لندن

پایتخت بریتانیا و انگلستان

لَندَن (به انگلیسی: London) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر انگلستان و در عین حال بریتانیا است.[۳][۴] این شهر در کنار رود تیمز در جنوب شرقی انگلستان، در ابتدای پای‌رود ۸۰ کیلومتری که به دریای شمال می‌رسد، قرار دارد. لندن به مدت بیش از دو هزار سال سکونت‌گاهی چشمگیر بوده‌است. این شهر توسط رومیان که آن را لوندینیوم نامیدند، بنا نهاده شده‌است.[۵] سیتی لندن، هستهٔ تاریخی و مرکز تجاری لندن - ناحیه ای به مساحت ۲٫۹ کیلومتر مربع - دارای محدوده‌ای مشابه با محدودهٔ شهر در دوران قرون وسطی است.[۶][۷][۸][۹][۱۰] شهر مجاور وست‌مینستر یک منطقهٔ داخلی از شهر لندن است که در طول قرن‌ها دولت ملی در آن مستقر بوده‌است. سی و یک منطقه‌ی دیگر در شمال و جنوب رود تیمز، لندن مدرن را تشکیل می‌دهند. لندن توسط شهردار و شورای شهر اداره می‌شود.

لندن
روی نقشه انگلستان
مختصات: ۵۱°۳۰′۲۶″ شمالی ۰°۷′۳۹″ غربی / ۵۱٫۵۰۷۲۲°شمالی ۰٫۱۲۷۵۰°غربی / 51.50722; -0.12750
کشور مستقلبریتانیا
کشورانگلستان
ناحیهلندن بزرگ
اشغال توسط امپراتوری رومح. ۴۳ پیش از میلاد (به عنوان لوندینیوم)
شهرستانسیتی لندن و لندن بزرگ
منطقه‌هاسیتی لندن و منطقه
مدیریت
 • نوعواگذاری قدرتی
 • هیئت حاکمهاداره کبیر لندن
 • اعضای انتخابیشورای شهر لندن
 • شهردار لندنصادق خان
 • حوزه‌های انتخابیه لندنحوزه انتخابیه چهاردهم
 • پارلمان بریتانیاحوزه انتخابیه هفتادویکم
مساحت
 • لندن بزرگ۶۰۷ مایل مربع (۱۵۷۲ کیلومتر مربع)
 • شهری۶۷۱٫۰ مایل مربع (۱۷۳۷٫۹ کیلومتر مربع)
 • مترو۳۲۳۶ مایل مربع (۸۳۸۲ کیلومتر مربع)
بلندی۱۱۵ پا (۳۵ متر)
جمعیت
 (۲۰۱۵)[۲]
 • لندن بزرگ۸٬۶۷۳٬۷۱۳
 • شهری
۹٬۷۸۷٬۴۲۶
 • متروپولیتن لندن
۱۳٬۸۷۹٬۷۵۷
نام اهلیت(ها)لندنی
منطقه زمانیUTC (GMT)
 • تابستانی (DST)یوتی‌سی +۱ (BST)
مناطق کدهای پستی
۲۲ منطقه
  • E, EC, N, NW, SE, SW, W, WC, BR,CR, DA, EN, HA, IG, KT, RM, SM,
پیش‌شماره(های) تلفن
۹ منطقه
  • ۰۲۰, ۰۱۳۲۲, ۰۱۶۸۹, ۰۱۷۰۸, ۰۱۷۳۷, ۰۱۸۹۵, ۰۱۹۲۳, ۰۱۹۵۹, ۰۱۹۹۲
پلیسپولیس شهری لندن و پولیس متروپولیتن لندن
فرودگاه بین‌المللیفرودگاه هیترو لندن، فرودگاه لندن سی‌تی (هردو در داخل شهر) فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، فرودگاه جنوبی لندن (بیرون از شهر)
دامنه سطح‌بالای عمومی جغرافیایی.london
وبگاه

لندن یکی از شهرهای جهانی بسیار مهم بوده[۱۱] و قدرتمندترین،[۱۲] مطلوب‌ترین،[۱۳] تأثیرگذارترین،[۱۴] پربازدیدترین،[۱۵] گران‌ترین،[۱۶] پایدارترین،[۱۷] قابل سرمایه‌گذاری‌ترین،[۱۸] مناسب‌ترین شهر برای کار[۱۹] شناخته می‌شود. این شهر تأثیر بسزایی بر روی پژوهش، فرهنگ، هنر، داد و ستد، آموزش، سرگرمی، مد، اقتصاد، بهداشت و درمان، رسانه، خدمات تخصصی، توسعه گردشگری و حمل و نقل و در نهایت همزیستی نژادهای مختلف انسانی دارد.[۲۰] لندن از نظر عملکرد اقتصادی رتبهٔ ۲۶ ام را در میان ۳۰۰ شهر بزرگ جهان دارد.[۲۱] این شهر یکی از بزرگ‌ترین مراکز مالی[۲۲] و پنجمین یا ششمین شهر بر پایهٔ تولید ناخالص داخلی است.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷] لندن پربازدیدترین شهر از نظر تعداد مسافران خارجی[۲۸] و دارای شلوغ‌ترین سیستم فرودگاهی بر اساس ترافیک مسافر است.[۲۹] این شهر میزبان بیشترین تعداد شرکت‌های خرده‌فروشی بین‌المللی بوده[۳۰] و از این رو یک مقصد سرمایه‌گذاری پیش‌رو محسوب می‌شود.[۳۱] در سال ۲۰۲۰، لندن پس از مسکو دومین شهر از لحاظ تعداد میلیاردرها در اروپا[۳۲] و در سال ۲۰۱۹، دارای بیشترین تعداد فوق ثروتمندان در اروپا بوده‌است.[۳۳] این شهر دارای بیشترین تراکم دانشگاه‌ها در اروپا بوده[۳۴] و دانشگاه‌های رده بالایی مانند امپریال کالج، کینگز کالج (در حوزهٔ علوم طبیعی، پژوهش و کاربردی)، و مدرسهٔ اقتصاد (در حوزهٔ علوم اجتماعی) در آن قرار دارند.[۳۵] در سال ۲۰۱۲، لندن اولین شهری شد که تا کنون میزبان سه دوره از بازی‌های المپیک تابستانی بوده‌است.[۳۶]

لندن دارای چهار سایت رسمی میراث جهانی یونسکو شامل برج لندن، باغ‌های کیو، مجموعه بناهای کاخ وست‌مینیستر، کلیسای وست‌مینیستر و کلیسای سنت مارگریت، و منطقهٔ تاریخی گرینویچ است.

شهر لندن طبق آمارهای رسمی ۲۰۲۳ جمعیتی بالغ بر ۹،۴۰۰،۰۰۰ نفر را در داخل محدوده شهری خود گنجانده‌است و به عنوان سومین شهر پرجمعیت اروپا پس از استانبول و مسکو مطرح می‌شود. مساحت این شهر روز به روز افزایش می‌یابد، به طوری که امروزه شهر از محدوده خودش بزرگ‌تر شده‌است و جمعیتش به ۹،۴۰۰،۰۰۰ رسیده‌است. جمعیت منطقه پایتختی انگلستان بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون نفر تخمین زده می‌شود. مردم شهر لندن به دلیل مهاجرت از نقاط مختلف به این شهر، دارای تمدن، فرهنگ، دین و آداب و رسوم خاص خود هستند، به طوری که امروزه ۳۰۰ زبان گوناگون در این شهر تکلم می‌شود.

این شهر یکی از قطب‌های حمل و نقل بین‌المللی در جهان است و دارای پنج فرودگاه بین‌المللی است که عبارت‌اند از فرودگاه بین‌المللی هیثرو، فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، و فرودگاه لندن سی‌تی.

واژه‌شناسی ویرایش

لندن (London) اسمی باستانی است که از قرن اول دوران مشترک معمولاً به شکل لاتین‌شده لوندینیوم (Londinium) وجود داشته‌است.[۳۷]

اسم لندن تا سال ۱۸۸۹ به‌صورت رسمی فقط به سیتی لندن اشاره داشت اما از آن پس برای اشاره به شهرستان لندن و لندن بزرگ نیز استفاده شده‌است.[۳۸]

تاریخ ویرایش

ماقبل تاریخ ویرایش

در سال ۱۹۹۳ بقایای یک پل متعلق به عصر برنز در ساحل جنوبی رودخانه پیش از رسیدن به پل ووکسهال کشف شد.[۳۹] این پل می‌توانسته روی رودخانه تیمز قرار داشته باشد یا اینکه ساحل را به یک جزیره که اکنون دیگر وجود ندارد متصل کند. تاریخ‌گذاری رادیوکربن دو الوار نشان می‌دهد که آن‌ها متعلق به سال‌های ۱۲۸۵–۱۷۵۰ پیش از دوران مشترک هستند.

در سال ۲۰۱۰ زیربنای یک سازه بزرگ چوبی متعلق به سال‌های ۴۵۰۰–۴۸۰۰ پیش از دوران مشترک[۴۰] در ساحل جنوبی رودخانه تیمز پس از پل ووکسهال کشف شد.[۴۱] کاربرد این سازه متعلق به دوران میان‌سنگی مشخص نیست.

