ایکوزانوئیدها از اکسیداسیون اسیدهای چرب ۲۰ کربنه غیر اشباع تشکیل می‌شوند. این مواد یک خانواده از پیام‌رسانهای بیولوژیکی هستند که در زمان کوتاه در سلول‌های نزدیک بافتی که آن‌ها را تولید کرده‌است اثر می‌کنند و به ویژه در ایمنی و التهاب نقش دارند.

Pathways in biosynthesis of eicosanoids from arachidonic acid: there are parallel paths from EPA & DGLA.

ایکوزانوئیدها در سلولها ذخیره نمی‌شوند بلکه در موارد نیاز بسرعت از اسیدهای چرب غشای سلول یا غشای هسته تولید می‌شوند. این مولکولها یا از اسیدهای چرب امگا ۳ یا امگا ۶ تولید می‌شوند. اکسیداسیون این اسیدهای چرب توسط دو گروه آنزیم سیکلواکسیژناز (COX) یا لیپواکسیژناز (LOX) انجام می‌شود.

تقسیم بندی

ویرایش

ایکوزانوئیدها را می‌توان به صورت عمده به دو گروه دسته‌بندی کرد: پروستانوئیدها و لکوترینها

  • پروستانوئیدها: پروستاگلاندینها و ترمبوکسان ؛ پروستاگلاندینها مانند PGE1 ، PGF2α و PGI2 به‌وسیله راه سیکلواکسیژناز تشکیل می‌شوند. در این ترکیبات کربنهای ۱۸،۲۰، ۲۲ اکسیژنه شده‌اند.
  • لکوترینها، لیپوکسیلینها، هیپوکسیلینها Hepoxilins و اسیدهای چرب مونوهیدروکسی که به‌وسیله راه لیپوکسیژناز تشکیل می‌شوند

برخی از سایر انواع ایکوزانوئیدها عبارتند از

  • اپوکسی و دی‌هیدروکسی فتی اسیدهای تشکیل شده به‌وسیله سیتوکروم پی ۴۵۰.
  • ایزوپروستان ها، ایزولکوترین‌ها و اسیدهای چرب پراکسید شده دیگر که به‌وسیله روش‌های غیر آنزیمی تشکیل می‌شوند.

عملکرد

ویرایش
عملکرد متابولیک برخی پروستانوئیدها و لکوترینها
PGD2 Promotion of sleep TXA2 Stimulation of platelet
aggregation; vasoconstriction
PGE2 Smooth muscle contraction;
inducing pain, heat, fever;
bronchoconstriction
15d-PGJ2 تمایز آدیپوسیت
PGF انقباض رحم هنگام زایمان LTB4 کموتاکسی لکوسیتها
PGI2پروستاسیکلین Inhibition of platelet aggregation;
vasodilation; embryo implantation
Cysteinyl-LTs Anaphylaxis; bronchial smooth
muscle contraction.
Shown eicosanoids are AA-derived; in general, EPA-derived have weaker activity

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  • ویکی‌پدیای انگلیسی