text (help);|صفحه=has extra text (help) - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "the Gunpowder Plot" (به انگلیسی). Oxford University Press. Archived from the original on 28 November 2010. Retrieved 25 November 2010.