دوران آنگلوساکسون و وایکینگ‌ها ویرایش

پس از هجوم وایکینگ‌ها به انگلستان که به ساقط شدن دو پادشاهی نورثامبریا در شمال و مرسیا در مرکز منجر شد، پادشاهی وسکس در جنوب تنها حاکمیت انگلیسی بود که توانست استقلال خود را حفظ کند. پادشاهان این سرزمین بعدها توانستند با سلطه بر نواحی دیگر، حاکمیت بر کل انگلستان را به دست بگیرند و حتی خود را «امپراتوران کل بریتانیا» بخوانند. همین موضوع با تابع و خراج گذار نمودن مابقی انگلستان، سبب افزایش ثروت و اهمیت مناطق جنوبی به خصوص مراکز حکومتی آن‌ها، در ابتدا وینچستر و بعدها لندن، شد.[۴۲]

قرون وسطی ویرایش

ویلیام، دوک نورماندی، پس از پیروزی در نبرد هیستینگز در روز کریسمس ۱۰۶۶ در کلیسای وست‌مینستر به‌عنوان پادشاه انگلستان تاج‌گذاری کرد.[۴۳] ویلیام سپس برج لندن را برای تحت تأثیر قرار دادن ساکنان در راستای فرمان‌برداری بیشتر ساخت.[۴۴] در سال ۱۰۹۷، ویلیام دوم سالن وست‌مینستر را ساخت که در ادامه پایه‌ای برای کاخ وست‌مینستر شد.[۴۵][۴۶]

دوران مدرن متقدم ویرایش

در فاصله ۲ تا ۵ سپتامبر ۱۶۶۶ میلادی قسمت قرون وسطایی لندن که در داخل دیوار رومی شهر قرار داشت، در اثر یک آتش‌سوزی بسیار بزرگ به‌طور کلی ویران شد و از بین رفت. بازسازی شهر بیش از ده سال طول کشید و تحت سرپرستی دانشمند رابرت هوک به‌عنوان بازبین شهر لندن انجام گرفت.[۴۷][۴۸][۴۹] در سال ۱۷۰۸ شاهکار کریستوفر رن یعنی کلیسای جامع سنت پل تکمیل شد.

دوران مدرن متأخر و عصر حاضر ویرایش

با شروع انقلاب صنعتی در بریتانیا شهرنشینی به‌صورت بی‌سابقه‌ای رشد کرد و تعداد خیابان‌های بزرگ متمرکز به خرده‌فروشی و فعالیت‌های تجاری به‌سرعت زیاد شد.[۵۰][۵۱] لندن از سال ۱۸۳۱ تا ۱۹۲۵ بزرگ‌ترین شهر جهان (از نظر جمعیت) بود[۵۲] و چگالی جمعیتی آن به ۳۲۵ نفر در هر هکتار می‌رسید.[۵۳]

جغرافیا ویرایش

محدوده ویرایش

لندن، که به‌عنوان لندن بزرگ نیز شناخته می‌شود، یکی از نه ناحیه در انگلستان و بالاترین تقسیمی است که بیشتر کلان‌شهر را در بر می‌گیرد. سیتی لندن زمانی تمام زیستگاه را در بر می‌گرفت اما پس از گسترش نواحی شهری شرکت سیتی لندن در برابر تلاش‌ها برای یکی کردن سیتی با حومه شهر مقاومت کرد و به همین دلیل «لندن» به شیوه‌های مختلفی قابل تعریف است.[۵۴]

چهل درصد لندن بزرگ به‌وسیله شهر پستی لندن پوشش داده می‌شود که در آن‌جا "LONDON" بخشی از آدرس‌های پستی است.[۵۵] پیش‌شماره تلفن لندن (۰۲۰) سطح بیشتری را پوشش می‌دهد که تقریباً هم‌اندازه لندن بزرگ است، گرچه مناطقی وجود دارند که اندکی خارج لندن بزرگ هستند و همان پیش‌شماره را دارند و مناطقی وجود دارند که داخل لندن بزرگ هستند و پیش‌شماره متفاوتی دارند. در برخی محل‌ها مرزهای لندن بزرگ با آزادراه ام۲۵ تراز شده‌اند.[۵۶]

لندن به دلیل برخی اهداف به لندن درونی و لندن بیرونی تقسیم شده‌است.[۵۷] همچنین، رودخانه تیمز لندن را به لندن شمالی و لندن جنوبی تقسیم می‌کند که دارای یک بخش غیررسمی لندن مرکزی نیز می‌شود. مختصات مرکز اسمی لندن، که به‌صورت سنتی النور کراس اصلی در چرینگ کراس نزدیک به تقاطع میدان ترافالگار و وایت‌هال است، تقریباً ۵۱°۳۰′۲۶″ شمالی ۰۰°۰۷′۳۹″ غربی / ۵۱٫۵۰۷۲۲°شمالی ۰٫۱۲۷۵۰°غربی / 51.50722; -0.12750 است.[۵۸]

اقلیم ویرایش

لندن
نمودار اقلیمی (راهنما)
ژفمآمژژآساُند
 
 
۵۴
 
۹
۳
 
 
۵۲
 
۱۱
۵
 
 
۶۲
 
۱۵
۸
 
 
۵۷
 
۱۹
۱۱
 
 
۵۳
 
۲۳
۱۳
 
 
۳۸
 
۲۳
۱۴
 
 
۵۳
 
۲۰
۱۱
 
 
۴۷
 
۱۷
۸
 
 
۴۵
 
۱۳
۵
 
 
۴۲
 
۱۱
۴
 
 
۳۴
 
۸
۲
 
 
۵۲
 
۸
۲
میانگین بالاترین و پایین‌ترین دما به مقیاس سانتیگراد
بارندگی به مقیاس میلی‌متر

بازه دمای لندن از حداکثر ۴۰٫۲ درجه سانتی‌گراد (۱۰۴٫۴ درجه فارنهایت) در هیترو در تاریخ ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۲ تا حداقل ۱۶٫۱- درجه سانتی‌گراد (۳٫۰ درجه فارنهایت) در نورثولت در تاریخ ۱ ژانویه ۱۹۶۲ متغیر بوده‌است.[۵۹][۶۰]

تاریخچه مقدار فشار اتمسفری در این شهر از سال ۱۶۹۲ ضبط شده‌است. بالاترین مقدار فشار در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۰ برابر مقدار ۱۰۴۹٫۸ میلی‌بار (۳۱٫۰۰ اینچ جیوه) بوده‌است.[۶۱]

تابستان‌ها معمولاً گرم و گاهی سوزان هستند. دمای هوای میانگین لندن در ماه ژوئیه ۲۳٫۵ درجه سانتی‌گراد (۷۴٫۳ درجه فارنهایت) است. به‌طور متوسط هر سال در لندن ۳۱ روز با دمای بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد (۷۷٫۰ درجه فارنهایت) و ۴٫۲ روز با دمای بالای ۳۰٫۰ درجه سانتی‌گراد (۸۶٫۰ درجه فارنهایت) دارد. در مدت موج گرمای اروپایی ۲۰۰۳ گرمای طولانی‌مدت باعث صدها مرگ مرتبط با گرما شد.[۶۲]

زمستان‌ها معمولاً سرد هستند و تغییرات دمایی کم است. برف سنگین نادر است اما معمولاً در هر زمستان حداقل یک بار برف می‌بارد. بهار و پاییز دمای مطبوعی دارند. لندن به‌عنوان یک شهر بزرگ به‌صورت قابل‌توجهی دارای اثر جزیره گرمایی شهری است،[۶۳] به‌طوری که مرکز لندن گاهی ۵ درجه سانتی‌گراد (۹ درجه فارنهایت) از حومه و حاشیه شهر گرمتر می‌شود.

مناطق ویرایش

نواحی شهری در لندن با نام‌هایی مانند می‌فر، سات‌ارک، ومبلی و وایت‌چپل شناسایی می‌شوند. این نام‌ها به‌صورت غیررسمی تخصیص داده شده‌اند و ممکن است نام روستاهایی باشند که با گسترش شهری جذب شده‌اند یا نام قدیمی منطقه‌ها و محله‌هایی باشند که بعدها جایگزین شده باشند. این نام‌ها به‌صورت سنتی مورد استفاده باقی مانده‌اند و به یک محله با ویژگی‌های خاص اشاره می‌کنند اما مرزهای رسمی ندارند.

لندن بزرگ در سال ۱۹۶۵ به ۳۲ منطقه لندن به‌اضافه سیتی لندن تقسیم شد.[۶۴][۶۵] سیتی لندن منطقه مالی اصلی است[۶۶] و کنری وورف اخیراً به‌عنوان یک مرکز مالی و تجاری توسعه داده شده‌است.

منظره شهر ویرایش

مدیریت ویرایش

 
شماره ۱۰ خیابان داونینگ، محل سکونت رسمی نخست‌وزیر بریتانیا.

