ایرنه پاپاس

بازیگر یونانی

ایرنه پاپاس (یونانی: Ειρήνη Παππά؛ ۳ سپتامبر ۱۹۲۹ – ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲) خواننده و بازیگر اهل یونان بود.[۱] وی در طول حدود ۵۰ سال فعالیت هنری‌اش در بیش از ۷۰ فیلم سینمایی بازی نموده‌است. وی به خاطر نقش‌آفرینی قهرمانان تراژدی یونانی[۲] و حضور مقتدرانه در صحنه تئاتری[۳] شناخته شده‌است.

ایرنه پاپاس
ایرنه پاپاس، سال ۱۹۵۶
نام هنگام تولدایرنه للکو
زادهٔ۳ سپتامبر ۱۹۲۹
روستای Chiliomodi، Corinthia، یونان
درگذشت۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ (۹۳ سال)
Chiliomodi, Corinthia, یونان
ملیتیونانی
پیشهبازیگر سینما و تئاتر، خواننده
سال‌های فعالیت۱۹۴۸–۲۰۰۳

برخی از فیلم‌هایی که وی در آن‌ها حضور داشته‌است از ماندگارترین آثار تاریخ سینما هستند. ایرنه پاپاس بیشتر از توانایی واقعی بازیگری، بر پایه کلیشه‌های نژادی و ملیتی در نقش زن مقتدر و آتشین مدیترانه‌ای در فیلم‌ها به کار گرفته می‌شد.[۴] در ایران وی را بیشتر با نقش هند در فیلم محمد رسول‌الله (فیلم ۱۹۷۶) می‌شناسند.[۵]

زندگی‌نامه ویرایش

با نام اصلی «ایرن للکو» (یونانی: Ειρήνη Λελέκου) در ۳ سپتامبر ۱۹۲۹ زاده شد. مادرش، النی، معلم مدرسه و پدرش آموزگار کلاسیک‌های ادبیات و نمایش یونان بود. ایرنه پاپاس دانش‌آموخته رقص و آواز از مدرسه سلطنتی هنرهای دراماتیک در آتن بود. او در ۱۹۴۷ با کارگردان سینما آلکیس پاپاس ازدواج کرد و نام خانوادگی او را گرفت. ازدواج آنها تا ۱۹۵۱ دوام داشت و به هنگام جدایی، نام خانوادگی همسرش را نگاه داشت.[۴]

او با مارلون براندو در ۱۹۵۴ آشنا شد تا سال‌ها رابطه‌ای پنهانی با او داشت.[۴]

فعالیت‌های هنری ویرایش

ایرنه پاپاس بازی در تئاتر را با بازی در نمایش‌های شکسپیر و ایبسن در سال ۱۹۴۸ آغاز کرد. او با بازی در سینما را از ۱۹۵۱ با شهر مرده (ساخته فریکسوس ایلیادیس) وارد سینما شد اما هرگز تئاتر را رها نکرد.[۴]

ایرنه پاپاس نماینده یونان در جشنواره فیلم کن ۱۹۵۲ بود. او نخستین نقش در سینمای آمریکا را در فیلم مردی از قاهره ساخته ری انرایت و ادواردو آنتون در ۱۹۵۳ تجربه کرد. فیلم دوم پاپاس در آمریکا ادای دین به مردی بد ساخته رابرت وایز در ۱۹۵۶ در کنار جیمز کاگنی بود.[۴]

فیلم توپ‌های ناواران ساخته جی. لی تامپسون در ۱۹۶۱ پاپاس را به شهرتی جهانی رساند. در همان سال برای بازی در فیلم آنتیگونه جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را دریافت کرد.

از دیگر فیلم‌های او می‌توان به بازی در فیلم ماندولین کاپیتان کارولی اشاره کرد.

ایرنه پاپاس در طی ۲۶ سال در هفت فیلم با آنتونی کوئین هم‌بازی بود.[۴]

دیدگاه و کنش سیاسی ویرایش

ایرنه پاپاس عضو حزب کمونیست یونان بود. پس از روی کار آمدن دیکتاتوری نظامی (که پاپاس را «رایش چهارم» می‌نامید) در آن کشور به همراه بعضی دیگر از هنرمندان یونانی مانند میکیس تئودوراکیس از آن کشور تبعید شد و در سال‌های بعد در فیلم‌های انگلیسی، ایتالیایی و آمریکایی بازی کرد.[۴]

ایرنه پاپاس تا پایان دهه ۱۹۷۰ بازی در فیلم‌هایی با مضامین سیاسی نزدیک به چپ را ادامه داد. سرشناس‌ترین فیلم سیاسی لو زی [در ایران: «زد»] بود.[۴]

خوانندگی ویرایش

ایرنه پاپاس به کار خوانندگی نیز می‌پرداخت. آلبوم آوازهای تئودوراکیس در ۱۹۶۹ با ترانه‌های فولک یونانی بسیار پرآوازه شد. آلبوم دیگر او به نام اودِس (۱۹۷۹) نیز مجموعه‌ای از هشت ترانه فولکلور یونانی بود که ونجلیس برای آن آهنگسازی کرد.[۴]

بیماری و درگذشت ویرایش

در سال ۲۰۱۸ اعلام شده بوده که وی مدت پنج سال است که به بیماری آلزایمر مبتلا می‌باشد.[۶] روز چهارشنبه ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ در ۹۳ سالگی درگذشت.[۷][۸]

گزیده فیلم‌شناسی ویرایش

منابع ویرایش

  1. "Greek actress and singer Irene Papas dies aged 96".
  2. Hartigan, Karelisa (1995). Greek Tragedy on the American Stage: Ancient Drama in the Commercial Theater, 1882-1994. Greenwood Publishing Group. pp. 53–55. ISBN 978-0-313-29283-5.
  3. Schuster, Mel (1979). -9780810811966/page/256/mode/2up?view=theater The Contemporary Greek Cinema. Scarecrow Press. pp. 256–258. ISBN 978-0-8108-1196-6. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ ۴٫۸ یوسف لطیف‌پور (روزنامه‌نگار سینمایی) (۲۴ شهریور ۱۴۰۱). «ایرنه پاپاس؛ تراژیک و آرام». بی‌بی‌سی فارسی.
  5. «ایرنه پاپاس، بازیگر «هند جگرخوار»، درگذشت». صدای آمریکا. ۲۳ شهریور ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۱۴.
  6. Gates, Anita. "Irene Papas, Actress in 'Zorba the Greek' and Greek Tragedies, Dies at 96".
  7. Gates, Anita. "Irene Papas, Actress in 'Zorba the Greek' and Greek Tragedies, Dies at 96".
  8. "Greek actress and singer Irene Papas dies aged 96".

پیوند به بیرون ویرایش