ویکی‌پدیا:راهنمای شروع پاک

مبحث وپ:شروع پاک گاهی به غلط به معنای «فرصت دوبارهٔ بی‌قید و شرط» تعبیر می‌شود. کاربران گاهی فکر می‌کنند که برای برخورداری از مزایای شروع پاک، کافی است فقط از نو شروع کنند و بیشتر مراقب رفتارشان باشند. این ها، شرط لازم شروع پاک هستند اما شرط کافی نیستند. برای یک «شروع پاک واقعی»، باید از گذشته شروع کنید و اول نشان دهید که می‌فهمید چرا گذشته‌تان «پاک» نبوده و بعد تعهد کنید که رفتارتان در آینده متفاوت خواهد بود.

پیش‌زمینه

پیش‌زمینهٔ ویکیایی

برخی کاربران ویکی‌پدیا که به دلایل مختلف بسته شده‌اند، بعدها سعی می‌کنند با حسابی جدید به ویکی بازگردند و (به زعم خودشان) فقط ویرایش‌های خوب بکنند. اما پس از مدتی مشخص می‌شود حسابشان زاپاس است و بسته می‌شوند، یا این که زاپاس بودن محرز نمی‌شود اما به دلیل این که ویرایش‌های مخرب یا اخلالگرانه هم کرده‌اند، قطع دسترسی می‌شوند. ممکن است این کاربران از خود بپرسند که چرا نباید مشمول شرایط و مزایایی که در وپ:شروع پاک آمده بشوند، و چرا باید حساب جدیدشان زیر سایهٔ حساب قدیمی که دیگر کنارش گذاشته‌اند قرار بگیرد. این انشا، در زمینهٔ چنین رویدادی نوشت شده‌است اما محتوایش می‌تواند برای دیگرانی که در شرایطی دیگر دنبال شروع پاک هستند هم به کار بیاید.

پیش‌زمینهٔ غیرویکیایی

در سال‌های اخیر، چندین سلبریتی (از جمله موسیقی‌دانان، بازیگران، سیاستمداران و ...) درگیر اتهامات تجاوز یا تعرض جنسی قرار گرفته‌اند. بدیهی است که این انشا به توصیف یا قضاوت آن رویدادها نمی‌پردازد. اما بحث‌هایی که پیرو این اتهامات (به خصوص پیرو نسبت به برخی هنرمندان فارسی‌زبان) شکل گرفت، واکنش این افراد، نحوهٔ عذرخواهی‌شان، و تلاش‌شان برای «شروع مجدد» یا «فرصت دوباره» (که چیزی شبیه به همین «شروع پاک» ویکی است) مورد نقد بود. آن نقدها، به این انشا ربط دارند. به بیان دیگر، تفکری که پشت این انشاست، یک تفکر ویکیایی محض نیست، بلکه متأثر از مفهوم «شروع دوباره» است، از جمله از نوع ویکیایی‌اش.

اصل مطلب

به طور خلاصه و در یک جمله: اگر می‌خواهید با حسابی تازه، شروع پاک در ویکی داشته باشید، قدم اول آن است که درست عذرخواهی کنید.

وپ:عذرخواهی شرایط عذرخواهی صادقانه را توضیح داده‌است. در خصوص شروع پاک، این بندها از شرایط یک عذرخواهی اهمیت ویژه‌ای دارند:

• به‌طور واضح مشخص کنید که برای کدام اشتباه عذرخواهی می‌کنید. از جمله این که دقیقاً بگویید که حساب(های) قبلی‌تان کدام بود، و دقیقاً چه کنش‌هایی توسط آن حساب(ها) اشتباه بوده‌است. سپس نشان بدهید که متوجه شده‌اید که این اشتباهات چگونه به پروژه لطمه زده‌اند و تعهد کنید که آن اشتباهات را تکرار نخواهید کرد. به این فکر کنید که شاید مناسب باشد این نکات را در صفحهٔ کاربری حساب جدیدتان بنویسید تا جدی بودنتان را بهتر نشان دهد.
• مسئولیت کامل عمل، رفتار یا سخن اشتباهتان را به عهده بگیرید. اگر هنوز فکر می‌کنید که به اشتباه بسته شده بودید، در حقتان اجحاف شده بود، یا دیگرانی هستند که اشتباه مشابه شما را کرده‌اند ولی قطع دسترسی مشابهی را تجربه نکرده‌اند، شما برای شروع پاک آماده نیستید! در ضمن اگر مشغول مقایسهٔ وضع حساب خودتان با یک حساب دیگر هستید، وپ:عدالت را هم ببینید؛ اگر یکی از اهدافتان از شروع پاک، احقاق حق خودتان یا برقراری عدالت است، شما برای شروع پاک آماده نیستید!
• پس از عذرخواهی انتظار آن را نداشته باشید که از شما تشکر شود. انتظار نداشته باشید که از شما بابت این که شروع پاک داشتید، قدردانی شود. این که برای یک شروع پاک واقعی (شامل یک عذرخواهی صادقانه و دقیق) چقدر از خودتان بلوغ و شجاعت نشان داده‌اید، نباید باعث توقع از سوی شما بشود. این شما نبودید که لطف کردید و از خودتان بلوغ نشان دادید؛ این اجتماع ویکی‌پدیاست که لطف می‌کند و حاضر است موقتاً از گذشتهٔ شما چشم بپوشد و اجازه دهد در پروژه دسترسی ویرایش داشته باشید.

درست است که متن وپ:شروع پاک، کاربران را به فاش کردن حساب قبلی‌شان ملزم نمی‌کند (اگر چه آن را قویاً توصیه می‌کند) اما اگر حاضر نیستید ارتباط دو حساب را علنی کنید و مسؤولیت اشتباه‌های گذشته‌تان را علناً به عهده بگیرید و بارش را به دوش بکشید، احتمالاً شما شرایط لازم برای شروع پاک واقعی را ندارید.