مدیریت محلی ویرایش

مدیریت لندن از دو سطح تشکیل شده‌است: سطح شهری-استراتژیک و سطح محلی. اداره تصدی لندن بزرگ (GLA) هماهنگی‌های مربوط به سطح شهری را برعهده دارد و مدیریت سطح محلی برعهده ۳۳ مقام کوچکتر است.[۶۷] اداره تصدی لندن بزرگ از دو جزء که از طریق انتخابات مشخص می‌شوند تشکیل می‌شود: شهردار لندن که قدرت اجرایی دارد و شورای شهر لندن که تصمیمات شهردار را به‌دقت بررسی می‌کند و می‌تواند پیشنهاد بودجه سالانه شهردار را قبول یا رد کند. مقر اصلی اداره تصدی لندن در سیتی هال در منطقه نیوهام لندن قرار دارد. صادق خان از سال ۲۰۱۶ شهردار لندن است.[۶۸][۶۹]

دولت ملی ویرایش

لندن محل استقرار دولت بریتانیا است. محل سکونت نخست‌وزیر بریتانیا در شماره ۱۰ خیابان داونینگ و بسیاری از وزارتخانه‌های دولتی در نزدیکی کاخ وست‌مینستر و مخصوصاً در طول خیابان وایت‌هال قرار دارند.[۷۰]

جمعیت‌شناسی ویرایش

سرشماری ۲۰۲۱ - جمعیت لندن براساس کشور محل تولد[۷۱]
کشور محل تولد جمعیت درصد
  بریتانیا ۵٬۲۲۳٬۹۸۶ ۵۹٫۴
خارج بریتانیا ۳٬۵۷۵٬۷۳۹ ۴۰٫۶
  هند ۳۲۲٬۶۴۴ ۳٫۷
  رومانی ۱۷۵٬۹۹۱ ۲٫۰
  لهستان ۱۴۹٬۳۹۷ ۱٫۷
  بنگلادش ۱۳۸٬۸۹۵ ۱٫۶
  پاکستان ۱۲۹٬۷۷۴ ۱٫۵
  ایتالیا ۱۲۶٬۰۵۹ ۱٫۴
  نیجریه ۱۱۷٬۱۴۵ ۱٫۳
  جمهوری ایرلند ۹۶٬۵۶۶ ۱٫۱
  سری‌لانکا ۸۰٬۳۷۹ ۰٫۹
  فرانسه ۷۷٬۷۱۵ ۰٫۹
دیگر ۲٬۱۶۱٬۱۷۴ ۲۴٫۶
جمع ۸٬۷۹۹٬۷۲۵ ۱۰۰٫۰

سرشماری ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که ۳٬۵۷۵٬۷۳۹ نفر یا ۴۰٫۶ درصد جمعیت لندن متولد خارج بریتانیا هستند که باعث می‌شود لندن دومین شهر بزرگ بعد از نیویورک از نظر مقدار مطلق جمعیت مهاجر باشد.[۷۲] حدود ۶۹ درصد کودکان متولد سال ۲۰۱۵ در لندن حداقل دارای یک والد متولد خارج هستند.[۷۳] جدول زیر رایج‌ترین کشورهای محل تولد ساکنان لندن را نشان می‌دهد. قابل توجه است که تعدادی از ساکنان متولد آلمان در واقع کودکانی هستند که در زمان خدمت والدینشان به نیروهای نظامی بریتانیا در آلمان به‌دنیا آمده‌اند.[۷۴]

صنعتی‌شدن باعث شد که جمعیت لندن در قرن ۱۹ و ۲۰ زیاد شود و در یک بازه زمانی در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ لندن پرجمعیت‌ترین شهر جهان بود. بیشترین مقدار آن ۸٬۶۱۵٬۲۴۵ در سال ۱۹۳۹ قبل از شروع جنگ جهانی دوم بود اما در سرشماری ۲۰۰۱ مقدار آن به ۷٬۱۹۲٬۰۹۱ کاهش پیدا کرد. جمعیت در بین دو سرشماری ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ حدود یک میلیون افزایش پیدا کرد و به ۸٬۱۷۳٬۹۴۱ رسید.[۷۵]

ساختار و میانه سن ویرایش

لندن بیرونی
لندن درونی
هرم جمعیتی لندن درونی و لندن بیرونی.

ساختار سنی لندن در سال ۲۰۱۸ به‌صورت زیر بوده‌است:

  • ۱۴ سال و جوان‌تر: در لندن بیرونی ۲۰٫۶ درصد و در لندن درونی ۱۸ درصد،
  • ۱۵ تا ۲۴ سال: در لندن بیرونی ۱۱٫۱ درصد و در لندن درونی ۱۰٫۲ درصد،
  • ۲۵ تا ۴۴ سال: در لندن بیرونی ۳۰٫۶ درصد و در لندن درونی ۳۹٫۷ درصد،
  • ۴۵ تا ۶۴ سال: در لندن بیرونی ۲۴ درصد و در لندن درونی ۲۰٫۷ درصد،
  • ۶۵ و مسن‌تر: در لندن بیرونی ۱۳٫۶ درصد و در لندن درونی ۹٫۳ درصد.

میانه سنی در سال ۲۰۱۸ در لندن ۳۶٫۵ سال بوده‌است که از میانه سنی بریتانیا که ۴۰٫۳ سال است مقدار کمتری دارد و جوانتر است.[۷۶]

مذهب ویرایش

دین در شهر لندن (۲۰۱۱)[۷۷]
دین درصد
مسیحی
۴۸٫۴٪
بدون دین
۲۰٫۷٪
مسلمان
۱۲٫۴٪
دین اظهار نشده
۸٫۵٪
هندو
۵٫۰٪
یهودی
۱٫۸٪
سیک
۱٫۵٪
بودایی
۱٫۰٪
دیگر
۰٫۶٪

براساس سرشماری ۲۰۱۱ بریتانیا ۴۸٫۴٪ مردم شهر لندن مسیحی هستند، پس از ۲۰٫۷٪ مردم این شهر بدون دین، ۱۲٫۴٪ مسلمان، ۵٪ هندو، ۱٫۸٪ یهودی، ۱٫۵٪ سیک، ۱٪ بودایی، ۰٫۶ سایر ادیان و ۸٫۵٪ دین خود را اظهار نکرده‌اند.

لهجه‌ها ویرایش

کاکنی به‌صورت گسترده‌ای در لندن مخصوصاً به‌وسیله طبقه کارگر و طبقه متوسط رو به پایین صحبت می‌شود. این لهجه به منطقه ایست اند و منطقه وسیع‌تر ایست لندن نسبت داده می‌شود و اینکه آغاز آن در قرن ۱۸ میلادی بوده‌است. اما نظر دیگری وجود دارد که شیوه سخن کاکنی بسیار قدیمی‌تر است.[۷۸]

انگلیسی فصیح به‌صورت سنتی لهجه استاندارد انگلیسی بریتانیایی در نظر گرفته می‌شود.[۷۹] این لهجه همبستگی جغرافیایی ندارد،[۸۰] اما به‌صورت سنتی به‌عنوان شیوه سخن استاندارد در لندن و جنوب شرقی انگستان نیز تعریف می‌شود.[۸۱] این لهجه بیشتر به‌وسیله طبقه فرادست و طبقه متوسط رو به بالا صحبت می‌شود.[۸۲][۸۳]

انگلیسی پای‌رودی لهجه‌ای میانی بین کاکنی و فصیح است.[۸۴] این لهجه به‌وسیله طیف وسعی از مردم از طبقات مختلف در لندن و جنوب شرق انگلستان صحبت می‌شود و به رود تیمز و پای‌رود آن نسبت داده می‌شود.[۸۵]

اقتصاد ویرایش

سیتی لندن ویرایش

صنعت مالی لندن در سیتی لندن و کنری وورف، دو منطقه تجاری مهم در لندن، مستقر است. لندن یک مرکز مالی برجسته جهانی و مهم‌ترین محل سرمایه‌گذاری است. تولید ناخالصی شهر لندن برابر با ۱٫۰۷ تریلیون دلار بوده‌است دو برابر کل تولید ناخالصی داخلی کشور ایران در سال ۲۰۱۹.[۸۶][۸۷] لندن پس از مدتی کوتاهی بعد از سال ۱۷۹۵ که جمهوری هلند در برابر ارتش‌های ناپلئونی فروپاشید به یک مرکز برجسته مالی تبدیل شد. این اتفاق موجب انتقال بسیاری از بانکداران مستقر در آمستردام به لندن شد. همچنین برجستگی سیستم بازار-محور لندن در مقایسه با سیستم بانک-محور در آمستردام در قرن ۱۸ بیشتر شد.[۸۸]

 
بانک انگلستان که در سال ۱۶۹۴ تأسیس شده‌است الگویی برای بانک‌های مرکزی امروزی محسوب می‌شود.

لندن در میانه قرن ۱۹ به یک مرکز مالی پیشرو تبدیل شده بود و در انتهای آن قرن بیش از نیمی از تجارت دنیا با پول رایج بریتانیا تأمین مالی می‌شد.[۸۹] در سال ۲۰۱۶ لندن در صدر رتبه‌بندی شاخص مراکز مالی جهانی (GFCI) قرار داشت.[۹۰]

تا میانه سال ۲۰۰۷ حدود ۳۲۵۰۰۰ نفر در حوزه خدمات مالی در لندن مشغول به کار بوده‌اند. بیش از ۴۸۰ بانک خارجی در لندن حضور دارند که از هر شهر دیگری در جهان بیشتر است. همچنین، لندن بزرگ‌ترین مرکز تجارت ارز است. حجم میانگین روزانه تجارت ارز ۵٫۱ تریلیون دلار است و حدود ۳۷ درصد آن در لندن انجام می‌شود.[۹۱] سیتی لندن در کنار ساختمان‌های مرکزی مربوط به بخش خدمات حرفه‌ای، بانک انگلستان، بورس لندن و لویدز لندن را نیز در خود جای داده‌است.[۹۲]

گردشگری ویرایش

 
موزه تاریخ طبیعی لندن

لندن یکی از مراکز اصلی گردشگری و یکی از صنایع مهم این شهر محسوب می‌شود[۹۳] و میزان درآمد حاصل از گردشگران سالانه ۱۵ میلیارد پوند است.[۹۴] لندن با داشتن ۱۴ میلیون گردشگری بین‌المللی پربازدیدترین شهر در اروپا محسوب می‌شود.[۹۵]

در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۰ مکان پربازدید در شهر لندن به شرح زیر است:[۹۶]

فرهنگ ویرایش

شهر لندن از فرهنگ بسیار غنی در طول تاریخ برخوردار است. لندن مرکز انگلیسی‌ها در قاره اروپا است.

تفریح و سرگرمی ویرایش

لندن به دلیل داشتن جمعیت زیاد و تنوع قومیتی ، غذاهای بسیار متنوعی را فراهم می‌کند. مراکز غذایی شامل رستوران‌های بنگلادشی در خیابان بریک‌لین و رستوران‌های چینی در محله چینی‌ها است.[۹۷] تعداد زیادی رستوران چینی بیرون‌بر در سراسر لندن وجود دارند و رستوران‌های هندی نیز غذاهای هندی و انگلیسی-هندی ارائه می‌کنند.[۹۸] اولین مغازه چیپس و ماهی تقریباً در ۱۸۶۰ میلادی به‌وسیله جوزف مالین، یک مهاجر یهودی، در ناحیه بو در لندن بازگشایی شد.[۹۹][۱۰۰] صبحانه کامل انگلیسی از دوره ویکتوریا وجود داشته‌است و بسیاری از کافه‌های لندن در تمام روز آن را ارائه می‌کنند.[۱۰۱] پنج رستوران ۳-ستاره میشلن در لندن وجود دارند که از جمله آن‌ها رستوران گوردون رمزی در چلسی است.[۱۰۲]

رژه افتخار در لندن سال ۲۰۱۸

در لندن رویدادهای سالانه متنوعی برگزار می‌شوند که اولین آنها مراسم نسبتاً جدید سال نو، یک نمایش آتش‌بازی در چشم لندن، است. دومین جشن خیابانی بزرگ دنیا، کارناوال ناتینگ‌هیل، هر سال در آخرین تعطیلات بانک ماه اوت برگزار می‌شود. مراسم سنتی نمایش لرد شهردار با چندین قرن قدمت در ماه نوامبر انتخاب شهردار جدید شهر لندن را با راهپیمایی در خیابان‌های شهر جشن می‌گیرد. مراسم سنتی رژه رنگ‌ها یک مراسم نظامی رسمی است که به‌وسیله ارتش‌های بریتانیا و اتحادیه کشورهای همسود در ماه ژوئن برای تجلیل روز تولد رسمی پادشاه برگزار می‌شود.

فیلم و تلویزیون ویرایش

لندن نقش زیادی در صنعت فیلم داشته‌است. استودیوهای بزرگی همچون پاین‌وود، الستری، ایلینگ، شپرتون، تویکنهام و لیوزدن در لندن یا همسایگی آن قرار دارند و مجموعه‌های قابل‌توجهی همچون جیمز باند و هری پاتر در آنجا تولید شده‌اند.[۱۰۳][۱۰۴] دفتر اصلی ورکینگ تایتل فیلمز در لندن قرار دارد.[۱۰۵] یک اجتماع پس‌تولید به مرکزیت سوهو در لندن ایجاد شده‌است و لندن شش مورد از بزرگ‌ترین شرکت‌های جلوه‌های بصری (مثل فریم‌استور) را در خود جای داده‌است.[۱۰۶]

لندن یک مرکز مهم تولید تلویزیونی است و استودیوهایی همچون مرکز تلویزیون، آی‌تی‌وی استودیو، اسکای استودیو و فاونتن استودیو در آنجا قرار دارند. فاونتن استودیو مجموعه‌های پاپ آیدل، ایکس فاکتور و بریتینز گات تلنت را میزبانی کرده‌است که بعداً قالب آن‌ها به سراسر دنیا صادر شد.[۱۰۷][۱۰۸]

موزه‌ها، گالری‌ها و کتابخانه‌ها ویرایش

موزه‌ها و گالری‌های زیادی در لندن وجود دارند که بازدید از اغلب آن‌ها رایگان است. این مجموعه‌ها یک جاذبه توریستی بزرگ و دارای نقش مهم پژوهشی هستند. نخستین این مجموعه‌ها موزه بریتانیا در بلومزبری است که در سال ۱۷۵۳ تأسیس شده‌است.[۱۰۹]

کتابخانه بریتانیا دومین کتابخانه بزرگ در دنیا و کتابخانه ملی بریتانیا است.[۱۱۰][۱۱۱][۱۱۲] از جمله کتابخانه‌های دیگر می‌توان موارد زیر را ذکر کرد: کتابخانه ولکام، کتابخانه و مرکز تحقیقات دانا، کتابخانه علوم سیاسی و اقتصادی در مدرسه اقتصاد لندن، کتابخانه مرکزی امپریال کالج، کتابخانه مان در کینگز کالج لندن و کتابخانه مجلس سنا در دانشگاه لندن.[۱۱۳][۱۱۴]

پارک‌ها و باغ‌ها ویرایش

بزرگ‌ترین پارک‌ها در منطقه مرکزی لندن شامل ۳ پارک سلطنتی، هاید پارک، باغ‌های کنزینگتون و ریجنتز پارک هستند.[۱۱۵] رجنتز پارک شامل باغ‌وحش لندن می‌شود که از قدیمی‌ترین باغ‌وحش‌های علمی جهان است، این پارک در نزدیکی موزه مادام توسو قرار دارد.[۱۱۶][۱۱۷]

سنت جیمز پارک و گرین پارک از پارک‌های کوچک‌تر سلطنتی در نزدیکی مرکز لندن هستند.[۱۱۸] تعدادی از پارک‌ها خارج از منطقه شهری لندن قرار دارند، از جمله گرینویچ پارک که در جنوب شرقی[۱۱۹] و بوشی پارک و ریچموند پارک که در جنوب غربی شهر لندن قرار دارند.[۱۲۰][۱۲۱]

ترابری ویرایش

کنترل و گسترش حمل‌ونقل یکی از وظایف اصلی شهرداری لندن است، لندن یکی از قدیمی‌ترین و مجهزترین شهرهای جهان در زمینه ترابری عمومی است، متروی لندن که در سال ۱۸۶۳ تأسیس شده قدیمی‌ترین مترو جهان[۱۲۲][۱۲۳] و با ۲۷۰ ایستگاه دومین مترو جهان از لحاظ مسافت می‌باشد.[۱۲۴] همچنین لندن دارای خطوط متعدد ریلی و ایستگاه‌های قطار برای جابه‌جایی مسافر به مناطق حومه و تمام انگلستان می‌باشد. متروی لندن سالانه (۲۰۲۳–۲۰۲۲) ۱٫۰۲۶ میلیارد سفر انجام می‌دهد.[۱۲۲][۱۲۳][۱۲۵]

پنج فرودگاه هیترو لندن، فرودگاه گاتویک، فرودگاه استانستد لندن، فرودگاه لوتن لندن، و فرودگاه لندن سی‌تی که در اطراف لندن قرار دارد ترابری هوایی را در این شهر فراهم کرده‌است.

جاده‌ها ویرایش

گرچه بیشتر سفرها در لندن مرکزی با حمل و نقل عمومی انجام می‌شود، سفر با ماشین در حومه شهر رواج دارد. تعدادی جاده کمربندی در شهر وجود دارند که از جمله آن‌ها موارد زیر قابل ذکر هستند: جاده کمربندی داخلی (اطراف مرکز شهر)، جاده‌های مدور شمالی و جنوبی (داخل حومه)، و بزرگراه بیرونی (آزادراه ام۲۵ که در بیشتر نقاط مقداری بعد از مناطق تجمع جمعیتی قرار دارد). این جاده‌های کمربندی با تعدادی جاده شلوغ شعاعی تقاطع دارند اما تعداد خیلی کمی از آن‌ها وارد لندن مرکزی می‌شوند. آزادراه ام۲۵ با طول ۱۸۸ کیلومتر (۱۱۷ مایل) دومین بزرگراه کمربندی طولانی در اروپا است.[۱۲۶] جاده ای۱ و آزادراه ام۱ لندن را به لیدز، نیوکاسل و ادینبرو متصل می‌کنند.[۱۲۷]

اتوبوس‌های شهری، بین‌شهری و تراموآ ویرایش

 
اتوبوس نیو رودمستر که جایگزین اِی‌ای‌سی رودمستر شد و در سال ۲۰۱۲ وارد سرویس شد. اتوبوس‌های دوطبقه قرمز از نمادهای لندن هستند.

