تیپاس
تیپاس یا سِرُو تیپاس (به [Cerro Tipas] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما)) که با نام‌های کازادِرو (به [Cazadero] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما)) سِرُو والتر پِنک (به [Cerro Walter Penk] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما)) نیز شناخته می‌شود، آتشفشان مرکب عظیم اما کمترشناخته‌شده‌ای واقع در آرژانتین در جنوب مرز شیلی است که با ارتفاع ۶۶۶۰ متری خود، سومین آتشفشان مرتفع فعال جهان[۳] و نهمین کوه بلند آمریکای جنوبی[۲] به‌شمار می‌رود. این آتشفشان در جنوب غربی آتشفشان دیگری به نام نوادوس اوخوس دل سالادو (به اسپانیایی: Nevados Ojos del Salado) واقع شده که با ارتفاع ۶۸۸۷ متری خود بلندترین کوه آتشفشانی زمین است.[۳] مجموعهٔ آتشفشانی تیپاس شامل دهانه، مخروط، گنبد گدازه و جریان‌های گدازه‌ای مساحتی در حدود ۲۵ کیلومتر مربع را در برمی‌گیرد.[۳]
| تیپاس | |
|---|---|
| کازادِرو[۱][۲] والتر پِنک[۱][۲][۳] | |
 | |
 | |
| مرتفع‌ترین نقطه | |
| ارتفاع | ۶۶۶۰ متر[۳] |
| مختصات | ۲۷°۱۲′ جنوبی ۶۸°۳۳′ غربی / ۲۷٫۲۰۰°جنوبی ۶۸٫۵۵۰°غربی |
| جغرافیا | |
| موقعیت | کاتامارکا، آرژانتین، آمریکای جنوبی[۲] |
| رشته‌کوه مادر | آند[۱] |
| زمین‌شناسی | |
| سن صخره | هولوسن |
| صعود | |
| نخستین صعود | والتر پنک، ۱۹۱۳[۲] |
ریخت‌شناسی آتشفشان تیپاس نشانگر جوان‌بودن آن است و تاریخ آخرین فوران‌های آن بنا بر تخمین‌های ده سیلوا و فرانسیس (۱۹۹۱) در دورهٔ هولوسن بوده‌است.[۳]
والتر پنک، زمین‌شناس آلمانی نخستین کسی بود که در سال ۱۹۱۳ به کوه تیپاس که در آن زمان کازادرو نام داشت صعود کرد و پس از آن این کوه با نام والتر پنک معروف شد.[۲] اما نخستین صعود به قلهٔ کوه توسط یک گروه ژاپنی-شیلیایی در سال ۱۹۷۰ انجام گرفت. کی. تاکشیتا، سرجیو کونتسمان و پدرو روزنده سه نفر صعودکنندگان به این قله بودند.[۲]
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «Cazadero 6658m». Andes.org.uk. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ «Cazadero/Walter Penck». SummitPost.org. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ «Global Volcanism Program - Tipas». Smithsonian Institution. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۱.