تانک

تانک ارابه جنگی زره‌پوش و معمولا دارای چرخ زنجیری است،که قابلیت شلیک گلوله توپ در یک درگیری مستقیم را دارا می باشد. تانک ها را نباید با خودرو های زره پوش مانند نفربر اشتباه گرفت. از نظر عملیاتی تانک ها دارای تحرک بالا و قابلیت‌های هجومی و دفاعی هستند. تانک دارای یک توپ اصلی با کالیبر بزرگ است که معمولاً در یک برجک گردان نصب می‌شود و به چند سلاح دیگر از جمله مسلسل هم مجهز است. زره تانک از آن در برابر طیف وسیعی از گلوله‌های دشمن محافظت کرده و شنی‌ها (چرخ های زنجیری ) امکان حرکت تانک در زمین‌های مختلف را فراهم می‌سازند که این قابلیت‌ها تانک را به یک سلاح بسیار مهم و سرنوشت ساز تبدیل می‌کند.

تانک آمریکایی آبرامز در حال شلیک

تانک ها برای نخستین بار در سده بیستم میلادی در جبهه های نبرد مورد استفاده قرار گرفتند و به مرور به یکی از اجزای کلیدی ارتش‌ تمام کشورها تبدیل شدند. امروزه با افزایش اهمیت جنگ‌های نامتقارن، پایان جنگ سرد و افزایش توجه به سلاح‌های ارزان‌قیمت ضدتانک روسی، اهمیت تانک‌ها کمتر شده ‌است. به همین دلیل تانک‌ها به ندرت به‌طور انفرادی وارد عملیات شده و معمولاً در واحدهای زرهی با حمایت پیاده‌نظام و گاهی خودروهای جنگی پیاده‌نظام سازمان‌دهی می‌شوند و گاهی از حمایت هواپیما و بالگردهای شناسایی و جنگی نیز بهره می‌برند.

در گذشته تانک‌ها به انواع مختلفی از جمله تانک‌های سبک، متوسط، سنگین، فوق سنگین، تانک پیاده‌نظام و ... تقسیم می‌شدند که هر یک برای مأموریت‌های ویژه‌ای طراحی شده بودند. پس از جنگ جهانی دوم گرایشی عمومی به استفاده از یک نوع تانک معروف به تانک اصلی میدان نبرد دیده می‌شود که قدرت انجام همه مأموریت‌های یک تانک را داراست. البته در بعضی از ارتش‌ها هنوز از تانک‌های سبک که زره کمتر و تحرک بیشتری دارند برای مقاصد شناسایی، و دیده بانی استفاده می‌شود.

تاریخچه

مارک پنج-ستاره. نمونه تانک انگلیسی در جنگ اول جهانی

تانک نخستین بار هم‌زمان با جنگ جهانی اول در بریتانیا و فرانسه، با الهام گرفتن از حرکت تراکتورهای جدید کشاورزی طراحی شده و در پیروزی در جنگ پاییز ۱۹۱۸ میلادی به متفقین کمک کرد. در جنگ جهانی اول ایده یک خودرو زره پوش به دست بریتانیا توسعه یافت، تا سکون موجود در جنگ خاکریزی را بشکند. در طی ساخت اولین تانک، به منظور مخفی ‌نگه داشتن این کار، به کارگران تانک ساز بریتانیا گفته شده بود که آنها مشغول ساخت مخزن های آب (که در انگلیسی تانک نامیده می‌شود) متحرک برای جبهه هستند که این نام پس از آن بر این وسیله ماندگار شد.

فرانسه باساخت تانک اف-تی در سال 1915 برای اولین بار با سوار کردن یک برجک،قابلیت شلیک 360 درجه را به تانکها افزود.طی جنگ جهانی اول حدود 3000 عدد از این تانک مورد استفاده فرانسه قرار گرفت که پرشمار ترین در جنگ جهانی اول به شمار می رود.

تانک اف-تی در سال 1918

اولین تانک‌ها در سپتامبر ۱۹۱۶ در نبرد سوم در فرانسه به کار گرفته شدند. در این نبرد تانک‌ها به تدریج وارد صحنه نبرد شده و هیچ استراتژی برای آن‌ها تدوین نشده بود، در نتیجه عملکرد مناسبی نداشتند اما در نوامبر ۱۹۱۷ در کمبرای به طرز درخشانی مؤثر واقع شدند. در آن زمان ۳۰۰ تانک انگلیسی در جبهه‌ای به طول ۱۰ کیلومتر به دشمن حمله‌ور شده و خطوط دفاعی آلمان‌ها را در هم گسیختند. تانک‌های آن دوران سرعت تحرک کمی داشته و غیرقابل اطمینان بودند ولی برای عبور از زمین‌های گل آلود و قطع سیم‌های خاردار و گذشتن از خندق‌ها بسیار مفید واقع شدند.