شبکه اتوبوس‌های شهری لندن با ۹٫۳۰۰ وسیله نقلیه در بیش از ۶۷۵ مسیر با حدود ۱۹٫۰۰۰ ایستگاه به‌صورت ۲۴ ساعته فعالیت می‌کند.[۱۲۸] بیش از ۲ میلیارد سفر در سال ۲۰۱۹ در این شبکه انجام شده‌است.[۱۲۹] از سال ۲۰۱۰ گردش مالی این شبکه به‌صورت میانگین ۱٫۲ میلیارد پوند بوده‌است.[۱۳۰] لندن یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های اتوبوسی قابل دسترس برای ویلچر در دنیا را دارد[۱۳۱] و از سال ۲۰۰۷ با معرفی اعلان‌های سمعی-بصری برای افراد دارای مشکلات بینایی و شنوایی دسترس‌پذیرتر نیز شده‌است.[۱۳۲]

مرکز اتوبوس‌های بین‌شهری لندن ایستگاه اتوبوس‌های بین‌شهری ویکتوریا یک ساختمان آرت دکو بازگشایی‌شده در سال ۱۹۳۲ است. این ایستگاه در گذشته به‌وسیله مجموعه‌ای از شرکت‌ها ذیل نام اتوبوس‌های بین‌شهری ساحلی لندن مدیریت می‌شد، اما خدمات اتوبوس‌های بین‌شهری و ایستگاه آن در سال ۱۹۷۰ ملی شدند و به بخشی از شرکت ملی اتوبوسرانی تبدیل شدند. ایستگاه اتوبوس در سال ۱۹۸۸ به‌وسیله حمل‌ونقل لندن (که بعداً به شرکت حمل و نقل لندن تغییر نام داد) خریداری شد. ایستگاه اتوبوس‌های بین‌شهری ویکتوریا سالانه به ۱۴ میلیون مسافر به مقاصدی در بریتانیا و قاره اروپا خدمات می‌دهد.[۱۳۳]

لندن دارای یک شبکه مدرن تراموآ به نام ترام‌لینک است که مرکز آن در کرویدون در لندن جنوبی قرار دارد. شبکه تراموآ دارای ۳۹ ایستگاه و ۴ خط است و ۲۸ میلیون مسافر را در سال ۲۰۱۳ جابه‌جا کرده‌است.[۱۳۴][۱۳۵] شرکت حمل و نقل لندن از سال ۲۰۰۸ مالک تمام شبکه ترام‌لینک است و آن را اداره می‌کند.[۱۳۶]

دوچرخه‌سواری ویرایش

 
محل کرایه دوچرخه نزدیک به محله ویکتوریا در لندن مرکزی.

در منطقه لندن بزرگ روزانه حدود ۶۷۰٫۰۰۰ نفر از دوچرخه استفاده می‌کنند.[۱۳۷] یعنی حدود ۷٪ از جمعیت ۸٫۸ میلیونی در هر روز از دوچرخه استفاده می‌کنند.[۱۳۸] محبوبیت دوچرخه به‌عنوان روشی برای جابه‌جایی در لندن در حال افزایش است. اجرای برنامه سامانه دوچرخه اشتراکی در ژوئیه ۲۰۱۰ موفقیت‌آمیز بوده‌است و به‌صورت کلی بازخورد خوبی دریافت کرده‌است.[۱۳۹]

بندر و قایق‌های رودخانه‌ای ویرایش

بندر لندن که زمانی بزرگ‌ترین بندر در دنیا بود اکنون بزرگ‌ترین بندر بریتانیاست[۱۴۰] که سالانه (در سال ۲۰۲۰) بیش از ۴۷ میلیون تن محموله کشتی را جابه‌جا می‌کند.[۱۴۱] بیشتر این بارهای کشتی از بندر تیلبوری عبور می‌کنند که خارج مرزهای لندن بزرگ قرار دارد.[۱۴۱]

خدمات قایق‌سواری بر روی رودخانه تیمز به‌منظور جابه‌جایی و گردشگری وجود دارد که به آن کشتی‌های تندرو (کلیپرز) تیمز گفته می‌شود.[۱۴۲] در اسکله‌های مهم مانند اسکله کنری وورف، اسکله پل لندن، اسکله نیروگاه بترسی و اسکله چشم لندن در زمان جابه‌جایی مسافران حداقل هر ۲۰ دقیقه یک کشتی حرکت می‌کند.[۱۴۳] کشتی‌های مسافربری (فری) وولویچ یکی از خدمات پر رفت‌وآمد است که جاده‌های مدور شمالی و جنوبی را به یکدیگر متصل می‌کند و سالانه ۲٫۵ میلیون مسافر از آن استفاده می‌کنند.[۱۴۴]

آموزش ویرایش

آموزش دانشگاهی ویرایش

لندن یک مرکز مهم آموزش و پژوهش تحصیلات عالی است و دارای بالاترین تمرکز مؤسسات تحصیلی در اروپا است.[۳۴] طبق گزارشی از رتبه‌بندی دانشگاهی کیواس در سال ۲۰۱۵/۲۰۱۶ لندن دارای بالاترین تمرکز دانشگاه‌های تراز اول در دنیا است.[۱۴۵][۱۴۶] جمعیت دانشجویان بین‌المللی لندن حدود ۱۱۰٬۰۰۰ نفر است که از هر شهر دیگری در دنیا بیشتر است.[۱۴۷] گزارشی از پرایس‌واترهاوس‌کوپرز در سال ۲۰۱۴ به لندن عنوان پایتخت جهانی تحصیلات عالی را داد.[۱۴۸]

 
بیمارستان سنت ماری که یکی از بخش‌های اصلی مدرسه پزشکی امپریال کالج است که الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸ در آزمایشگاه طبقه دوم آنجا پنی سیلین را کشف کرد.

تعدادی از مؤسسات پیشروی تحصیلی در لندن قرار دارند. در رتبه‌بندی دانشگاهی کیواس سال ۲۰۲۲ امپریال کالج لندن دارای رتبه ۶، کالج دانشگاهی لندن دارای رتبه ۸ و کینگز کالج لندن دارای رتبه ۳۷ هستند.[۱۴۹] تمام این مؤسسات به‌صورت منظم رتبه‌های بالایی را کسب می‌کنند. امپریال کالج لندن در سال ۲۰۲۱ دانشگاه اول بریتانیا در چارچوب قطب پژوهشی شد.[۱۵۰]مدرسه اقتصاد لندن به‌عنوان یکی از مؤسسات پیشروی جهانی در آموزش و پژوهش علوم اجتماعی توصیف می‌شود.[۱۵۱]مدرسه کسب‌وکار لندن نیز به‌عنوان یک مؤسسه پیشروی جهانی درنظر گرفته می‌شود و مدرک مدیریت ارشد کسب‌وکار آن در سال ۲۰۱۵ از طرف فایننشال تایمز در رتبه دوم جهان قرار گرفت.[۱۵۲] لندن همچنین خانه سه مورد از ده مدرسه برتر جهانی در حوزه هنرهای نمایشی است (طبق رتبه‌بندی دانشگاهی کیواس در سال ۲۰۲۰[۱۵۳]): کالج سلطنتی موسیقی دارای رتبه ۲، آکادمی سلطنتی موسیقی دارای رتبه ۴ و مدرسه موسیقی و نمایش گیلدهال دارای رتبه ۶.[۱۵۴]

پنج مدرسه پزشکی بزرگ در لندن قرار دارند: مدرسه پزشکی و دندان‌پزشکی بارتس و لندن (بخشی از دانشگاه کوئین مریمدرسه پزشکی کینگز کالج لندن (بزرگ‌ترین مدرسه پزشکی در اروپا)، مدرسه پزشکی امپریال کالج، مدرسه پزشکی کالج دانشگاهی لندن و مدرسه پزشکی بیمارستان سنت جورج دانشگاه لندن. لندن همچنین دارای تعداد زیادی بیمارستان آموزشی است. همچنین، لندن یکی از مراکز بزرگ تحقیقات حوزه زیست‌پزشکی است، به‌طوری که سه مورد از هشت مرکز دانشگاهی پزشکی بریتانیا در این شهر واقع شده‌اند: خدمات درمانی امپریال کالج، شرکای سلامت کینگ و شرکای کالج دانشگاهی لندن (که بزرگ‌ترین مرکز در نوع خود است).[۱۵۵] تعداد زیادی از شرکت‌های زیست‌پزشکی و زیست‌فناوری که از این مؤسسات پژوهشی بیرون آمده‌اند در اطراف شهر مخصوصاً در وایت سیتی قرار دارند. اولین مدرسه پرستاری در دنیا که در سال ۱۸۶۰ توسط پرستار پیشگام فلورانس نایتینگل در بیمارستان سنت توماس تأسیس شد اکنون بخشی از کینگز کالج لندن است.[۱۵۶]

دانشگاه‌های اصلی لندن ویرایش

لیست زیر دانشگاه‌های اصلی لندن را نمایش می‌دهد. یک دانشگاه اصلی در نظر گرفته می‌شود اگر حداقل در دو مورد از سه نظام رتبه‌بندی ملی بریتانیا (راهنمای جامع دانشگاهی،[۱۵۷] گاردین[۱۵۸] و تایمز/ساندی تایمز[۱۵۹]) حضور داشته باشد.

