تپه کل گندم کش

اثر ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران

تپه کل گندم کش مربوط به دوره نوسنگی - دوره صفوی است و در شهرستان کهگیلویه، روستای محمدآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۷۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱] این تپه در کنار کاروانسرای محمدآباد قرار دارد که یکی از قدیمی ترین کاروانسراهای ایران است.کاروانسرای محمدآباد در 10 کیلومتری جاده قدیم دهدشت–بهبهان، در یک کیلومتری شمال­شرقی روستای محمدآبادقرار دارد. کاروانسرا نزد اهالی منطقه "کَل گَندُم­کَشی"نامیده می­شود. کَل یعنی نیم و ویرانه، از آن جهت که برخی آن را ویرانه فرض می­کنند و گندمکشی، به واسطه گردنه مشرف بر آن، که مسیر انتقال غلات این منطقه، به شمار می­رفته است. بدین جهت به کَل گندمکَشی موسوم است. گردنه گندمکشی، میان­دید خوبی را برای تشخیص راه ارتباطی در دوران گذشته، برای رهگذران فراهم می­ساخته، بطوریکه  اگر در این محل رو به سوی باختر ایستاده باشیم، دقیقا روبروی ما تنگ­تکاب( که مرز میان بهبهان با کهگیلویه است) و پشت سرِ ما، تنگ پیرزال قابل مشاهده است. رودخانه بُوا در ضلع غربی و در فاصله تقریباً 15 متری، نزدیکترین منبع آب به کاروانسرا است که در تمامی فصول سال، آب در آن جریان دارد گر چه در فصل زمستان، چشمه­های آبِ نزدیکی بنا، از دل کوه می­جوشد و در دوره پهلوی و دو دهه نخست دوره جمهوری اسلامی، آب آشامیدنی روستائیان و عشایر، از چاهی در 100 متری شمال کاروانسرا، تامین می­شد( سپیدنامه و صالحی کاخکی، 1400).

تپه کل گندم کش
نامتپه کل گندم کش
کشورایران
استاناستان کهگیلویه و بویراحمد
شهرستانشهرستان کهگیلویه
اطلاعات اثر
کاربریتپه
دیرینگیدوره نوسنگی
دورهٔ ساخت اثردوره نوسنگی، دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۴۷۳۹
تاریخ ثبت ملی۲۳ بهمن ۱۳۸۰

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.

برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به مقاله حسین سپیدنامه و احمد صالحی کاخکی(1400). کاروانسراهای ساسانی- اسلامی جنوب ایران(مطالعه موردی کاروانسرای محمدآباد کهگیلویه). مجله مطالعات ایرانی- اسلامی, 11(2), 119-149. doi: 10.30484/jii.2021.2831.1044