پ‌ت۷۶ تانک سبک آبی‌خاکی روس تانک اصلی شناسایی اعضای پیمان ورشو

در فاصله بین دو جنگ جهانی هم تانک‌ها و هم تاکتیک‌های کاربرد آن‌ها پیشرفت قابل توجهی کرد و در اولین مرحله جنگ جهانی دوم تیپ های تانک آلمان در کمتر از یک ماه لهستان را به تصرف خود درآوردند. هر دو نیروی متخاصم این جنگ، تیپ های تانک تمام زرهی را شکل دادند که ذز نتیجه نبردهای تانکی عظیمی در اروپا و شمال آفریقا اتفاق افتاد که معمولاً پیروزی در آن‌ها با طرفی بود که به طرز موثرتری از واحدهای زرهی خود استفاده می‌کرد. اروین رومل آلمانی و جرج پاتون آمریکایی از توانمندترین فرماندهان تانک در این جنگ محسوب میشدند. تانک‌های مخصوصی برای عملیات‌های آبی خاکی و پیاده سازی در ساحل و همچنین مین‌روبی نیز در این جنگ به کار آمدند و پیشرفت‌هایی در زمینه سلاح‌های ضدتانک همچون راکت‌اندازهای دوش‌پرتاب، گلوله‌های زره‌شکاف، توپ‌های بدون لگد، موشک‌های ضدتانک و همینطور هواپیماهای مسلح به راکت و بمب نیز صورت گرفت.

از جنگ جهانی دوم به بعد قابلیت‌هایی همچون زره‌های واکنشی که در صورت مورد اصابت واقع شدن منفجر می‌شوند، مسافت‌ یاب‌های لیزری، گلوله‌گذارهای اتوماتیک، سیستم‌های کامپیوتری کنترل آتش و ناوبری هم برای تانک‌ها طراحی شده‌اند. سلاح‌های ضد تانک نیز پیشرفت گسترده‌ای را به خود دیده‌اند؛ سلاح‌های نیرومندی برای پیاده‌نظام ساخته شده و مهمات ویژه‌ای تولید می‌شوند که با شلیک از توپخانه یا هواپیما قدرت تخریب هم‌زمان چندین تانک را دارند. تانک‌ها به ویژه در مناطق بیابانی بسیار مؤثر هستند که این مهم در جنگ‌های ارتش اسرائیل و همینطور جنگ خلیج فارس به خوبی به نمایش درآمد.

عملکرد

چلنجر۲ تانک اصلی ارتش بریتانیا از سال ۱۹۹۸ تاکنون

تانک سلاحی برای حملهٔ برق آساست و می‌تواند از گودال‌ها و رودخانه‌ها بگذرد. بعضی از تانک‌ها حتی می‌توانند فاصله‌های کوتاهی را زیر آب حرکت کنند. از بعضی دیگر برای بازکردن مسیرهایی از میان میدان‌های مین استفاده می‌شود. هر تانک یک توپ اصلی داشته که بر روی برجک سوار شده و با قابلیت چرخش دایره وار، توان آتش در تمام جهات را داراست.

زره تانک از ورق فولادی است. این زره ممکن است در جلو تانک بیش از ۱۲ سانتی‌متر ضخامت داشته باشد که تشکیل دهنده نیمی از وزن تانک میباشد. برای کم کردن وزن، زره را در پهلوها و پشت تانک نازک تر می‌سازند. زرهی با این اندازه، تانک را در مقابل گلوله‌های کوچک محافظت می‌کند، ولی حتی زره ضخیم هم ممکن است با گلولهٔ توپ‌های جدید سوراخ شود.

نمونه های معروف تانک

رزم ناو راته

رزم‌ناو زمینی پ. ۱۰۰۰ راته

رزم‌ناو زمینی پ. ۱۰۰۰ راته با طولی ۳۵ متری و ارتفاعی ۲ متری،برجک با دو توپ کالیبر بالا، سه عدد شنی،دو عدد ضد هوایی در عقب،که توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم طراحی شده بود را میتوان به عنوان بزرگ ترین تانک ساخته شده برشمرد،که به دلیل هزینه بر بودن تولید و عدم کاربرد به دلیل ابعاد غول آسای آن،پروژه تنها در حد طرح اولیه و مدل سازی رها شد.

تانک مدرن PL-01

تانک پی-ال 01 (مدل انتزاعی)

تانک PL-01 توسط شرکت Obrum طراحی شده‌ که بخشی از «هولدینگ دفاعی لهستان» محسوب می‌شود که با ۷ متر طول، ۳٫۸ متر عرض و ۲٫۸ متر ارتفاع وارد میادین نبرد می‌شود. بر این اساس می‌توان آن را بسیار کوچک‌تر از تانک آبرامز دانست که هم‌اکنون در ارتش آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسئله به آن معنی خواهد بود که تمامی هواپیماها به راحتی می‌توانند PL-01 را با خود حمل کنند و در نقطه‌ی مورد نظر آن را فرود بیاورند.

این خودرو انفجار ۱۰ کیلوگرم تی ان تی را در هر کجای زیر بدنه خود را به راحتی تحمل می‌کند. این تانک هم چنین به سیستم یکپارچه حفاظت فعال مجهز بوده و سیستم آتش خودکار و سیستم محافظت NBC (محافظت در برابر حملات شیمیایی ، بیولوژیکی ، رادیواکتیو و هسته ای) به صورت استاندارد به روی این تانک نصب می‌باشد .

منابع

Wikipedia contributors, "Tank," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tank&oldid=192795310 (accessed February 20, 2008).