انجمن‌ها ویرایش

انجمن سلطنتی و مؤسسه سلطنتی از جمله انجمن‌های علمی مهم مستقر در لندن هستند. انجمن سلطنتی فرهنگستان علوم ملی بریتانیا و قدیمی‌ترین مؤسسه علمی ملی است که در سال ۱۶۶۰ تأسیس شده‌است.[۱۶۰] مؤسسه سلطنتی در سال ۱۷۹۹ تأسیس شده‌است. مایکل فارادی در سال ۱۸۲۱ در زیرزمین مؤسسه سلطنتی پدیده موتور الکتریکی را به نمایش گذاشت.[۱۶۱] سخنرانی‌های کریسمس مؤسسه سلطنتی از سال ۱۸۲۵ موضوعات مختلفی را برای مخاطبین عام ارائه کرده‌است که از جمله سخنرانان آن می‌توان به فرانک وایتل مهندس هوافضا، دیوید اتنبرا طبیعت‌شناس و ریچارد داوکینز زیست‌شناس فرگشتی اشاره کرد.[۱۶۲]

ورزش ویرایش

لندن میزبان ۳ دوره بازی‌های المپیک تابستانی در سال‌های ۱۹۰۸، ۱۹۴۸ و ۲۰۱۲ بوده‌است.[۱۶۳][۱۶۴] لندن در ژوئیه ۲۰۰۵ میزبانی بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ و بازی‌های پارالمپیک تابستانی ۲۰۱۲ را به دست آورد و اولین شهری است که میزبان سه دوره از بازی‌های مدرن المپیک بوده.[۱۶۵] همچنین لندن میزبان بازی‌های اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع در سال ۱۹۳۴ بوده‌است. مسابقات جهانی دو و میدانی ۲۰۱۷ نیز در این شهر انجام خواهد شد.[۱۶۶]

فوتبال از محبوب‌ترین ورزش‌ها در شهر لندن است، تیم‌های آرسنال، چلسی، فولهام، کویینز پارک رنجرز، تاتنهام و وستهام یونایتد که در شهر لندن قرار دارند سابقه بازی در لیگ برتر انگلستان را دارند.

ورزشگاه ومبلی، ومبلی آرنا، ولوپارک لندن، زمین کریکت لورد، باشگاه تنیس و کروکت انگلستان، ورزشگاه تویینکهام، ورزشگاه المپیک لندن، ریوربنک آرنا، مرکز ورزش‌های آبی لندن، ورزشگاه او۲ آرنا لندن، کوپر باکس، ورزشگاه استمفورد بریج، ورزشگاه امارات و ورزشگاه وایت هارت لن از جمله مراکز ورزشی و فوتبالی شهر لندن هستند.

شهرهای خواهرخوانده ویرایش

لندن با ۴۶ شهر جهان خواهرخوانده است،[۱۶۷] مهم‌ترین این شهرها به ترتیب زیر است.

شهرهای زیر با لندن توافق‌نامه دوستی امضا کرده‌اند:

