برکه شیخ بستک
برکه شیخ یک آب‌انبار تاریخی مربوط به دورهٔ قاجاریان است که در شهر بستک، استان هرمزگان قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۵۳۶۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. برکه شیخ در ضلع شمالی خیابان شیخ عبدالرحمن خالدی قرار دارد.[۱][۲] [۳]
| برکه شیخ | |
|---|---|
 برکه شیخ بستک | |
| نام | برکه شیخ |
| کشور | ایران |
| استان | استان هرمزگان |
| شهرستان | بستک |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | برکه شیخ بَرا |
| نوع بنا | مخزن دایره‌ای‌شکل با سقف گنبدی |
| سال‌های مرمت | ۱۳۹۷خورشید |
| کاربری | آب‌انبار، اثر تاریخی |
| کاربری کنونی | آب‌انبار |
| دیرینگی | پس از اسلام |
| دورهٔ ساخت اثر | قاجاریه |
| بانی اثر | شیخ عبدالرحمن خالدی (سلطان العلماء) |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۵۳۶۰ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | آری |
  برکه شیخ | |
آب‌انبار در شهرستان بستک مانند دیگر مناطق جنوب ایران مطمئن‌ترین و رایج‌ترین وسیله تأمین آب مشروب است یک اختلاف مهم آب‌انبارهای جنوب با آب‌انبارهای معمولی در سایر نقاط ایران در منبع آب است در سایر نقاط ایران آب قنات یا رودخانه و چاه را در آب‌انبار بدو منظور ذخیره یا تصفیه انبار می‌کنند، ولی در بستک مانند همه جنوب ایران آب باران را در آب‌انبار ذخیره می‌کنند و دومین اختلاف نیز این است که در آب‌انبارهای جنوب پله و شیر آب به شكل آب‌انبارهای دیگر مرسوم نیست که البته علت آن برای جلوگیری از اتلاف آب است.[۴]
معماری و ساختار برکه ویرایش
ساختمان آب‌انبارهای منطقه بستک از سنگ و ساروج تشکیل یافته و بیرون آنها را معمولا هر چند سالی با گچ سفید می‌کنند عمق آبگیر آنها تا سطح زمین از ۴ متر تا ۱۲ متر و قطر آنها از ۶ متر تا ۲۰ متر دیده می‌شود که دارای سه دریچه است که از آنها برای برداشتن آب بوسیله سطل و طناب استفاده می‌کنند. همچنین هر برکه دارای یک تا سه دریچه مخصوص ورود آب باران می‌باشد. قسمت آبگیر برکه معمولاً به‌صورت استوانه با مقطع دایره‌ای است ولی گاهی اوقات با مقطع بیضی و یا مربع و مربع‌مستطیل می‌باشد به‌ندرت هم از دو مربع‌مستطیل که به‌صورت بعلاوه قرار گرفته‌اند ساخته می‌شود در هر حال سقف همه آنها مقطع نیم‌دایره‌ای دارد. مطلب اساسی و قابل توجه در ساختمان این برکه‌ها موقعیت آن است بدین معنی که باید در مسیر جریان آب باران قرار گیرد و به‌اصطلاح هر برکه‌ای دارای یک مَمَر و یا چند ممری است که آب باران آن حوالی را جمع‌آوری کرده و بداخل برکه هدایت می‌کند این ممرها مانند خود برکه‌ها وقف و جزو اراضی عمومی بوده و تغییر و هر نوع تصرف در آنها ممنوع است. برکه‌ها توسط اشخاص خیّر ساخته، تعمير، لایروبی و نگهداری می‌شوند آب برکه‌ها نیز برای استفاده عموم وقف است.[۵]
نگارخانه ویرایش
-
برکه شیخ بستک
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ پیام، بستکی، حاج علی اکبر (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- ↑ «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- ↑ مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
منابع ویرایش
- حاج علی اکبر پیام بستکی (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: انتشارات هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ برکه شیخ بستک موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |