ویکی‌پدیا:استراتژی

رمز موفقیت هر پروژه‌ای داشتن یک استراتژی مناسب است. ویکی‌پدیا خودش در سطح کلان، یک پروژه است. در دل ویکی‌پدیا هم پروژه‌های مختلف دیگری وجود دارند. مثلاً روال حذف از طریق نظرخواهی، عملاً یک پروژه است؛ ویکی‌پروژه‌ها همچنان که اسمشان بر می‌آیند پروژه هستند؛ و حتی گاهی کاربران ویکی‌پدیا برای خودشان اهدافی مشخص می‌کنند و برای رسیدن به آن اهداف، سعی می‌کنند استراتژی مناسبی طرح‌ریزی کنند — اهدافی همچون مدیر شدن، عضویت در هیئت نظارت، داشتن فلان تعداد مقاله، رساندن فلان تعداد مقاله به برگزیدگی و غیره.

اما استراتژی چیست؟ راهبرد یا استراتژی به معنی تعیین اهداف و طرح نمودن برنامه‌ای برای رسیدن به آن‌ها است. اما هر کسی می‌تواند هدف‌هایی روی کاغذ بنویسید و برنامه‌هایی هم برای رسیدن به آن اهداف روی کاغذ بیاورد؛ پس چه چیزی باعث می‌شود که استراتژی «موفق» باشد؟

استراتژی، فقط مجموعه‌ای از تصمیمات نیست. استراتژی مجموعه‌ای از تصمیماتی است که با هم «سازگار» هستند. و مهم‌تر این که استراتژی، فقط مجموعه‌ای از تصمیمات راجع به این که «چه بکنیم» نیست، بلکه بخش مهم‌تر استراتژی، تصمیم گرفتن راجع به این است که «چه نکنیم». استراتژی، هنر «نه گفتن» است.

چه به عنوان یک شخص، چه یک نهاد (نظیر یک پروژه، یک سازمان یا یک شرکت) شما نمی‌توانید همه‌چیزِ همگان باشید. این که تصمیم بگیرید کدام نیاز طرف مقابلتان را رد می‌کنید (حتی اگر توان اجابتش را دارید) نشان می‌دهد که چه راهبردی برای رسیدن به اهدافتان در سر دارید. حتی اگر کاربری به خواسته‌های همهٔ کاربران دیگر با جان و دل و در کمال خضوع پاسخ دهد، باز هم نخواهد توانست همه‌شان را راضی نگه دارد. اساساً، هدف شما به عنوان یک شخص یا نهاد، نباید این باشد که تمام توانایی‌تان را برای کمک به همگان به کار بگیرید. اگر هدفتان این است، یعنی دارای یک ضعف استراتژیک هستید.

داشتن اهداف خوب و متعالی، یک رکن مهم برای موفقیت در زندگی است و این در مورد زندگی ویکیایی هم صادق است. اما داشتن هدف خوب، به خودی خود منجر به نتیجهٔ خوب نمی‌شود. برای رسیدن به نتیجهٔ خوب، باید استراتژی خوب داشت. باید توان نه گفتن داشت، و در تشخیص این که چه زمانی باید نه گفت، نظام‌مند بود.

در این انشا، این ادعا مطرح شده که یک دلیل درجا زدن یا از اقبال افتادن برخی از سازوکارهای ویکی، نداشتن استراتژی به معنایی است که در بالا گفته شد.