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. "London, United Kingdom Forecast: Weather Underground (weather and elevation at Bloomsbury)" (online). The Weather Underground, Inc. Retrieved 22 August 2014. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  2. "Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northerns Ireland". ONS. 23 June 2016. Retrieved 26 June 2016.
  3. "London". Collins Dictionary. n.d. Retrieved 23 September 2014.
  4. "The World Factbook". Central Intelligence Agency. 1 February 2014. Archived from the original on 7 January 2019. Retrieved 23 February 2014.
  5. "Roman London". Museum of London. n.d. Archived from the original on 22 March 2008.
  6. Joshua Fowler (5 July 2013). "London Government Act: Essex, Kent, Surrey and Middlesex 50 years on". BBC News.
  7. Laurence Cawley (1 August 2013). "The big debate: Is Bromley in London or Kent?". Bromley Times. Archived from the original on 19 April 2016. Retrieved 28 November 2020.
  8. Joanna Till (14 February 2012). "Croydon, London or Croydon, Surrey?". Croydon Advertiser. Archived from the original on 14 July 2014.
  9. "Government Offices for the English Regions, Fact Files: London". Office for National Statistics. Archived from the original on 24 January 2008. Retrieved 4 May 2008.
  10. Elcock, Howard (1994). Local Government: Policy and Management in Local Authorities. London: Routledge. p. 368. ISBN 978-0-415-10167-7.
  11. "Global Power City Index 2017". Institute for Urban Strategies – The Mori Memorial Foundation. Retrieved 23 November 2018.; Adewunmi, Bim (10 March 2013). "London: the everything capital of the world". The Guardian. London.; "What's The Capital of the World?". More Intelligent Life. Archived from the original on 22 September 2013. Retrieved 4 July 2013.
  12. "Global Power City Index 2018". The Mori Memorial Foundation. Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  13. "The Global Property Handbook a collaboration with Warburg Realty and Barnes International Realty – Wealth-X Report". Wealth-X. Retrieved 6 December 2018.
  14. Prince, Rosa (18 August 2014). "London the most influential city in the world according to Forbes". The Daily Telegraph. London. Retrieved 6 December 2018.
  15. "London Retains Crown in 2015 MasterCard Global Destinations Cities Index" (Press release). MasterCard. Archived from the original on 12 June 2020. Retrieved 6 December 2018.
  16. "London is World's Most Expensive City | PropertyTime". www.property-time.co.uk. Retrieved 6 December 2018.; "London Ranked Most Expensive to Live and Work, But Sydney & Los Angeles Offer Best Value". www.savills.com.au. Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 6 December 2018.
  17. Arcadis. "Citizen Centric Cities | 2018 Arcadis Sustainable Cities Index". www.arcadis.com. Retrieved 6 December 2018.
  18. "London triumphs as world's most attractive city for foreign investment". Information Age. 17 September 2015. Retrieved 6 December 2018.
  19. "London is crowned most popular city in the world for work". London Evening Standard. 25 June 2018. Retrieved 6 December 2018.
  20. "The World's Most Influential Cities 2014". Forbes. Retrieved 2 March 2015.; Dearden, Lizzie (7 October 2014). "London is 'the most desirable city in the world to work in', study finds". The Independent. London. Retrieved 2 March 2015.
  21. "London is on fire as the West's fastest growing city". CNN. 22 January 2015.
  22. [۱] Retrieved 7 October 2018.
  23. "The Most Dynamic Cities of 2025". Foreign Policy. Washington DC. September–October 2012. Archived from the original on 28 August 2012. Retrieved 28 September 2012.
  24. "Global city GDP rankings 2008–2025". PricewaterhouseCoopers. Archived from the original on 28 November 2010. Retrieved 16 November 2010.
  25. Calder, Simon (22 December 2007). "London, capital of the world". The Independent. London.
  26. Teodorczuk, Tom (20 March 2007). "London is the world capital of the 21st century ... says New York". London Evening Standard. Archived from the original on 25 November 2009.
  27. "London is world capital of culture says LSE expert" (Press release). London School of Economics. 11 March 2008. Archived from the original on 18 November 2011.
  28. "London tops ranking of destination cities". The Independent. London. 1 June 2011. Archived from the original on 3 June 2011. Retrieved 12 June 2012.
  29. "Beijing to overtake London as world's largest aviation hub". Centre for Aviation. Retrieved 12 June 2012.
  30. "Global Retail Report 2014". CBRE. Retrieved 27 August 2015.; Bourke, Joanna (18 May 2015). "London retains title as world's most international shopping destination". London Evening Standard. Retrieved 27 August 2015.
  31. "Global Cities Investment Monitor 2017" (PDF). KPMG. Archived from the original (PDF) on 5 September 2017. Retrieved 5 September 2017.; "Global Cities Investment Monitor 2016" (PDF). KPMG. Retrieved 12 September 2016.; "Global Investor Intentions Survey 2015". CBRE. Archived from the original on 23 August 2015. Retrieved 27 August 2015.; "London Top Target for Global Investors, Secondary Markets Gain Popularity". World Property Journal. Retrieved 27 August 2015.
  32. Giacomo Tognini. "World's Richest Cities: The Top 10 Cities Billionaires Call Home". Forbes. Retrieved July 31, 2020.
  33. [۲]
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ "Number of international students in London continues to grow" (Press release). Greater London Authority. 20 August 2008. Archived from the original on 24 November 2010.
  35. "Times Higher Education World University Rankings".; "Top Universities: Imperial College London".; "Top Universities: LSE". Retrieved 21 September 2019.
  36. "IOC elects London as the Host City of the Games of the XXX Olympiad in 2012". International Olympic Committee. 6 July 2005. Retrieved 3 June 2006.
  37. Mills, Anthony David (2001). A Dictionary of London Place Names. Oxford University Press. pp. 139. ISBN 978-0-19-280106-7. OCLC 45406491.
  38. Mills, David (2001). A Dictionary of London Place Names. Oxford University Press. pp. 140. ISBN 978-0-19-280106-7. OCLC 45406491.
  39. Denison, Simon (July 1999). "First 'London Bridge' in River Thames at Vauxhall". British Archaeology (46). Archived from the original on 27 April 2011. Retrieved 15 April 2011.
  40. "London's Oldest Prehistoric Structure". BAJR. 3 April 2015. Archived from the original on 7 July 2018. Retrieved 19 August 2018.
  41. Milne, Gustav. "London's Oldest Foreshore Structure!". Frog Blog. Thames Discovery Programme. Archived from the original on 30 April 2011. Retrieved 15 April 2011.
  42. Bloch، Feudal Society، 42.
  43. Ibeji, Mike (17 February 2011). "History – 1066 – King William". BBC. Archived from the original on 22 September 2009. Retrieved 29 March 2021.
  44. Tinniswood, Adrian. "A History of British Architecture — White Tower". BBC. Archived from the original on 13 February 2009. Retrieved 5 May 2008.
  45. "UK Parliament — Parliament: The building". UK Parliament. 9 November 2007. Archived from the original on 11 March 2008. Retrieved 27 April 2008.
  46. "Palace of Westminster". UK Parliament. Archived from the original on 4 April 2008. Retrieved 27 April 2008.
  47. Schofield, Dr. John (17 February 2011). "BBC – History – British History in depth: London After the Great Fire" (به انگلیسی). BBC. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 29 March 2021.
  48. "Rebuilding after the fire". Museum of London. Archived from the original on 1 February 2008. Retrieved 27 April 2008.
  49. Reddaway, Thomas Fiddian (1940). "The Rebuilding of London After the Great Fire". History. Jonathan Cape. 25 (98): 97–112. doi:10.1111/j.1468-229X.1940.tb00765.x. Retrieved 28 March 2021.
  50. White, Matthew. "The rise of cities in the 18th century". British Library. Archived from the original on 22 May 2022. Retrieved 11 June 2022.
  51. Christopher Watson (1993). K.B. Wildey; Wm H. Robinson (eds.). Trends in urbanisation. Proceedings of the First International Conference on Urban Pests. CiteSeerX 10.1.1.522.7409.
  52. "London: The greatest city". Channel 4. Archived from the original on 19 April 2009. Retrieved 25 March 2021.
  53. Bertaud, Alain (2018). Order without Design: How Markets Shape Cities. The MIT Press. ISBN 978-0-262-03876-8.
  54. Beavan, Charles; Bickersteth, Harry (1865). Reports of Cases in Chancery, Argued and Determined in the Rolls Court. Saunders and Benning.
  55. Stationery Office (1980). The Inner London Letter Post. H.M.S.O. p. 128. ISBN 978-0-10-251580-0.
  56. "The Essex, Greater London and Hertfordshire (County and London Borough Boundaries) Order". Office of Public Sector Information. 1993. Archived from the original on 7 January 2010. Retrieved 6 June 2008.
  57. London Government Act 1963. Office of Public Sector Information. 1996. ISBN 978-0-16-053895-7. Archived from the original on 17 August 2010. Retrieved 6 May 2008.
  58. "London — Features — Where is the Centre of London?". BBC. Archived from the original on 17 August 2010. Retrieved 6 June 2008.
  59. "1962". Trevor Harley. Retrieved 25 April 2021.
  60. "Search | Climate Data Online (CDO) | National Climatic Data Center (NCDC)". Archived from the original on 29 July 2019. Retrieved 1 August 2019.
  61. Amos, Jonathan (20 January 2020). "London breaks a high-pressure record". BBC News. Retrieved 13 February 2020.
  62. Johnson, H; Kovats, RS; McGregor, G; Stedman, J; Gibbs, M; Walton6, H (1 July 2005). "The impact of the 2003 heat wave on daily mortality in England and Wales and the use of rapid weekly mortality estimates". Eurosurveillance. 10 (7): 15–16. doi:10.2807/esm.10.07.00558-en. PMID 16088043.
  63. "London's Urban Heat Island: A Summary for Decision Makers" (PDF). Greater London Authority. October 2006. Archived from the original (PDF) on 16 August 2012. Retrieved 29 April 2015.
  64. "London boroughs — London Life, GLA". London Government. Archived from the original on 13 December 2007. Retrieved 3 November 2008.
  65. Dogan, Mattei; Kasarda, John D. (1988). The Metropolis Era. Sage. p. 99. ISBN 978-0-8039-2603-5.
  66. "London as a financial centre". Mayor of London. Archived from the original on 6 January 2008.
  67. "Who runs London – Find Out Who Runs London and How". London Councils. Retrieved 28 March 2021.
  68. James, William; Piper, Elizabeth (7 May 2016). "Labour's Khan becomes first Muslim mayor of London after bitter campaign". Reuters. Retrieved 19 September 2016.
  69. "London Elections 2016: Results". BBC News. Retrieved 7 May 2016.
  70. "Prime Minister's Office, 10 Downing Street". uk.gov. Retrieved 25 March 2021.
  71. "Census 2021 Bulk Data Download - TS012 Country of birth (detailed)". Durham University.
  72. "International migration, England and Wales: Census 2021". ONS. Retrieved 3 December 2022.
  73. "Most London babies have foreign-born parent بایگانی‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine". Financial Times. 1 December 2016.
  74. Kyambi, Sarah (2005). Beyond Black and White: Mapping New Immigrant Communities. London: Institute for Public Policy Research. ISBN 978-1-86030-284-8.
  75. "2011 Census. London population". Office for National Statistics. Retrieved 27 May 2015
  76. "The Age Distribution of the Population". Trust for London. 20 April 2020. Archived from the original on 2 July 2020. Retrieved 27 March 2021.
  77. 2011 Census, Key Statistics for Local Authorities in England and Wales
  78. "Cockney". Oxford English Dictionary (به انگلیسی). 17 August 2012. Retrieved 16 April 2021.
  79. Wells, John (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3rd ed.). Longman. p. xix, para 2.1. ISBN 978-1-4058-8118-0.
  80. "English language - Varieties of English". Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 16 April 2021.
  81. "English language – Characteristics of Modern English". Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 16 April 2021.
  82. "Pronunciation – Language systems". Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 16 April 2021.
  83. "Received Pronunciation". The British Library. Archived from the original on 28 July 2021. Retrieved 16 April 2021.
