توانمندگرایی
این مقاله میتواند با ترجمهٔ متن از مقالهٔ متناظر در انگلیسی گسترش یابد. برای مشاهدهٔ دستورالعملهای مهم ترجمه روی [گسترش] کلیک کنید.
|
توانمندگرایی، تبعیض بخاطر ناتوانی یا ابلیسم (به انگلیسی:Ableism) تبعیض و پیش‌داوری اجتماعی علیه افراد دارای ناتوانی‌های جسمی یا ذهنی است. توانمندگرایی افراد را آن گونه که با ناتوانی‌هایشان تعریف می‌شوند مشخص می‌کند و همچنین افراد ناتوان را به عنوان افرادی که نسبت به افراد غیرناتوان «پایین‌تر» هستند طبقه‌بندی می‌کند.[۱] بر اساس توانمندگرایی، به افراد مختلف توانایی‌ها، مهارت‌ها یا جهت‌گیری‌های شخصیتی خاص اختصاص داده می‌شود یا از از افراد مختلف این موارد سلب خواهد شد.
اگرچه توانمندگرایی و ناتوانی هر دو اصطلاحاتی هستند که تبعیض بخاطر ناتوانی را توصیف می‌کنند، اما تأکید هر یک از این اصطلاحات کمی متفاوت است. توانمندگرایی تبعیض به نفع افراد غیر ناتوان تعریف می‌شود در حالی که ناتوانی تبعیض علیه افراد ناتوان است.[۲]
کلیشه‌هایی وجود دارند که یا به‌طور کلی با ناتوانی مرتبط هستند، یا با اختلالات خاص یا شرایط سلامت مزمن مرتبط هستند (مثلاً این فرض که همه افراد ناتوان می‌خواهند درمان شوند، این فرض که کاربران ویلچر نیز دارای ناتوانی ذهنی هستند، یا این فرض که افراد نابینا نوعی بصیرت خاص دارند).[۳] این کلیشه‌ها به نوبه خود به عنوان توجیهی برای اعمال تبعیض آمیز عمل می‌کنند و نگرش‌ها و رفتارهای تبعیض آمیز را نسبت به افراد دارای ناتوانی تقویت می‌کنند.[۴] برچسب‌گذاری زمانی بر افراد تأثیر می‌گذارد که گزینه‌های آنها را برای عمل محدود یا هویت آنها را تغییر دهد.[۵]
در جوامع توانمندگرا، «زندگی افراد ناتوان کمتر ارزش زیستن دارد یا افراد ناتوان ارزش کمتری دارند.» جنبش اصلاح نژاد در اوایل قرن بیستم به عنوان بیانی از توانمندگرایی گسترده در نظر گرفته می‌شود.[نیازمند منبع]
توانمندگرایی را می‌توان با خواندن ادبیاتی که توسط کسانی که ناتوانی و توانمندگرایی را از نزدیک تجربه می‌کنند بیشتر درک کرد.
ریشه‌شناسی
ویرایشکلمه ابلیسم (به انگلیسی:Ableism) نشات گرفته از واژه «-able» و ایسم است و برای اولین؛ اولین بار در سال ۱۹۸۱ میلادی ثبت شد.[۶][۷]
علل شکل‌گیری توانمندگرایی
ویرایشتوانمندگرایی ممکن است منشأ در تکامل یا منشأ هستی‌گرایانه داشته باشد (ترس از سرایت، ترس از مرگ). همچنین ممکن است ریشه در نظام‌های اعتقادی (داروینیسم اجتماعی، شایسته‌سالاری)، زبان یا جانبداری‌های ناخودآگاه داشته باشد.[۸]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Linton, Simi; Bérubé, Michael (1998). Claiming Disability: Knowledge and Identity. New York University Press. p. 9. ISBN 978-0-8147-5134-3.
- ↑ "Disablism and ableism". Scope (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-21.
- ↑ "Sutherland, A.T. 'Disabled We Stand', Chapter 6 'Stereotypes of Disability', Souvenir Press, 1982" (PDF).
