بابا لره
بابا لُره لرستانی[۱] یک از ذات‌های مقدس یارسان در دورۀ بهلول در تاریخ دین یارسان است. بابا لره در دورۀ بهلول، مظهر پیر بنیامین بوده‌است.[۲]
دربارۀ بابا لره
صدیق صفی‌زاده (بوره‌که‌ئی) در تصحیح خود از «دوره بهلول» که درواقع بخشی از کتاب مقدس یارسان به نام سرانجام است، بابا لره را یکی از یاران بهلول ماهی دانسته که در مسافرت‌های بهلول وی را همراهی می‌کرده‌است.[۳] بهلول ماهی یکی از بزرگان یارسان بوده که که در سده دوم هجری زندگی می‌کرده[۴] و دربارۀ محل تولد او اطلاعی در دست نیست.[۵] صفی‌زاده مدعی شده که در کلام «دوره بهلول» بابا لره لرستانی را مظهر «سروش» معرفی می‌کند، اما در دفتر یارسان چنین چیزی بیان نشده‌است. اما بابا نجوم خود را تناسخ «زروان» می‌داند. صفی‌زاده همچنین مدعی شده که بابا رجب در مجالس جم مسئول تنبورنوازی بوده‌است.[۳]
اسامی ذات‌ها در دورۀ بهلول
اسامی ذات‌های مقدس در دورۀ بهلول عبارت‌اند از: بابا لره، بابا رجب، بابا نجوم و بابا حاتم.[۲]
| شماره | نام در دورۀ بهلول | مظهر |
|---|---|---|
| ۰۱ | بهلول ماهی | خاوندگار |
| ۰۲ | بابا لره | بنیامین |
| ۰۳ | بابا رجب | داود |
| ۰۴ | بابا نجوم | پیرموسی |
| ۰۵ | بابا حاتم | مصطفی |
زبان اشعار
اشعار بابا لره، بهلول ماهی و بقیۀ بزرگان یارسان به زبان گورانی(هورامی) به جا مانده‌است که از اولین نمونه‌های اشعار سروده شده در گویش‌های نو ایرانیست.[۶]
نمونۀ اشعار
از بابا لره تنها یک شعر دوبیتی به جا مانده‌است که در همان «دورۀ بهلول» در کنار کلام دیگر بزرگان یارسان قرار دارد. این شعر به زبان گورانی (هورامی) است.[۷]
| ساقی ناکامێم، ساقی ناکامێم | جامێ بده‌ر پێم، ساقی ناکامیم | |
| جه‌و مه‌ی کۆنه بڕێز نه جامم | هانا سا به‌ڵکه ساڕێش بۆ زامم |
منابع
- ↑ کتاب مشاهیر اهل حق نویسنده : صدیق صفی زاده ص ۲۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ده‌وره‌ی به‌هلوول، در سرانجام: مجموعه کلام‌های یارسان، پژوهش و نوشته: طیب طاهری، ویراستار کلام‌ها: استاد سروش، جمعی از سادات یارسان، اربیل: چاپخانه آراس، چاپ اول: ۲۰۰۷؛ ص ۱۷-۱۴.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ صفی‌زاده، صدیق (۱۳۶۳). دوره بهلول. تهران: انتشارات طهوری. ص. بند ۱۴.
- ↑ مدرس، میرزا محمد علی. ریحانه الادب. ج. ۵. تبریز: بیتا. صص. ۲۰۶ و ۲۰۷.
- ↑ Ḧemer̄eş, S. (2013),"Who are the Kurds?: the history of the Kurds and the origin of their language from the dawn of history till tenth century A.D." London.
- ↑ خزانه دار, معروف (2002). تاریخ ادبیات کرد، جلد دوم،. اربیل: نشر آراس،.
- ↑ ده‌وره‌ی به‌هلوول، در سرانجام: مجموعه کلام‌های یارسان، پژوهش و نوشته: طیب طاهری، ویراستار کلام‌ها: استاد سروش، جمعی از سادات یارسان، اربیل: چاپخانه آراس، چاپ اول: ۲۰۰۷؛ ص ۱۵.