ایوان مازپا
ایوان استپانوویچ مازِپا [الف] (اوکراینی: Іван Степанович Мазепа )(به لهستانی: Iwan Mazepa Kołodyński)(زاده ۳۰ مارس ۱۶۳۹ - وفات ۲۱ سپتامبر ۱۷۰۹) یک رهبر نظامی، سیاسی و مدنی اوکراینی بود که در سال‌های ۱۶۸۷–۱۷۰۸ به عنوان هتمانِ زاپوریزان هاست یا به تلفظ اکراینی زاپوریزکِی (Zaporizhian Host )و کرانه رودخانه چپ اوکراین(Left-bank) خدمت کرد. رویدادهای تاریخی زندگی مازپا الهام بخش بسیاری از آثار ادبی، هنری و موسیقی بوده است. او به عنوان حامی هنر مشهور بود.
ایوان مازپا هتمانِ زاپوریزان هاست | |
|---|---|
Іван Мазепа | |
 | |
| هتمانِ زاپوریزان هاست | |
| دوره مسئولیت ۲۵ ژوئیه ۱۶۸۷ – ۱۱ نوامبر ۱۷۰۸ | |
| پس از | ایوان ساموئِلویچ |
| پیش از | ایوان اسکوروپادسکی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۳۰ مارس ۱۶۳۹ (NS) بیلا تسرکفا, فرمانداری کیف, Crown of the Kingdom of Poland, مشترک‌المنافع لهستان–لیتوانی |
| درگذشته | ۲ اکتبر ۱۷۰۹ (۷۰ سال) (NS) بندر، مولداوی (Tighina), مولدووا |
| ملیت | اوکراین |
| همسر(ان) | هانا پولووِتس (۱۶۴۲–۱۷۰۴) |
| امضا |  |
مازپا نقش مهمی در نبرد پلتاوا (۱۷۰۹) ایفا کرد، جایی که پس از اطلاع از اینکه تزار پیتر یکم قصد دارد او را به عنوان هتمان (رهبر نظامی) از زاپوریزان (یک ایالت قزاق) برکنار کند و الکساندر منشیکوف را جایگزین او کند، از ارتش خود جدا شده و با تغییر جناح در کنار چارلز دوازدهم پادشاه سوئد قرار گرفت. پیامدهای سیاسی و تفسیر این پناهندگی در تاریخ ملی روسیه و اوکراین طنین انداز شده است.
اوایل زندگی
ویرایشخانه خانوادگی
ویرایشمازپا احتمالاً در ۳۰ مارس ۱۶۳۹، در مازپینتسی، در نزدیکی بیلا تسرکوا، که در آن زمان بخشی از فرمانداری کیف در مشترک المنافع لهستان-لیتوانی بود (و امروزه - شورای روستایی دروزدی Drozdy، رایون بیلا تسرکوا)، در یک خانواده اصیل روتنی (Ruthenian)-لیتوانیایی به دنیا آمد. مادرش مارینا موکیفسکا (زاده ۱۶۲۴-وفات ۱۷۰۷) (از سال ۱۶۷۴ تا ۱۶۷۵ با نام رهبانی خود ماریا ماگدالنا شناخته می‌شد)،[۲] و پدرش استفان آدام مازپا (تولد نامشخص-وفات ۱۶۶۶) بود. مارینا موکیفسکا از خانواده یک افسر قزاق بود که در کنار بوگدان خملنیتسکی جنگید. او دو فرزند به دنیا آورد - ایوان و الکساندرا. پدر ایوان، استفان مازپا به عنوان آتامان قزاق بیلا تسرکوا (۱۶۵۴) خدمت کرد.
نبرد سرنوشت ساز
ویرایش
ارتش سوئد و روسیه نیمه اول سال ۱۷۰۹ را صرف مانور برای برتری در نبرد بزرگ پیش‌بینی شده و تلاش برای تأمین حمایت مردم محلی کردند. سرانجام در ماه ژوئن نبرد پولتاوا رخ داد. روسیه و پیتر کبیر برنده شدند و به امیدهای مازپا برای انتقال اوکراین به کنترل سوئد پایان دادند، سوئدی که در یک معاهده به اوکراین وعده استقلال داده بود. مازپا با چارلز دوازدهم به قلعه بندر (تیگینا)، در مولداوی تابع امپراتوری عثمانی گریخت، جایی که مازپا خیلی زود درگذشت.
