کتاب مقدس

مجموعه‌ای از نوشته‌های دینی و مقدس آیین‌های یهودی و مسیحی

کتاب مقدس (به انگلیسی: The Bible) اشاره به مجموعهٔ کتاب‌های مقدس مسیحیان، یهودیان، سامریان و چندی دیگر از ادیان دارد.

تصویری از کتاب مقدس گوتنبرگ
اولین کتاب مقدس چاپ‌شده به زبان ارمنی در آمستردام هلند. سال ۱۶۶۶ میلادی. موزهٔ کلیسای وانک اصفهان

کتاب مقدس مسیحیان، به دو بخش عهد عتیق و عهد جدید تقسیم می‌شود که شامل ۶۶ کتاب معتبر است. عهد عتیق از ۳۹ کتاب و عهد جدید از ۲۷ کتاب تشکیل شده است. هر بخش از تورات عهد عتیق را یک سِفر و برخی دیگر از کتب عهد عتیق را کتب پیامبران، امثال و حکم، مزامیر داوود و سلیمان می‌دانند. عهد جدید نیز چهار انجیل قانونی (Canonical یا معتبر)، رسالات حواریون مسیح و کتاب مکاشفه را دربر گرفته است.

یهودیان تنها عهد عتیق را به‌عنوان کتاب آسمانی قبول دارند، اما بیشتر مسیحیان کل کتاب را به‌عنوان کتاب آسمانی پذیرفته‌اند. برخی از فرقه‌ها که خود را مسیحی می‌خوانند، عهد عتیق را به‌عنوان کتاب مقدس قبول ندارند و آن را تحریف‌شده می‌دانند. «بوگومیل‌ها» از این دسته‌اند[۱] که از نظر تعریف عبارت «مسیحی» در مورد مسیحی بودن این فرقه باید تردید داشت؛ زیرا کتاب‌های عهد جدید، همگی بر پایهٔ کتاب‌های عهد عتیق و مسیحیت رسمی از قرن اول میلادی همواره کتب عهد عتیق را متن مقدس دانسته است.

تَنَخ ویرایش

نسخهٔ مورد اجماع تنخ به «متون مسّوره‌ای» معروف است که قدیمی‌ترین نسخهٔ آن متعلق به قرن نهم میلادی است.[۲] نام تنخ (תנ"ך) با استفاده از حروف نخست تورات (شریعت)، نوییم (انبیا) و کتوویم (مکتوبات) شکل گرفته است. بیشتر بخش‌های تنخ به عبری نوشته شده‌اند، اما برخی بخش‌ها (قسمت‌هایی در کتب عزرا، ارمیا و دانیال) به آرامی هستند.[۳]

تورات ویرایش

 
نسخه‌ای از تورات در شهر کلن

نوشتن تورات (תּוֹרָה) که به «اسفار پنج‌گانه» نیز معروف است،[۴] به‌صورت سنتی به موسی منسوب بوده[۵] اما از قرن نوزدهم محققانی مثل یولیوس ولهاوزن آن را زیر سؤال بردند و به این مسئله اشاره کردند که تورات میان قرون نهم تا پنجم قبل از میلاد با استفاده از اسناد قدیمی‌تر (فرضیهٔ مستند) شکل گرفته است.[۵] امروزه مورد توافق محققان است که تورات توسط چندین نویسنده مختلف در دورهٔ هخامنشی نوشته شده است.[۶][۷][۸]

تورات فعلی از پنج کتاب تشکیل شده است؛ محققان در این زمینه نیز توافق نظر دارند که چهار کتاب اول آن، در روندی مستقل از کتاب پنجم شکل گرفته‌اند.[۹] کتاب‌های تورات از این قرار است:

