بیان جهت در آناتومی

در آناتومی بدن جاندار (انسان) را به سه صفحه عمود برهم می‌توان تقسیم کرد:

جهات اصلی در تصویر برداری پزشکی
تصویری از مغز با دید افقی

۱. صفحه میانی یا ساژیتال: بدن به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌شود.

۲. صفحه تاجی[۱] یا فرونتال یا کرونال در این صفحه بدن به دو نیمه قدامی و خلفی تقسیم می‌شود.

۳. صفحه افقی یا هوریزنتال یا آگزیال در این صفحه بدن به دو نیمه فوقانی و تحتانی تقسیم می‌شود.

صفحه میانیویرایش

دید چپ‌راستی یا صفحهٔ چپ‌راستی یا برش یا صفحهٔ ساژیتال (به انگلیسی: Sagittal view) در پزشکی صفحه ایست عمودی که بدن را به قسمت‌های چپ و راست تقسیم می‌کند. اندامهای نزدیکتر به صفحه ساژیتال را می‌توان داخلیتر یا مدیال نامید و اندامهای دورتر را خارجی یا لترال. مانند آنکه چشم داخلیتر از گوش است و گوش لترال یا خارجیتر از چشم.

صفحه تاجیویرایش

دید پس‌وپیش یا برش یا صفحهٔ پس‌وپیش یا دید کرونال[۲] در پزشکی صفحه ایست عمودی که بدن یا دید بدن را به قسمت‌های خَلفی یا پس[۳] و قُدامی یا پیش[۴] تقسیم می‌کند.[۵] گاه به جای واژه «دید» در این موضوع از واژه‌های «برش» یا «مقطع» نیز استفاده می‌شود. مانند آنکه اعصاب نخاعی که از مهره‌های کمری خارج می‌شوند به دو شاخه تقسیم می‌شوند شاخه خلفی که به پوست کمر نزدیکتر است را دورسال و شاخه قدامی را که به شکم نزدیکتر است، ونترال می‌نامند.

صفحه افقیویرایش

دید بالایی-پایینی یا صفحهٔ بالایی-پایینی یا دید یا صفحهٔ آگزیال[۶] در پزشکی صفحه ایست افقی که بدن یا دید بدن را به قسمت‌های تختانی[۷] و فوقانی[۸] تقسیم می‌کند.[۹] قسمتها بالاتر را سری (کرانیال) و قسمتهای پایینتر را دمی (کودال) نیز می‌نامند.

ابتدا و انتها (پروگزیمال و دیستال)ویرایش

ابتدای یک عضو از سمت تنه یا محور اصلی بدن را ابتدا یا پروگزیمال و انتهای آن را انتها یا دیستال می‌نامند. مانند آنکه در اندام فوقانی بازو پروگزیمال و مچ دست دیستال است. یا در انگشتان بند اول که به کف دست متصل است بند پروگزیمال و بند آخر بند دیستال است.

درون و بیرون (اینترنال و اکسترنال)ویرایش

در اعضایی که حفره مانند یا لوله ای شکل هستند سطح داخلی را درون (اینترنال) و سطح خارجی را بیرونی (اکسترنال) می‌نامند. مانند روده که مواد غذایی در سطح درونی آن قرار دارند.

دندانویرایش

هر دندان پنج وجه دارد: وجه زبانی (لینگوال) که به زبان برخورد می‌کند؛ وجه فکی یا بوکال که به سطح داخلی گونه‌ها برخورد می‌کند؛ وجه مزیال که به سمت دندان جلویی می‌باشد؛ وجه دیستال که به سمت دندان عقبی (مانند آسیا) می‌باشد؛ وجه اکلوزال که دربرابر سطح جونده دندان مقابل قرار می‌گیرد.

جستارهای وابستهویرایش

پانویسویرایش

  1. https://dic.irandoc.ac.ir/home/search?utf8=✓&keywords=sagittal+&did=-1&search_type=part[پیوند مرده]
  2. Coronal view
  3. posterior/dorsal
  4. anterior/ventral
  5. کتاب
    The Human Body in Health and Illness. Barbara Herlihy. 3rd Ed. 2007.
    صفحهٔ ۷–۸
  6. Transverse or axial view
  7. inferior
  8. superior
  9. کتاب
    The Human Body in Health and Illness. Barbara Herlihy. 3rd Ed. 2007.
    صفحهٔ ۸