مازپا در گالاتسی (رومانی کنونی) به خاک سپرده شد، اما مقبره او چندین بار دچار اختلال شد و در نهایت در نتیجه تخریب کلیسای سِینت جورج Sfântul Gheorghe در سال ۱۹۶۲ از بین رفت.[۳]
میراث تاریخی
ویرایشتصمیم مازپا مبنی بر کنار گذاشتن وفاداری خود به امپراتوری روسیه توسط تزار روسیه خیانت و نقض معاهده پریاسلاو تلقی شد. با این حال، برخی دیگر استدلال می‌کنند که این امپراتوری روسیه بود که حتی با تلاش نکردن برای محافظت از میهن قزاق در طول نبردهای در خارج از کشور، در حالی که دهقانان اوکراینی از رفتار نیروهای محلی مسکو شکایت داشتند، پیمان را زیر پا گذاشت. بسیاری از قزاق‌ها هنگام ساخت سنت پترزبورگ جان باختند و تزار قصد داشت نیروهای قزاق را دور از سرزمین خود مستقر کند.
وقایع تاریخی زندگی مازپا الهام بخش بسیاری از آثار ادبی و موسیقی بوده است:
- لرد بایرون - مازپا، شعر (۱۸۱۸)
- الکساندر پوشکین - Poltava، شعر (۱۸۲۸–۱۸۲۹)
- ویکتور هوگو – مازپا، شعر (۱۸۲۹)
- یولیوش سواتسکی، درام مازپا (۱۸۴۰)
- فرانتس لیست – مازپا، شعر سمفونیک (1851)Transcendental Étude No. 4.
- پیوتر ایلیچ چایکوفسکی – مازپا، اپرا (۱۸۸۱–۱۸۸۳)
- مایکل ویلیام بالف – صفحه، کانتات (۱۸۶۱)
- فیلمی به زبان اوکراینی توسط یوری ایلینکو (Mazeppa)، که بر اساس حقایق تاریخی ساخته شده و به نام Молитва за гетьмана Мазепу در سال ۲۰۰۲ منتشر شد.[۴]
- کارلو پدروتی(Carlo Pedrotti)، آهنگساز ایتالیایی، اپرای تراژیکی به نام مازپا در سال ۱۸۶۱ با لیبرتوی آشیل دو لاوزیر نوشت.[نیازمند منبع]</link>[ نیازمند منبع ]
در سال ۲۰۰۹، رئیس‌جمهور اوکراین، ویکتور یوشچنکو، صلیب ایوان مازپا را به عنوان جایزه ای برای دستاوردها و خدمات فرهنگی تأسیس کرد.[۵]
رئیس‌جمهور ولدیمیر زلنسکی در سال ۲۰۲۰ به تیپ ۵۴ مکانیزه ارتش اوکراین لقب افتخاری «ایوان مازپا» را اعطا کرد.[۶] در سال ۲۰۲۲ زلنسکی یک ناوگان دریایی اوکراینی کلاس Ada را به نام مازپا نامگذاری کرد.[۷]
منابع
ویرایش- ↑ "Ivan Mazepa". Encyclopædia Britannica. 4 September 2018. Retrieved 5 January 2018.
- ↑ На Печерську знайдено могилу матері Мазепи (At Pechersk is found a burial of Mazepa's mother).
- ↑ Crângan, Costel (28 August 2015). "Cine a fost cazacul Mazepa, războinicul care tulbură Europa chiar și după 300 de ani de la moarte. Răpus pe pământ românesc, a fost îngropat de șase ori" (به رومانیایی). Retrieved 27 October 2018.
- ↑ "Molitva za getmana Mazepu". 15 February 2002. Retrieved 10 May 2022.
- ↑ Кралюк, Петро (23 October 2022). "Isn't it time to establish state wartime awards in Ukraine?". Радіо Свобода (به Ukrainian). Radio Free Europe. Retrieved 4 October 2023.
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link) - ↑ "Указ Президента України № 168/2020". Archived from the original on 3 March 2021. Retrieved 6 May 2020.
- ↑ Zelenskyi, Volodymyr (2022-08-18). "Про присвоєння імені гетьмана Івана Мазепи корвету класу "Ada" Військово-Морських Сил Збройних Сил України". Office of the President of Ukraine (به اوکراینی). Archived from the original on 2022-08-18. Retrieved 2022-08-18.
خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «persian-alpha» وجود دارد، اما برچسب <references group="persian-alpha"/> متناظر پیدا نشد. ().