یازده باب ابتدایی پیدایش روند خلقت جهان و رابطهٔ یهوه با بشریت در آغاز (مثل نابودی انسان‌ها در جریان طوفان نوح) را توضیح می‌دهد. احتمالاً این ۱۱ باب را در دورهٔ متأخرتر به کتاب افزوده‌اند تا نقش مقدمهٔ کتاب را داشته باشد.[۱۰] ۳۹ باب بعدی پیدایش، به روایت عهدی که میان یهوه و نیاکان اسرائیل (ابراهیم، اسحاق، یعقوب و فرزندان اسرائیل به‌خصوص یوسف) بسته شد، می‌پردازد. توضیح می‌دهد که چگونه یهوه به ابراهیم دستور داد خانه و خانوادهٔ خودش در شهر اور را ترک کند تا در کنعان ساکن شود و چگونه فرزندان اسرائیل راهی مصر شدند. چهار کتاب دیگر، داستان موسی که گفته شده قرن‌ها بعد از نیاکان اسرائیل زیست را روایت می‌کنند. موسی در این کتب، بنی‌اسرائیل را از بندگی در مصر می‌رهاند و آنان را به کوه سینا رهبری می‌کند تا آنجا از نو با یهوه عهد ببندند. سرانجام در بیابان سرگردان می‌شوند تا نسل تازه‌ای که حاضر است در حمله به کنعان (ارض موعود) شرکت کند، متولد شود. تورات با مرگ موسی به پایان می‌رسد.[۱۱] محققان اتفاق نظر دارند که داستان از خروج بنی‌اسرائیل از مصر از نظر تاریخی صحیح نیست زیرا بنی‌اسرائیل در کنعان شکل گرفته‌اند و ریشه‌های کنعانی دارند.[۱۲][۱۳][۱۴]

نوییم ویرایش

نوییم (عبری: נְבִיאִים‎، آوانگاری: Nəḇî'îm، به معنای انبیاء) دومین قسمت تنخ است. نوییم به دو بخش تقسیم می‌شود: انبیای متقدم و انبیای متأخر. انبیای متقدم حاوی کتب یوشع، داوران، سموئیل و پادشاهان است. انبیای متأخر نیز شامل اسفار اشعیا، ارمیا، حزقیال و ۱۲ پیامبر صغیر است.

نوییم حاوی روایت ظهور شکل‌گیری پادشاهی عبرانیان و تقسیم آن به دو بخش پادشاهی یهودا و پادشاهی شمالی اسرائیل است و به منازعات اسرائیلیان و دیگر ملل و همچنین جنگ‌های داخلی میان بنی‌اسرائیل (به‌خصوص بین پرستندگان یهوه و پرستندگان خدایان خارجی)[۱۵][۱۶] می‌پردازد و اعمال ناعادلانهٔ رهبران بنی‌اسرائیل را نقد می‌کند که در این انتقادات، انبیاء نقشی اساسی دارند.[۱۷][۱۸][۱۹] نوییم نهایتاً با فتح پادشاهی اسرائیل توسط آشوری‌ها و فتح پادشاهی یهودا توسط بابل و تخریب معبد اورشلیم به پایان می‌رسد.

انبیای متقدم

روایت انبیای متقدم از زمان مرگ موسی و انتخاب یوشع به جانشینی او آغاز می‌شود؛ یوشع سپس بنی‌اسرائیل را در حمله به ارض موعود رهبری می‌کند. این بخش نهایتاً با آزادی آخرین پادشاه یهودا از زندان بابلیان به پایان می‌رسد.

  • فتح کنعان به رهبری یوشع (در کتاب یوشع)
  • تقلای اسرائیلیان برای مالکیت بر ارض موعود (در کتاب داوران)
  • درخواست بنی‌اسرائیل از یهوه برای اینکه به ایشان پادشاهی دهد که در مواجهه با دشمنان مالکیت ارض موعود را از دست ندهند (در کتب سموئیل)
  • حکومت اسرائیلیان بر ارض موعود تحت سلطنت پادشاهان سلسله داوود؛ نهایتاً فتح سرزمین توسط خارجیان و اسارت تبعید یهودیان به بابل (در کتب پادشاهان)
انبیای متأخر

انبیای متأخر به دو بخش تقسیم شده‌اند؛ انبیای کبیر به نام‌های اشعیا، ارمیا، حزقیال و دانیال و انبیای صغیر که در یک کتاب است اما در عهد عتیق مسیحی به دوازده کتاب تقسیم شده‌است. فهرست انبیای صغیر از این قرار است:

کتوویم ویرایش

کتوویم (כְּתוּבִים‎) سومین و آخرین بخش تنخ است. باور یهودیان بر این است که کتوویم تحت نظارت روح‌القدس نوشته شده اما اهمیت آن‌ها از کتب انبیا کمتر است.[۲۰] کتوییم شامل مزامیر، امثال سلیمان، ایوب، غزل غزل‌ها، روت، مراثی، جامعه، استر، دانیال، عزرا–نحمیا و تواریخ است.[۲۱][۲۲][۲۳]