  84. "Estuary English Q and A – JCW". University College London. Archived from the original on 11 January 2010. Retrieved 16 August 2010.
  85. "Estuary English". University College London. Retrieved 16 April 2021.
  86. "The City of London's tumble – After the fall". The Economist. London. 29 November 2007. Archived from the original on 8 December 2012. Retrieved 15 May 2009.
  87. "Magnets for Money". The Economist. London. 13 September 2007. Archived from the original on 5 August 2009. Retrieved 15 May 2009.
  88. "Amsterdam and London as financial centers in the eighteenth century". Cambridge University Press. Retrieved 4 July 2022.
  89. "London - Finance". Encyclopaedia Britannica. Retrieved 4 July 2022.
  90. "The Global Financial Centres Index 20" (PDF). Archived from the original (PDF) on 28 September 2017. Retrieved 8 August 2019.
  91. "London's core role in euros under spotlight after Brexit vote". Reuters. 18 September 2016. Retrieved 28 March 2021.
  92. Mantle, Jonathan (1992). For Whom the Bell Tolls. London, SW7: Sinclair-Stevenson. ISBN 978-1-85619-152-4.{{cite book}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)
  93. "London is the HR centre of opportunity in the UK". PersonnelToday.com. 15 February 2005. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 3 June 2006.
  94. ""The Importance of Tourism in London" (PDF). Archived from the original (PDF) on 28 June 2007. Retrieved 5 April 2013.", Visit London. Retrieved on 3 June 2006.
  95. "Euromonitor International's Top 100 City Destinations Ranking". Euromonitor International. 10 January 2012. Retrieved 25 February 2012.
  96. "Top 10 London Attractions". Visit London. 1 April 2011. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2011.
  97. "Chinatown — Official website". Chinatown London. Archived from the original on 1 May 2011. Retrieved 27 April 2008.
  98. Sukhadwala, Sejal (12 April 2017). "How Long Have Londoners Been Eating Chinese Food For?". Londonist. Retrieved 14 June 2020.
  99. "Chipping away at the history of fish and chips". BBC. Retrieved 19 June 2022.
  100. "Fish & chips: Drinks & dishes you might not have realised were invented in London". The Telegraph. Retrieved 19 June 2022.
  101. "History Of The Traditional English Breakfast". English Breakfast Society. Retrieved 23 July 2022.
  102. "Gordon Ramsay celebrates having three Michelin stars for 21 years". Daily Record. Retrieved 22 July 2022.
  103. "The Harry Potter economy". The Economist. Retrieved 8 July 2022.
  104. "Film London – studio contacts". Filmlondon.org.uk. Archived from the original on 10 August 2017. Retrieved 27 May 2017.
  105. "Working Title Films". Universal Studios. Archived from the original on 26 April 2011. Retrieved 27 April 2008.
  106. "The UK's VFX Industry: In Profile". UK Screen Alliance. Retrieved 7 July 2022.
  107. "The scribbled note that changed TV". The Guardian. Retrieved 4 October 2019.
  108. "ITV: Simon Cowell Talks Strong Ties With Brit Broadcaster". Variety. 7 April 2015.
  109. "The Life and Curiosity of Hans Sloane". The British Library. Archived from the original on 19 November 2018. Retrieved 27 March 2021.
  110. Sen Nag, Dr. Oishimaya (5 March 2018). "The Largest Libraries In The World". World Atlas (به انگلیسی). Retrieved 30 March 2021.
  111. "British Library". HM Government. Retrieved 3 January 2020.
  112. "General Information | About the Library | Library of Congress". Library of Congress. Retrieved 30 March 2021.
  113. "List of repositories". Archives in London and the M25 area. Retrieved 3 January 2020.
  114. Bayley, Sian (21 February 2019). "Best libraries in London: The V&A, British Library, Wellcome Trust, BFI and more". Evening Standard. Retrieved 26 March 2021.
  115. "Kensington Gardens". The Royal Parks. 2008. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2008.
  116. "Madame Tussauds — Official website". Madame Tussauds. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 6 June 2008.
  117. "Madame Tussauds — Tourist Information". Tourist Information UK. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2008.
  118. "Green Park". The Royal Parks. 2008. Archived from the original on 1 February 2010. Retrieved 26 April 2008.
  119. "Greenwich Park". The Royal Parks. 2008. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2008.
  120. "Bushy Park". The Royal Parks. 2008. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2008.
  121. "Richmond Park". The Royal Parks. 2008. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 26 April 2008.
  122. ۱۲۲٫۰ ۱۲۲٫۱ "Oyster card celebrates 150th Tube anniversary". BBC News. 10 December 2012. Retrieved 10 January 2013.
  123. ۱۲۳٫۰ ۱۲۳٫۱ Transport for London. London Underground: History. ISBN 978-0-904711-30-1. Retrieved 30 December 2012.
  124. "Shanghai now the world's longest metro". Railway Gazette International. London. 4 May 2010. Archived from the original on 19 May 2011. Retrieved 4 May 2010.
  125. Transport for London (4 February 2023). "Public Transport Journeys by Type of Transport". London Datastore. Archived from the original on 22 March 2023. Retrieved 22 March 2023.
  126. "M25". Highways Agency. 25 June 2018. Archived from the original on 26 June 2018. Retrieved 25 June 2018.
  127. "SABRE - Road Lists - The First 99 - A1". Sabre-roads.org.uk. Archived from the original on 15 November 2021. Retrieved 14 June 2023.
  128. "What we do – Buses". Transport for London. Transport for London. Retrieved 5 April 2014.
  129. "Annual bus statistics: England 2019/20" (PDF). assets.publishing.service.gov.uk. Department of Transportation. 28 October 2020. p. 2. Retrieved 25 March 2021.
  130. "Government support for the bus industry and concessionary travel (England) (BUS05)". GOV.UK (BUS0501: Operating revenue for local bus services by revenue type, by metropolitan area status: England (ODS, 34.7KB)) (به انگلیسی). 24 March 2021. Retrieved 26 March 2021.
  131. "Most Accessible Cities Around The World". Sunrise Medical. 20 June 2017. Retrieved 26 March 2021.
  132. "Leading the way – Travelling with a sensory impairment in London" (PDF). Greater London Authority. 2016. Retrieved 26 March 2021.
  133. "Victoria Coach Station to remain major coach hub". Transport for London. Retrieved 11 June 2022.
  134. "Tram-endous boost for travellers – Transport for London". 13 May 2016. Archived from the original on 13 May 2016. Retrieved 26 March 2021.
  135. "Croydon Tramlink – Railway Technology". 22 February 2014. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 26 March 2021.
  136. "Statement of Accounts for the Year Ended 31 March 2008" (PDF). Transport of London. 25 June 2008. p. 67. Retrieved 26 March 2021.
  137. "Travel in London Report 9" (PDF). Transport for London. 2016. p. 143. Retrieved 25 March 2021.
  138. "United Kingdom: Greater London: Boroughs – Population Statistics, Charts and Map". citypopulation.de. Retrieved 25 March 2021.
  139. "Travel in London Report 9" (PDF). Travel in London. 2016. pp. 146–147. Retrieved 25 March 2021.
  140. "All freight tonnage traffic by port and year" (.ods, OpenDocument spreadsheet). Department for Transport. 14 July 2021.New data appended annually.
  141. ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ "Provisional Port Statistics 2009". Department for Transport. 10 June 2010. Archived from the original on 3 February 2011. Retrieved 26 April 2011.
  142. Steves, Rick (17 March 2020). Rick Steves England (به انگلیسی). Avalon Publishing. ISBN 978-1-64171-237-8.
  143. "Commute Through London – Uber Boat by Thames Clippers". thamesclippers.com (به انگلیسی). 2021. Retrieved 26 March 2021.
  144. "Woolwich Ferries celebrate 50 years of service". Transport of London. 16 April 2013. Archived from the original on 22 September 2013. Retrieved 26 March 2021.
  145. "QS World University Rankings® 2015/16". Top Universities. 11 September 2015. Archived from the original on 14 September 2015. Retrieved 27 March 2021.
  146. "Mayor of London says city is 'education capital of the world'". londonandpartners.com. Archived from the original on 30 November 2016. Retrieved 26 September 2015.
  147. Malthouse, Kit (1 January 1990). "Capital offer". timeshighereducation.com. Retrieved 27 March 2021.
  148. "Pricewaterhousecoopers" (PDF). Archived from the original (PDF) on 12 June 2018. Retrieved 26 September 2015.
  149. "QS World University Rankings 2023: Top Global Universities". Top Universities (به انگلیسی). Retrieved 19 September 2022.
  150. "REF 2021: Quality ratings hit new high in expanded assessment". Times Higher Education (THE) (به انگلیسی). 2022-05-12. Retrieved 2022-09-19.
  151. Hipwell, Deirdre (23 September 2007). "London School of Economics and Political Science". The Times. London. Archived from the original on 2 December 2008. Retrieved 27 March 2021.
  152. "FT Global MBA Rankings". Financial Times. London. Archived from the original on 4 May 2011. Retrieved 25 January 2010.
  153. "Performing Arts". Top Universities. 25 February 2020.
  154. "2022 QS World University Rankings by Subject: Performing Arts". Top Universities.com. Retrieved 26 June 2022.
  155. Carvel, John (7 August 2008). "NHS hospitals to forge £2bn research link-up with university". The Guardian. London. Archived from the original on 1 May 2011. Retrieved 6 September 2010.
  156. Karimi, H.; Masoudi Alavi, N. (2015). "Florence Nightingale: The Mother of Nursing". National Institutes of Health. Vol. 4, no. 2. pp. e29475. PMC 4557413. PMID 26339672.
  157. "League Table Methodology". Archived from the original on 7 February 2011. Retrieved 19 February 2018.
  158. MacLeod, Donald (1 مه 2007). "What the tables mean". The Guardian. London. Archived from the original on 21 August 2008. Retrieved 7 May 2010.
  159. "The Times & The Sunday Times". Retrieved 19 February 2018.
  160. Hunter, Michael. "Royal Society". Encyclopædia Britannica. Retrieved 23 July 2022.
  161. "The birth of electric motion". Royal Institution. Retrieved 19 July 2022.
  162. Baxter, Elizabeth (18 December 2009). "The secrets behind the Royal Institution Christmas Lectures". The Daily Telegraph. Archived from the original on 12 January 2022. Retrieved 19 July 2022.
  163. "London 1908". International Olympic Committee. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 5 February 2011.
  164. "London 1948". International Olympic Committee. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 5 February 2011.
  165. "IOC elects London as the Host City of the Games of the XXX Olympiad in 2012". International Olympic Committee. 6 July 2005. Retrieved 3 June 2006.
  166. "London Defeats Doha to host 2017 International Athletics Championships". Gamesbids.com. Retrieved 13 December 2011.
  167. Jack Malvern. Richmond, in Surrey, is the most widely copied British place name worldwide, Timesonline 29 December 2008. The original byline for the article in تایمز of the same day was "The 55 corners of foreign fields that will be for ever … Richmond" (page 9). Cites The Times Universal Atlas of the World.
  168. ۱۶۸٫۰ ۱۶۸٫۱ "Interesting Facts About London". insideguide to London. Archived from the original on 22 May 2015. Retrieved 27 July 2011.See Fact 2 by Big Ben photo.
  169. ۱۶۹٫۰ ۱۶۹٫۱ "Friendship agreement to be signed between London and Delhi". Mayor of London. 25 July 2002. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 23 February 2010.
  170. Barfield, M (March 2001). "The New York City-London sister city partnership" (PDF). Greater London Authority. Archived from the original (PDF) on 22 January 2010. Retrieved 26 October 2009.
  171. "Shanghai Foreign Affairs". Shfao.gov.cn. 27 July 2009. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 23 May 2010.
  172. "Beijing, London establish sister city ties". Gov.cn. 10 April 2006. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 23 May 2010.
  173. "Mayors of London and Dhaka, Bangladesh sign friendship agreement". Mayor of London. 10 September 2003. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 23 February 2010.
  174. "London, UK". Sister cities of Los Angeles, Inc. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 13 September 2010.
  175. "Les pactes d'amitié et de coopération". Paris.fr. Archived from the original on 18 July 2010. Retrieved 23 May 2010.

منابع ویرایش