تهم‌رییش

تهم ریش اثر آندره‌آ دل کاستانیو، سده پانزدهم میلادی

بردن سر کوروش بزرگ نزد تهم‌رییش، اثر پیتر پل روبنس

تَهم‌رَییش (با شکل یونانی‌شدهٔ تومیریس) شهبانوی تیره ای از تیره های ایرانی‌تبار و ایرانی‌زبان به نام ماساگت‌ها بود که در حدود سال ۵۳۰ پیش از میلاد فرمانروای قوم خود بود. زبان ماساگت‌ها از زبان‌های ایرانی میانه و ایرانی شرقی بوده‌است. ماساگت‌ها ایرانی‌تبار سکایی بودند که در بخش‌های بزرگی از دلتای سیردریا در آسیای میانه می‌زیستند.

تهم‌رییش و پسرش اسپَرگَپِش، که سپهبد سپاه او بود هر دو نام‌های ایرانی دارند. بخش اول نام تهم‌رییش به معنی دلاور است که در نام‌هایی مانند تهم‌تن و تهماسب نیز دیده می‌شود.

کوروش هخامنشی در این بخش از شاهنشاهی هخامنشی هفت دژ مرزبانی ساخت که نیرومندترین این دژها به نام کوروش‌کده، توانست برابر اسکندر مقدونی درایستد و دستیابی او به این منطقه را ناممکن کند.

منابع

• Cook, J. M. 1983. The Persian Empire. London: Dent.
• F. Altheim und R. Stiehl, Geschichte Mittelasiens im Altertum (Berlin, I970).

پیوند به بیرون

• هرودوت: ملکه تهم‌رییش ماساگت (به انگلیسی)