آمنموپ یا آمینیموپی که نامش گاهی آمن-اِم-اوپ هم گفته می‌شود،[۱] نویسنده و کاتب مصر باستان بود. وی فرزند «کناخت» و نویسندهٔ کتاب حکمت «آموزه‌های آمنموپ» در دوران حکومت دودمان بیستم مصر از عصر پادشاهی نوین مصر بود که در شهر اخمیم پایتخت مصر علیا زندگی می‌کرد.

آمنموپ، پسر کناخت به هیروگلیف مصری
M17Y5
N35
G17M17Q3 X1
O45

ایمنم ئی‌پات
(ایمن اِم ایپات)
Jmn m jp3.t
آمون ایست ایم - معبد اقصر

اندرزهای او به شکل سنتیِ دستورالعمل‌های یک پدر به پسرش در مورد چگونگی داشتن یک زندگی خوب و اخلاقی ارائه می‌شود، اما (برخلاف اکثر این متون) در ۳۰ فصل شماره گذاری و سازماندهی شده‌اند.

اگرچه زمانی تصور می‌شد که این آموزه‌ها منحصربه فرد هستند، اما امروزه می‌دانیم که مضامین مشترکی با ادبیات حکمت سایر فرهنگ‌های باستانی خاور نزدیک از جمله بابل و اسرائیل دارد، به ویژه کتاب مقدس امثال سلیمان، کتاب جامعه و حکمت یشوع بن سیراخ، که ترجمه عبری آمنموپ منبع نگارش آن بوده‌است. در کتاب امثال سلیمان نیز آیات ۲۲:۱۷ تا ۲۳:۱۱ مطابقت نزدیکی با آموزه‌های آمنموپ دارند.[۲]

زمان نگارش این کتاب در ۱۱۰۰ قبل از میلاد بوده که قدیمی‌تر از تمامی قسمت‌های کتاب مقدس است و مصرشناس آمریکایی جیمز هنری بریستد معتقد است که آمنموپ تأثیر عمیقی بر رشد اخلاقی و مذهبی غرب به دلیل خوانده‌شدن آموزه‌هایش توسط عبرانیان و گنجاندن بخش‌هایی از آن - گاهی اوقات به‌طور کلمه‌به‌کلمه - در کتاب‌های مختلف مقدس داشته‌است. «به همین ترتیب، بدیهی است که در بسیاری دیگر از جاهای کتاب عهد عتیق، نه فقط در امثال سلیمان، بلکه در شریعت عبری، در سفر ایوب، … در کتاب‌های سموئیل و کتاب ارمیا، آموزه‌های آمنموپ سرچشمه ایده‌ها، تصورات، معیارهای اخلاقی، و به ویژه روحیه گرم و انسانیِ مهر و مهربانی است.»[۳] آمنموپ نیز به نوبهٔ خود از متنی بسیار کهن‌تر به نام «اندرزهای اخلاقی پتاح‌حتپ» استفاده کرده‌است.[۴]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Aitken, K. T., 19. Proverbs in Barton, J. and Muddiman, J. (2001), The Oxford Bible Commentary بایگانی‌شده در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, p. 418
  2. Collins, John (2014). Introduction to the Hebrew Bible and Deutero-Canonical books. Minneapolis: Fortress Press. p. 509. ISBN 978-1-4514-8436-6.
  3. James Henry Breasted, The Dawn of Conscience: The Sources of Our Moral Heritage in the Ancient World (New York: Charles Scribner's Sons, 1961), p. 371.
  4. Breasted, The Dawn of Conscience, footnote p. 377-78.