آصف پسر برخیا

شخصیتی در دوران سلیمان نبی
(تغییرمسیر از آصف بن برخیا)

در داستان‌های اسلامی، آصف پسر برخیا یا آصِف بن بَرخیا نام وزیر، کاتب و به روایتی داماد[۱] سلیمان نبی دانسته شده‌است. در تمامی روایت‌هایی که نام او در آن‌ها ذکر شده‌است، از ارتباط او با آیه ۴۰ از سوره نمل سخن به میان آمده‌است. روایت مشهوری که در آن آصف بن برخیا به درخواست سلیمان تخت بلقیس ملکه سبا را در چشم به هم زدنی از سرزمین سبا به نزد سلیمان می‌آورد.[۲] مشهور است او اسم اعظم و علم لدنی داشته است.[۳] به او آثاری چون اساطیر و هفتاد و دو دیو نسبت داده شده‌است.[۴]

کتاب کلیات اساطیر، مجموعه ادعیه و اوراد منسوب به آصف بن برخیا

آیه ۴۰ سوره نمل ویرایش

قَالَ الَّذِی عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْکِتَابِ أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبْلَ أَن یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًا عِندَهُ قَالَ هَذَا مِن فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنِی أَأَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ وَمَن شَکَرَ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ

ترجمه:

کسی که نزد او دانشی از کتاب [الهی] بود گفت من آن را پیش از آنکه چشم خود را برهم زنی برایت می‌آورم پس چون [سلیمان] آن [تخت] را نزد خود مستقر دید گفت این از فضل پروردگار من است تا مرا بیازماید که آیا سپاسگزارم یا ناسپاسی می‌کنم و هر کس سپاس‌گزارد تنها به سود خویش سپاس می‌گزارد و هر کس ناسپاسی کند بی‌گمان پروردگارم بی‌نیاز و کریم است

فیلم ملک سلیمان ویرایش

در فیلم ملک سلیمان به کارگردانی شهریار بحرانی، حسین محجوب نقش آصف بن برخیا را بازی می‌کند.[۵]

آرامگاه آصف بن برخیا ویرایش

بر پایه یک داستان آرامگاه آصف بن برخیا در روستای پاسنگ بالا از دهستان قراولان شهرستان گالیکش استان گلستان قرار دارد و برای مردم بومی با نام بابا تکیه شناخته‌است.[نیازمند منبع]

بر پایه داستانی دیگر در افسانه‌ها آمده‌است پس از اینکه برخیا می‌میرد سلیمان دستور می‌دهد (البته در بعضی از منابع از جمله فرمانروایان مقدس آورده شده که سلیمان قبل از آصف فوت می‌کند) وی را در پای کوهی معروف به کوه سلیمان در اوش قرقیزستان دفن کنند. این مقبره که در قرن هفدهم در پای کوه سلیمان در اوش ساخته شده اکنون بخشی از مجتمع موزه ملی باستان‌شناسی است. تخت سلیمان که مردم محلی آن را سلیمان-تو نیز می‌نامند به معنای تخت پادشاهی حضرت سلیمان است. یونسکو در سال ۲۰۰۹ این کوه که تقریباً ۲۰۰ متر ارتفاع دارد و دارای پنج قله است را در فهرست میراث جهانی ثبت کرد. بازدیدکنندگان ابتدا یک سازه ۷ در ۹ متری می‌بینند که گنبدی بر روی آن قرار دارد که قطر آن ۴٫۵ متر است. در داخل آن، یک ورودی دارای تورفتگی و بسیار مزین و یک فضای داخلی به شکل هشت‌وجهی با ارتفاع ۲ متر دیده می‌شود.[۶]

منابع برخط ویرایش

  1. «وبگاه باشگاه اندیشه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۹.
  2. «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۹.
  3. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۰
  4. مجموعه کتب آصف بن برخیا
  5. گفتگوی جالب و خواندنی با حسین محجوب/ تقدیر ما را جلو می‌راند - Irasun
  6. آسیای میانه آن‌لاین (فارسی). بازدید: سپتامبر ۲۰۱۳.