عهد جدید ویرایش

نام این بخش[۲۴] به یک پیمان اشاره دارد که آغازگر دورهٔ جدیدی از ارتباط خداوند با انسان است. خداوند طبق این پیمان شریعتی را که از طریق موسی عطا کرده بود برداشت، و ایمان به مسیح را شرط بخشایش گناهان انسان و رستگاری او قرار داد. نشانه و در حقیقت اصل محوری این پیمان، بخشش کلیهٔ گناهان به واسطهٔ قربانی شدن عیسی مسیح (یعنی صورت بشری خداوند) است. عهد جدید چهار انجیل قانونی (متی، مرقس، لوقا، یوحنا) کتاب اعمال رسولان، نامه‌های رسولان مسیح و کتاب مکاشفه را در بر می‌گیرد. قدمت تمامی این آثار به قرن ۱ میلادی می‌رسد.[۲۵] درل باک عهدِجدیدپژوه معاصر ارزش این متون را به دلیل نگارندگان آن‌ها و زمان نگارششان می‌داند.[۲۵]

انجیل‌های چهارگانه ویرایش

چهار انجیل در واقع چهار روایت از زندگی عیسی است. این چهار کتاب که توسط نویسندگان ناشناس نوشته شده‌اند و به چهارتن از یاران مسیح (متی، لوقا، یوحنا (حواریون مسیح) و مرقس از یاران نزدیک مسیح) منسوبند، دارای قسمت‌های مشترک بسیاری هستند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. مسیحیان این چهار کتاب را «مانند چهار تصویر از مسیح ولی از زوایای مختلف» توصیف می‌کنند.

کتاب اعمال رسولان ویرایش

پس از برخاستن عیسی مسیح از مرگ (زنده شدن دوباره او) و سپس عروج او به آسمان، برای رسولان او (حواریون) و سپس شاگردان مسیح (که بعدها مسیحی نامیده شدند)، اتفاقات زیادی رخ داد؛ که از آن جمله: پیوستن «متیاس» به جمع حواریون (که پس از خودکشی یهودای اسخریوطی یازده نفره شده بودند)، نازل شدن روح‌القدس در روز عید پنطیکاست (یکی از اعیاد یهودیان) بر دوازده نفر حواری عیسی مسیح، شهادت استیفان یکی از شاگردان وفادار مسیح (سنت استفان)، ماجرای ایمان‌دار شدن پولس قدیس و آغاز مأموریت بشارتی او برای غیر یهودیان و . . . شرح این حوادث در کتاب اعمال رسولان و به دست «لوقا» (یکی از حواریون مسیح و نویسندهٔ یکی از انجیل‌های چهارگانه) نگاشته شده‌است.

رساله‌ها (نامه‌ها) ی حواریون مسیح ویرایش

نوایمانان مسیحی و کلیساهای نوبنیاد در ابتدای گسترش مسیحیت، به خاطر نبودن راهنمایی‌های ایمانی لازم و وجود مخالفان بسیار، دچار مشکلات عمده‌ای می‌شدند؛ که از آن جمله: مسائل مربوط به مراسم نیایش و چگونگی برگزاری آن، پیدا شدن پیشوایان دروغین، آزار، اذیت، شکنجه، تهدید و حتی قتل ایمان‌داران توسط متعصبین یهود، بت‌پرستان و سایر فرقه‌های مذهبی و گاهی مأموران رومی و … هدف از نگارش این نامه‌ها، هدایت این نوایمانان، یادآوری و تبیین مفاهیم کتاب مقدس و مطلع شدن از رویدادهای مناطق مختلف بود.

کتاب مکاشفهٔ یوحنا ویرایش

این کتاب شرح سفری است که یوحنای قدیس در رؤیا و به هدایت روح‌القدس در آن به عرش خداوند دارد و در آن به توصیف عرش خداوند و جایگاه مسیح و پیش‌بینی وقایع آخر الزمان می‌پردازد. اکثر قسمت‌های «مکاشفه»، به زبان سمبولیک و رمزی نوشته شده و دارای مفاهیم عمیقی است؛ لذا نباید آن را مانند سایر کتب عهد جدید به‌طور تحت‌اللفظی معنی کرد.[۲۶] کتاب احتمالاً در سال‌های ۹۰–۹۵ میلادی[۲۷] توسط یوحنا نوشته شده.[۲۸] در این کتاب وقایعی چون «گشوده شدن مهرها» «بلاها» «ظهور دو وحش» «ظهور پرجلال مسیح» و «آسمان و زمینی جدید» پیشگویی شده‌اند.

