استروماتولیت (به انگلیسی: Stromatolite) به سنگ‌های رسوبی لایه‌لایه و به حالت پشته‌ای و ستونی گفته می‌شود که عمدتاً توسط میکروارگانیسم‌های تک‌سلولی فتوسنتزکننده مانند سیانوباکتر، میکروارگانیسم کاهنده سولفات و Pseudomonadota و بر اثر گسترش لایه‌ای بر روی لایه‌ای دیگر تشکیل شده‌اند. این میکروارگانیسم‌ها اجزای چسبنده‌ای تولید می‌کنند که با سیمان‌سازی، ماسه و دیگر مواد سنگی را به‌هم چسبانده و موادی معدنی به‌نام فرش جلبکی پدید می‌آورند. به نوبه خود، این فرش‌های جلبکی به‌صورت لایه‌لایه ساخته می‌شوند و به تدریج در طول زمان رشد می‌کنند.[۲][۳]

استروماتولیت‌های فسیل‌شده در سنگ‌های چرتی، ماربل بار، استرالیای غربی با سن تقریبی ۳٫۴ میلیارد سال،[۱] در Pilbara Craton، استرالیای غربی
استروماتولیت‌های جدید در خلیج کوسه در غرب استرالیا

این فرایند لایه‌بندی مشخصه استروماتولیت‌ها را ایجاد می‌کند، ویژگی ای که تفسیر آن از نظر اهمیت زمانی و محیطی دشوار است.[۴][۵] حالت‌های مختلف برگ‌لایگی استروماتولیت شرح داده شده است که از طریق روش‌های میکروسکوپی و ریاضی قابل مطالعه است.[۶][۷][۷] استروماتولیت ممکن است تا یک متر یا بیشتر رشد کند.[۸][۹] سن برخی از استروماتولیت‌های فسیل‌شده به ۳٫۷ میلیارد سال می‌رسد که در بر دارنده شواهدی از زندگی بر روی زمین است. استروماتولیت‌های فسیل‌شده سوابق مهمی از برخی از قدیمی‌ترین انواع حیات ارائه می‌دهند. از عصر هولوسن به این سو، اشکال زنده استروماتولیت‌ها نادر هستند.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Duda, J-P.; Van Kranendonk, M.J.; Thiel, V.; Ionescu, D.; Strauss, H.; Schäfer, N.; Reitner, J. (2016). "A Rare Glimpse of Paleoarchean Life: Geobiology of an Exceptionally Preserved Microbial Mat Facies from the 3.4 Ga Strelley Pool Formation, Western Australia". پلاس وان. 11 (1): e0147629. Bibcode:2016PLoSO..1147629D. doi:10.1371/journal.pone.0147629. PMC 4726515. PMID 26807732.
  2. Winner, Cherie (November 15, 2013). "What Doomed the Stromatolites?". Woods Hole Oceanographic Institution.
  3. "Two-ton, 500 Million-year-old Fossil Of Stromatolite Discovered In Virginia, U.S." July 8, 2008.
  4. Seong-Joo, Lee; Browne, Kathleen M.; Golubic, Stjepko (2000), Riding, Robert E.; Awramik, Stanley M. (eds.), "On Stromatolite Lamination", Microbial Sediments (به انگلیسی), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, pp. 16–24, doi:10.1007/978-3-662-04036-2_3, ISBN 978-3-642-08275-7, retrieved 2024-02-09
  5. Arenas, Concha; Jones, Brian (October 2017). Hollis, Cathy (ed.). "Temporal and environmental significance of microbial lamination: Insights from Recent fluvial stromatolites in the River Piedra, Spain". Sedimentology (به انگلیسی). 64 (6): 1597–1629. doi:10.1111/sed.12365. ISSN 0037-0746.
  6. Monty, C.L.V. (1976), "Chapter 5.1 The Origin and Development of Cryptalgal Fabrics", Developments in Sedimentology (به انگلیسی), Elsevier, vol. 20, pp. 193–249, doi:10.1016/s0070-4571(08)71137-3, ISBN 978-0-444-41376-5, retrieved 2024-02-09
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Suarez-Gonzalez, Pablo; Quijada, I. Emma; Benito, M. Isabel; Mas, Ramón; Merinero, Raúl; Riding, Robert (March 2014). "Origin and significance of lamination in Lower Cretaceous stromatolites and proposal for a quantitative approach". Sedimentary Geology (به انگلیسی). 300: 11–27. doi:10.1016/j.sedgeo.2013.11.003.
  8. "Stromatolites". دانشگاه ایندیانا بلومینگتون. Archived from the original on 19 March 2018. Retrieved 14 May 2018.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  9. Riding, R. (2007). "The term stromatolite: towards an essential definition". Lethaia. 32 (4): 321–30. doi:10.1111/j.1502-3931.1999.tb00550.x. Archived from the original on 2015-05-02.