- ↑ Wüllenweber, Ernst; Theunissen, Georg; Mühl, Heinz (2006). Pädagogik bei geistigen Behinderungen: ein Handbuch für Studium und Praxis (Education for intellectual disabilities: A manual for study and practice) (in German). Kohlhammer Verlag. p. 149. شابک ۳−۱۷−۰۱۸۴۳۷−۷. Retrieved January 17, 2012.
- ↑ "Geistige Behinderung – Normtheorien nach Speck und Goffman". Heilpaedagogik-info.de. Retrieved 2014-05-12.
- ↑ "Definition of ABLEISM". Merriam-Webster Online Dictionary. Retrieved 1 April 2019.
- ↑ "ableism". Dictionary.com Unabridged. Random House, Inc.
- ↑ "Disability Prejudice: Causes, Consequences, and Implications for Policymakers". Society for the Psychological Study of Social Issues. December 2, 2019. Archived from the original on November 4, 2021.
برای مطالعه بیشتر
ویرایش- Adams, Rachel; Reiss, Benjamin; Serlin, David (2015). Keywords for Disability Studies. NYU Press. ISBN 978-1-4798-4115-8.
- Amundson, Ron; Taira, Gayle (2005). "Our Lives and Ideologies: The Effects of Life Experience on the Perceived Morality of the Policy of Physician-Assisted Suicide" (PDF). Journal of Policy Studies. 16 (1): 53–57. doi:10.1177/10442073050160010801. Archived from the original (PDF) on 2010-12-28.
- Campbell, Fiona A. Kumari (2001). "Inciting Legal Fictions: Disability's Date with Ontology and the Ableist Body of the Law" (PDF). Griffith Law Review. 10 (1): 42–62. Archived from the original (PDF) on 2019-04-12.
- Campbell, Fiona A. Kumari (2008). "Refusing Able(ness): A Preliminary Conversation about Ableism". M/C Journal. 11 (3). doi:10.5204/mcj.46.
- Chouinard, Vera (1997). "Making Space for Disabling Difference: Challenges Ableist Geographies". Environment and Planning D: Society and Space. 15: 379–387. doi:10.1068/d150379.
- Clear, Mike (1999). "The "Normal" and the Monstrous in Disability Research". Disability & Society. Taylor & Francis. 14 (4): 435–448. doi:10.1080/09687599926055. ISSN 0968-7599. LCCN 2007233711. OCLC 808984972.
- Fandrey, Walter: Krüppel, Idioten, Irre: zur Sozialgeschichte behinderter Menschen in Deutschland (Cripples, idiots, madmen: the social history of disabled people in Germany) (به آلمانی) شابک ۹۷۸−۳−۹۲۵۳۴۴−۷۱−۸
- Iwasaki, Yoshitaka; Mactavish, Jennifer (2005). "Ubiquitous Yet Unique: Perspectives of People with Disabilities on Stress". Rehabilitation Counseling Bulletin. 48 (4): 194–208. doi:10.1177/00343552050480040101.
- Schweik, Susan. (2009). The Ugly Laws: Disability in Public (History of Disability). NYU Press.اُسی‌ال‌سی ۸۴۴۳۴۲۲۴۳OCLC 844342243 JSTOR j.ctt9qgf13 شابک ۹۷۸۰۸۱۴۷۴۰۵۷۶
- Shaver, James P. (1981). Handicapism and Equal Opportunity: Teaching About the Disabled in Social Studies. Library of Congress Card Catalog Number 80-70737 ERIC Number: ED202185 شابک ۹۷۸−۰−۹۳۹۰۶۸−۰۱−۲
- Ivan Eugene Watts; Nirmala Erevelles (ژانویه ۲۰۰۴). "These Deadly Times: Reconceptualizing School Violence by Using Critical Race Theory and Disability Studies". American Educational Research Journal (به انگلیسی). 41 (2): 271–299. doi:10.3102/00028312041002271. ISSN 0002-8312. Wikidata Q56673362.
{{cite journal}}: Check date values in:|publication-date=(help)نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link)