نسخ خطی عهد جدید ویرایش

 
برگی از پاپیروس‌های چستربیتی که شامل دوم قرنتیان ۱۱:۳۳–۱۲:۹ می‌باشد

در حال حاضر ۵۶۸۶ نسخه با زبان اصلی (یونانی) و در کل ۲۴۹۷۰ نسخهٔ خطی از عهد جدید موجود می‌باشند. پیترز (فرانسیس ادواردز پیترز) اظهار می‌دارد که «اگر فقط سنت نسخ خطی را در نظر بگیریم، کتاب‌های که عهد جدید را تشکیل می‌دهند، بیش از هر کتاب دیگری در دوران باستان نسخه‌برداری شده و در گردش بوده‌است.» جی. هارولد گرینلی (J. Harold. Greenlee) می‌نویسد: «تعداد نسخ خطی موجودِ عهد جدید به گونه‌ای حیرت‌انگیز بیش از هر اثر ادبی دوران باستان می‌باشد… در مقایسه با سایر آثار ادبی باستان، قدیمی‌ترین نسخهٔ خطی موجودِ عهد جدید متعلق به دوره‌ای بسیار نزدیک تر به تاریخ نگارش متن اولیه می‌باشد.» قدیمی‌ترین نسخ برجای‌مانده از عهد جدید، پاپیروسهایی می‌باشند که قدمت برخی به ۵۰ تا ۱۰۰ سال پس از اتمام نگارش قانون (کانن) عهد جدید (یعنی حدود قرن دوم میلادی) می‌رسد. از جملهٔ آن‌ها پاپیروس‌های اکسیرینکوس که بخش اعظمی از پاپیروس موجود عهد جدید را تشکیل می‌دهند- پاپیروس‌های بادمر که شامل بخش‌های مهمی از انجیل یوحنا، انجیل لوقا، انجیل متی، اعمال رسولان، ۲ رسالهٔ پطرس، ۳ رسالهٔ یوحنا، و رسالات یعقوب و یهودا می‌باشند — و پاپیروس‌های چستربیتی از مهم‌ترین اکتشافات کتاب مقدس پس از نسخهٔ سینایی — می‌باشند.

