بیا که قصر امل سخت سست‌بنیادست

غزلی با مطلع «بیا که قصر امل سخت سست بنیادست»، غزل شمارهٔ ۳۷ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است.

بیا که قصر امل
زبان	فارسی
شاعر	حافظ
شمار ابیات	۱۱
بحر	مُجتَثّ مثمن مخبون محذوف مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
متن
بیا که قصر امل سخت سست بنیادست بیار باده که بنیاد عمر بر بادست غلام همّت آنم که زیر چرخ کبود ز هر چه رنگ تعلّق پذیرد آزادست چگویمت که بمیخانه دوش مست و خراب سروش عالم غیبم چه مژدها دادست که ای بلندنظر شاهباز سدره نشین نشیمن تو نه این کنج محنت آبادست تو را ز کنگرهٔ عرش میزنند صفیر ندانمت که در این دامگه چه افتادست نصیحتی کنمت یاد گیر و در عمل آر که این حدیث ز پیر طریقتم یادست غم جهان مخور و پند من مبر از یاد که این لطیفهٔ عشقم ز رهروی یادست رضا بداده بده وز جبین گره بگشای که بر من و تو در اختیار نگشادست مجو درستی عهد از جهان سست نهاد که این عجوز عروس هزار‌دامادست نشان عهد و وفا نیست در تبسم گُل بِنال بلبل بیدل که جای فریادست حسد چه میبری ای سست‌ نظم بر حافظ قبول خاطر و لطف سخن خدادادست ۲ ۴ ۶ ۸ ۱۰ نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی
⇒ ⇐

وزن

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ب، یا، ک، قص/ ر، ا، مل، سخ\ت، سس، ت، بن/یا، دست

در دیگر آثار هنری

چهارده قطعهٔ خوشنویسی اثر شیخ محمود پیر بوداقی متعلق به سدهٔ ۹ ه‍.ق در یکی از مرقع‌های یعقوب‌بیک آق‌قویونلو به شماره‌های ۲۱۵۳ و به‌سال ۸۸۳–۸۹۶ ه‍.ق/۱۴۷۸–۱۴۹۰ م موجود است. این مرقع در کتابخانهٔ توپکاپی‌سرای استانبول نگهداری می‌شود. کهن‌ترین قطعه از این چهارده اثر، ابیاتی از غزل «بَرید باد صبا دوشم آگهی آورد» دارد که در سال ۸۶۳ ه‍.ق/۱۴۵۹ م در جنت‌آباد شیراز نوشته شده است. بوداقی همین‌طور در این مرقع قطعه‌ای با بیت‌هایی از غزل «بود آیا که در میکده‌ها بگشایند / گره از کار فروبسته ما بگشایند» متعلق به سال ۸۷۱ ه‍.ق/۱۴۶۷ م، نوشته شده در ساوه و قطعه‌ای با بیت‌هایی از غزل «بیا که قصر امل سخت سست بنیادست / بیار باده که بنیاد عمر بر بادست»، نوشته شده در همدان دارد. در موقع H2160 نیز چهار قطعه اثر عبداکریم بن عبدالرحمان خوارزمی یعقوبی متعلق به اواخر سدهٔ ۹ ه‍.ق شامل بیت‌هایی از غزل «غلام همت آنم که زیر چرخ کبود / ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزادست» و بیت‌هایی از غزل «نفس برآمد و کام از تو بر نمی‌آید / فغان که بخت من از خواب در نمی‌آید» وجود دارد.

منابع

• آذرنوش، آذرتاش؛ اینجنیتو، دومینیکو؛ باقری، بهادر؛ بلوکباشی، علی؛ بیات، علی؛ پاکتچی، احمد؛ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دادبه، اصغر؛ ساجدی، طهمورث؛ سجادی، صادق؛ سمسار، محمدحسن؛ شمس، اسماعیل؛ عبدالله، صفر؛ کردمافی، سعید؛ کیوانی، مجدالدین؛ مسعودی آرانی، عبدالله؛ میثمی، حسین؛ میرانصاری، علی؛ نکوروح، حسن؛ هاشم‌پور سبحانی، توفیق؛ بخش هنر و معماری (۱۳۹۰). «حافظ». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. ۱۹. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۶۳۲۶۰۴۷.
• حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.