گنجینه زندگان

گنجینهٔ زندگان یکی از کتاب‌های مانی است. عنوان اصلی این کتاب در یک متن سغدی سمیتیها آمده‌است. در منابع گوناگون، از جمله متون قبطی و چینی و عربی و فارسی میانه ترجمهٔ این عنوان ذکر گردیده‌است. ابن ندیم آن را سفر الاحیاء و بیرونی و احمد یعقوبی آن را کنزالاحیاء و مسعودی کنز ضبط کرده‌اند. بیرونی مطلبی از آن را در مورد جنسیت ملائک نقل کرده‌است. در متون فارسی میانهٔ مانوی عنوان آن نیان زندگان به معنی گنج زندگان است. تاکنون متنی از این کتاب به زبان‌های ایرانی به دست نیامده‌است. به روایت مسعودی فصلی از آن دربارهٔ فرقهٔ مرقیونیه بوده‌است و به روایت تاریخ یعقوبی، مانی در این کتاب به توصیف آنچه از پاکی نور و آنچه از فساد تاریکی در روح وجود دارد، می‌پردازد و کارهای پست را به تاریکی نسبت می‌دهد.

منابع

• تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ شابک ‎۹۶۴−۵۹۸۳−۱۴−۲