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. راز گسترش تمدن اسلامی در اروپاپی‌دی‌اف، عبدالله شهبازی، ص۳.
  2. A 7th-century fragment containing the Song of the Sea (Exodus 13:19–16:1) is one of the few surviving texts from the "silent era" of Hebrew biblical texts between the Dead Sea Scrolls and the Aleppo Codex. See "Rare scroll fragment to be unveiled," Jerusalem Post, May 21, 2007.
  3. Sir Godfrey Driver. "Introduction to the Old Testament of the New English Bible." Web: 30 November 2009
  4. [[iarchive:ISBN 9780393064933/page/647|]] The Restored New Testament: A New Translation with Commentary, Including the Gnostic Gospels Thomas, Mary, and Judas by Willis Barnstone – W. W. Norton & Company. p. 647
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ "Pentateuch". Cross, F. L. , ed. The Oxford dictionary of the Christian church. New York: Oxford University Press. 2005
  6. Coogan, Brettler & Newsom 2007, p. xxiii.
  7. Van Seters, The Biblical World, 196.
  8. Cosgrove, The Meanings We Choose, 168.
  9. Knight 1995, pp. 65–66.
  10. Gmirkin, Berossus and Genesis, Manetho and Exodus, 240–241.
  11. [۱]Seymour Rossel(2007). بایگانی‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine The Torah: Portion by Portion, p. 355. Torah Aura Productions, CA. Retrieved 31 August 2019.
  12. Grabbe 2017, p. 36.
  13. Moore & Kelle 2011, p. 81.
  14. Meyers 2005, pp. 6–7.
  15. Yehezkel Kaufmann "Israel In Canaan" in Great Ages and Ideas of the Jewish People edited by Leo Schwartz, The Modern Library. "The fight against Baal was initiated by the prophets" 54
  16. George Savran "I and II Kings" in The Literary Guide to the Bible edited by Robert Alter and Frank Kermode. "Each king is judged either good or bad in black-and-white terms, according to whether or not he "did right" or "did evil" in the sight of the Lord. This evaluation is not reflective of the well-being of the nation, of the king's success or failure in war, or of the moral climate of the times, but rather the state of cultic worship during his reign. Those kings who shun idolatry and enact religious reforms are singled out for praise, and those who encourage pagan practices are denounced." 146
  17. Yehezkel Kaufmann "The Age of Prophecy" in Great Ages and Ideas of the Jewish People edited by Leo Schwartz, The Modern Library. "The immediate occasion of the rise of the new prophecy was the political and social ruin caused by the wars with Israel's northerly neighbor, Aram, which continued for more than a century. They raged intensely during the reign of Ahab, and did not end until the time of Jeroboam II (784–744). While the nation as a whole was impoverished, a few – apparently of the royal officialdom – grew wealthy as a result of the national calamity. Many of the people were compelled to sell their houses and lands, with the result that a sharp social cleavage arose: on the one hand a mass of propertyless indigents, on the other a small circle of the rich. A series of disasters struck the nation – drought, famine, plagues, death and captivity (Amos 4: 6–11), but the greatest disaster of all was the social disintegration due to the cleavage between the poor masses and the wealthy, dissolute upper class. The decay affected both Judah and Israel … High minded men were appalled at this development. Was this the people whom YHWH had brought out of Egypt, to whom He had given the land and a law of justice and right? it seemed as if the land was about to be inherited by the rich, who would squander its substance in drunken revelry. it was this dissolution that brought the prophetic denunciations to white heat." 57–58
  18. Abraham Joshua Heschel 1955 The Prophets Harper and Row: "What manner of man is the prophet? A student of philosophy who runs from the discourses of the great metaphysicians to the orations of the prophets may feel as if he were going from the realm of the sublime to an area of trivialities. Instead of dealing with the timeless issues of being and becoming, of matter and form, of definitions and demonstrations, he is thrown into orations about widows and orphans, about the corruption of judges and affairs of the market place. Instead of showing us a way through the elegant mansions of the mind, the prophets take us to the slums. The world is a proud place, full of beauty, but the prophets are scandalized, and rave as if the whole world were a slum. They make much ado about paltry things, lavishing excessive language upon trifling subjects. What if somewhere in ancient Palestine poor people have not been treated properly by the rich? .... Indeed, the sorts of crimes and even the amount of delinquency that fill the prophets of Israel with dismay do not go beyond that which we regard as normal, as typical ingredients of social dynamics. To us a single act of injustice – cheating in business, exploitation of the poor – is slight; to the prophets, a disaster. To us an injustice is injurious to the welfare of the people; to the prophets it is a deathblow to existence; to us an episode; to them, a catastrophe, a threat to the world." 3–4
  19. Joel Rosenberg "I and II Samuel" in The Literary Guide to the Bible edited by Robert Alter and Frank Kermode. "Samuel is thus a work of national self-criticism. It recognizes that Israel would not have survived, either politically or culturally, without the steadying presence of a dynastic royal house. But it makes both that house and its subjects answerable to firm standards of prophetic justice – not those of cult prophets or professional ecstatics, but of morally upright prophetic leaders in the tradition of Moses, Joshua, Deborah, Gideon, and others ..." 141
  20. Neusner, Jacob, The Talmud Law, Theology, Narrative: A Sourcebook. University Press of America, 2005
  21. [۲] بایگانی‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine Ketuvim כְּתוּבִים 30 July 2008
  22. Coogan, Michael D. A Brief Introduction to the Old Testament: the Hebrew Bible in its Context. Oxford University Press. 2009; p. 5
  23. [۳] بایگانی‌شده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine The Babylonian Talmud, Vol. 7 of 9: Tract Baba Bathra (Last Gate) translated by Michael L. Rodkinson, first published 1918 – published 2008 by Forgotten Books, p. 53
  24. «عهد جدید». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۶ سپتامبر ۲۰۰۷.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ P.H.D Darrell Bock/The missing Gospels/p.83
  26. کتاب مقدس/ ترجمهٔ تفسیری - مقدمهٔ کتاب مکاشفات یوحنا
  27. کتاب راهنمای کتاب مقدس-مقدمهٔ کتاب مکاشفات یوحنا
  28. (مکاشفه 1: 9)

پیوند به بیرون ویرایش