برهان حدوث

برهان حدوث یا راه خلقت، یکی از براهین اثبات وجود خداست.

پیشینهویرایش

برهان حدوث در کلام اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ تا جایی که به عنوان طریق ویژه متکلمان در اثبات خدا نامیده شده‌است.

مضمون برهانویرایش

جهان متغیر و متحول است. (مشاهدات ما از جهان)
آنچه متغیر و متحول است، حادث است. (بدیهی)
نتیجه اول: جهان حادث است.
جهان حادث است. (بر اساس نتیجه اول)
هر چه حادث است به پدید آورنده نیاز دارد. (بدیهی)
نتیجه نهایی: جهان به پدید آورنده نیاز دارد.[۱]

نقد برهانویرایش

حدوث به همان عوارض و اوصاف اجرام مادی مربوط است؛ از این رو نیاز به محدث نیز در محور همان اوصاف و عوارض اثبات می‌شود.

حدوث در محدوده تغییر است و اگر تغییر به برخی عوارض جسم محدود باشد، نیاز به محدث نیز در همان محدوده خواهد بود.[۲]


اشکالی بر نقد برهانویرایش

وجود و عدم اشیاء یکی از عوارض و اوصاف آن‌ها است و یکی از تغییراتی که در اشیاء ممکن است به وجود بیاید تبدیل شدن آن‌ها از عدم به وجود است؛ پس هر آن‌چه در اطراف ما وجود داشته باشد در آن تغییری رخ داده است پس یک حدث بوده و نیازمند محدث می‌باشد.

جستارهای وابستهویرایش

پانویسویرایش

  1. ناصر مکارم شیرازی، اسلام در یک نگاه، صص ۴۰–۴۳.
  2. عبدالله جوادی آملی،تبیین براهین اثبات خدا، صص ۱۷۵ و ۱۷۶

پیوند به بیرونویرایش